Wysiging soos op 10:06, 24 Januarie 2019 wysig Johann F van Zyl (besprekings \| bydraes) 48 edits Onderwerp heelwat uitgebrei en voorbeelde van elektrisiteit in die praktyk gegee. Etiket: Visuele teksverwerker ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 11:17, 24 Januarie 2019 wysig maak ongedaan Rooiratel (besprekings \| bydraes) Administrateurs 49 219 edits Opruim Etiket: 2017-bronwysiging Nuwer wysiging →
Lyn 37: Elektrisiteit en magnetisme is op twee maniere verwant: ·* ’n Elektriese stroom bring ’n magnetiese veld voort; en ·* ’n Magnetiese veld oefen ’n krag uit op ’n elektriese stroom of bewegende elektriese lading. Die Brit Michael Faraday (1797-1878) en die Amerikaner Joseph Henry (1797-1878) het in ongeveer 1830 onafhanklik vanmekaar gevind dat dit moontlik is. Faraday het in ’n poging om ’n elektriese stroom van ’n magnetiese veld voort te bring ná verskeie eksperimente met ’n battery, yster en ’n galvanometer (swakstroommeter) bevind dat ’n induksiestroom moontlik gemaak word deur ’n veranderende magnetiese veld. Dit word elektromagnetiese induksie genoem. Lyn 48: == Elektrisiteit in die praktyk == ·* Hoewel die mens elektrisiteit reeds vir sowat ’n eeu tot sy voordeel benut, is daar verskeie vissoorte wat eie elektrisiteit gebruik om hulself te beskerm en ook koers te hou in sterk strome. Hulle kan elektrisiteit in groot hoeveelhede opwek en ook daarvan ontslae raak. [[Lêer:Electric-Eel-03.jpg\|duimnael\|Verskeie visse, soos dié paling, kan hul eie elektrisiteit opwek om hulself te beskerm. ]] Lyn 54: Dié visse kan elektrisiteit in gemodifiseerde spierweefsel opwek en is immuun teen hul eie skokke danksy geïsoleerde vetlae. ’n Groot Suid-Amerikaanse elektriese paling (tot meer as twee meter lank en met ’n massa van 40 kg) kan meer as 600 volt elektrisiteit uitstraal. Hul elektrisiteitsorgane is vir sowat die helfte van hul massa verantwoordelik. ’n Elektriese katvis kan vir ’n elektriese skok van 50 volt sorg. · * Die groot kragtorings wat algemeen langs die paaie is en die kragkabels dra, is van staal en is in staat om ’n baie sterk stroom elektrisiteit te vervoer sonder om self deur die stroom beïnvloed te word. Dit is moontlik deur doelgemaakte insulators, wat onder meer van getemperde glas of porselein gemaak is en in ’n reeks van tien of meer gebruik word. Dié insulators (gewoonlik soos ’n klok gevorm) is spesiaal toegerus om die uitwerking van weerlig te absorbeer wat die kabels mag raakslaan. ·* Die elektrisiteit tydens ’n donderstorm is die gevolg van wolke wat deur elektrisiteit gelaai word wanneer hulle oor luglae beweeg teen verskeie temperature. Verskillende ladings van die wolke en die aarde trek mekaar aan en weerlig (elektriese ladings) is die gevolg: van die wolke na die aarde en van die aarde na die wolke en soms ook van wolk tot wolk. Die lug is normaalweg nie ’n geleier van elektrisiteit nie, maar deur ’n proses van ionisering ontstaan toestande wat die beweging van elektrisiteit moontlik maak. Die stroom van die ontlading kan miljoene ampère wees – daarom is swaar weer so gevaarlik. Die hoë hitte van die weerlig verhit die lug en dié verhit só vinnig dat dit skokgolwe afgee wat ons as donderweer hoor. Lyn 64: Dit word geraam dat elke dag gemiddeld 1 800 donderstorms op aarde kan ontwikkel. ·* Dit is ’n feit dat vliegtuie in donderstorms soms deur weerlig getref word. Hulle is almal van metaal gemaak en dit is ’n goeie geleier van elektrisiteit. Die kajuit is hol (Faraday-ruimte genoem) en, omdat dit deur ’n metaalgeleier omhul is, raak die elektriese velde buite die geleier passasiers in die kajuit nie. ·* Elektrisiteit moet oor groot afstande vervoer word en dit kan veroorsaak dat die hoeveelheid volt geleidelik verminder weens die weerstand van die kragkabels. Dit is nie moontlik om die weerstand te verminder deur die dikte van die kragkabels te vergroot nie omdat dit die kabels te swaar sou maak. Om dié kragverliese te oorkom, is wisselstroom in gebruik geneem en relatief dun kabels kon dus gebruik word om die stroom teen hoogspanning te vervoer. By die punte waar die elektrisiteit gebruik gaan word, word geskikte transformators gebruik om die stroom tot minder gevaarlike vlakke te verklein, soos 220 volt of 240 volt – afhangend van watter land jy jou in bevind. Lyn 72: ·* Gebruikers koop in werklikheid nie elektrisiteit van die kragvoorsiener Eskom nie: slegs die arbeid wat die elektriese stroom verrig. == Berekeninge == Lyn 137: == Addisionele bronne == ·* Bonanni, Andrea, Bracco, Pinuccia, Pretto, Galuco en Zanini, Giuseppe. ''Tell me the Answer.'' Dean''.'' 1987. <nowiki>ISBN 0 603 00377 X</nowiki> ·* Giancoli, Douglas C. ''Physics''. Prentice Hall. 1998. <nowiki>ISBN 0-13-611971-9</nowiki> ·* Paneel redakteurs. ''Family Guide to Nature''. Reader’s Digest. 1983. <nowiki>ISBN 0 949819 32 8</nowiki> ·* Strauss, Lötz. ''Hoe verklaar u dit?'' Deel 1. Ekogilde. 1996. <nowiki>ISBN 0-9583889-3-8</nowiki>. ~~<br />~~{{Normdata}} [[Kategorie:Elektrisiteit]]

Elektrisiteit: Verskil tussen weergawes