Heilige Romeinse Ryk: Verskil tussen weergawes

Nadat geskille tussen pous en keiserdom begin verskerp het, het die twee heersers na mekaar as leenhere en vasalle verwys. Gelyktydig het albei pogings onderneem om hulself ook as die leenhere van alle Christelike Europese koninkryke te vestig.<ref>Heinrich Hengst (red.): ''Faszination Mittelalter. Rätsel und Geheimnisse einer Epoche''. Keulen: Lingen 2008, bl. 212</ref>

 

 

== Ryk, territorialisering en religieuse diversiteit ==

 

In teenstelling met baie ander Europese lande was Duitsland tot in die moderne tydperk nie as 'n nasionale staat georganiseer nie, maar eerder 'n voormoderne ryk beskou waarin 'n groot aantal selfregerende gebiede volgens 'n ingewikkelde staatsbedeling bestaan het. Geeneen van die verskillende gebiede het belang gestel in die opbou van 'n sentrale, nasionale gesag nie, en die Heilige Romeinse Ryk was ook allesbehalwe 'n staat van uitsluitlik Duitssprekendes: die ryk het steeds ook Slawiese, Romaanse en Baltiese landsdele - Boheme, Morawië, die huidige Slowenië, Istrië en 'n tyd lank ook Lyfland as deel van die Duitse Ordenstaat, dele van Noord-Italië, [[Switserland]], die [[Lae Lande]] asook Lotaringe, [[Boergondië]] en - tydelik - Provence en Savoie ingesluit.<ref>Heinz Schilling: ''Siedler Geschichte Europas - Die neue Zeit. Vom Christenheitseuropa zum Europa der Staaten. 1250 bis 1750''. Berlyn: Siedler 1999, bl. 129</ref>

As 'n veeltalige en supranasionale instelling, wat geleidelik tot 'n statebond op die basis van leenregtelike beginsels (en juis nie die moderne volkereg nie) ontwikkel het, het die Heilige Romeinse Ryk tot in die vroeë moderne tydperk voortbestaan. Alhoewel die ryk in die loop van sy geskiedenis gedwing is om gebiede aan Frankryk - as 'n nasionale staat aan sy westelike grens - af te staan en Switserland en [[Nederland]] met die Vredesluiting van Münster in 1648 (die sogenaamde Wesfaliese Vrede) amptelik onafhanklik geword het, is die internasionalisering van die Heilige Romeinse Ryk deur die geïnstitusionaliseerde belange van Europese moondhede bevestig: die koning van [[Denemarke]] het van oudsher gelyktydig as hertog van Holstein geregeer en was sodoende 'n lid van die Ryksstate. Swede en Frankryk, wat as Europese moondhede die bepalings van die Vrede van Münster en die Ryk se politieke bedeling gewaarborg het, het hom in 1648 vergesel. Vanaf 1714 het ook die Engelse koning - vanweë sy dinastiese verbintenis met Hannover - as derde buitelandse monarg 'n afgevaardigde op die Regensburgse Ryksdag geword.