Uitheemse plante: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitheemse plante kan nuttig of ongewens wees en die oorsprong van plante soos granate, aartappels en mielies word aangedui.
 
opruim
Lyn 17:
Uitheemse plante wat oor die wêreld geplant is en algemeen verbou word, is alledaags. Verskeie uitheemse plante wat in Suid-Afrika en verskeie wêrelddele voorkom, is belangrik vir voeding (en dus die landsekonomie) en selfs die estetiese waarde daarvan. Enkele voorbeelde kan genoem word:
 
·        *'''Mielies'''.  Europeërs (en uiteraard later Suid-Afrika) het eers van die bestaan van mielies, wat deur Indiane geëet is, geweet nadat hulle die Nuwe Wêreld deur ontdekkingsreise verken het. Dit is daarna deur teling verbeter en na ander lande versprei.
[[Lêer:Maize (14475638449).jpg|duimnael|Mielies is een van die gewenste uitheemse gewasse in baie lande. ]]
 
·        *'''Aartappels'''. Dié gewilde groente kom van Chili en Peru, waar Spaanse ontdekkingsreisigers die vreemde eetbare knol die heel eerste keer gesien het. Dit was aan die einde van die sewentiende eeu baie gewild in veral Ierland en ’n eeu later ook van die gewildste voedselsoorte in lande soos Engeland en Duitsland.
 
·        *'''Kaneel.''' Dié gewilde spesery is afkomstig van Sri Lanka en Indië, waar dit van die bas van ’n boom kom.
·        '''Aartappels'''. Dié gewilde groente kom van Chili en Peru, waar Spaanse ontdekkingsreisigers die vreemde eetbare knol die heel eerste keer gesien het. Dit was aan die einde van die sewentiende eeu baie gewild in veral Ierland en ’n eeu later ook van die gewildste voedselsoorte in lande soos Engeland en Duitsland.
·        *'''Koffie.''' Hoewel byna die helfte van koffiebone in Brasilië verbou word, kom dié gewilde plant oorspronklik van Noord-Afrika af, waar dit wild gegroei het. Arabiese handelaars het dit na die Midde-Ooste geneem en koffie het in ongeveer 1650 in Brittanje en Europese lande gewild geraak.
 
·        '''Kaneel.''' Dié gewilde spesery is afkomstig van Sri Lanka en Indië, waar dit van die bas van ’n boom kom.
 
·        '''Koffie.''' Hoewel byna die helfte van koffiebone in Brasilië verbou word, kom dié gewilde plant oorspronklik van Noord-Afrika af, waar dit wild gegroei het. Arabiese handelaars het dit na die Midde-Ooste geneem en koffie het in ongeveer 1650 in Brittanje en Europese lande gewild geraak.
[[Lêer:Pomegranate02 edit.jpg|duimnael|Helderrooi granate kom oorspronklik van subtropiese Asië af.]]
 
·        *'''Granate.''' Dié bloedrooi vrug kom van subtropiese Asië af en is reeds in die vroeë geskrifte van die Bybel genoem.
 
·        *'''Tulpe.''' Nederland se gewilde blomme kom oorspronklik van Turkye af, waar meer as ’n duisend variëteite vir eeue lank voorgekom het.
·        '''Granate.''' Dié bloedrooi vrug kom van subtropiese Asië af en is reeds in die vroeë geskrifte van die Bybel genoem.
·        *'''Piesangs.''' Dié vrug, wat verreweg die gewildste vrug in Suid-Afrika en ook ander lande is volgens verkoopsyfers, kom ook van tropiese Asië af.
 
·        '''Tulpe.''' Nederland se gewilde blomme kom oorspronklik van Turkye af, waar meer as ’n duisend variëteite vir eeue lank voorgekom het.
 
·        '''Piesangs.''' Dié vrug, wat verreweg die gewildste vrug in Suid-Afrika en ook ander lande is volgens verkoopsyfers, kom ook van tropiese Asië af.
 
== Onkruid ==
Line 40 ⟶ 34:
In Suid-Afrika is daar baie onkruidsoorte en indringerplante wat uitheems is. Dit sluit in:
 
·        *Die duwweltjie (''Tribulus terrestris''), wat van China af kom.
*Kakiebos (''Tagetes minuta''), afkomstig van Suid-Amerika.
 
·        Kakiebos*Olieboom (''TagetesDatura minutastramonium''), afkomstigwaarvan vandie Suidoorsprong Noord-Amerika is.
·        *Selonsroos (''Nerium oleander''), van Europa.
 
·        Olieboom (''Datura stramonium''), waarvan die oorsprong Noord-Amerika is.
 
·        Selonsroos (''Nerium oleander''), van Europa.
[[Lêer:Nerium oleander pink.jpg|duimnael|Selonsroos (''Nerium oleander'') is 'n giftige plant van Europese oorsprong wat in Suid-Afrikaanse tuine en parke gevind word.]]
·        *Waterhiasint (''Eichornia crassipes''), van beide Noord- en Suid-Amerika afkomstig.
 
·        *Knapsekêrel (''Bidens pilosa''), nog ’n ongewenste uitheemse plant van Noord-Amerika.
 
·        *Gouewattel (''Acacia pycnantha''), wat van Australië afkomstig is.
·        Waterhiasint (''Eichornia crassipes''), van beide Noord- en Suid-Amerika afkomstig.
 
·        Knapsekêrel (''Bidens pilosa''), nog ’n ongewenste uitheemse plant van Noord-Amerika.
 
·        Gouewattel (''Acacia pycnantha''), wat van Australië afkomstig is.
 
== Giftige plante ==
Line 62 ⟶ 49:
 
== Bronne ==
·        *Cloete, A.E., Jordaan, A.,Liebenberg, H.C. en Lubbe, H.J. ''Etimologiewoordeboek van Afrikaans''. WAT. 2003. <nowiki>ISBN 0 9584401 3 1</nowiki>
·        *Bonanni, Andrea, Bracco, Pinuccia, Pretto, Glauco en Zanini, Giuseppe. ''Deans Tell me the Answer''. Dean. 1987. <nowiki>ISBN 0 603 00377 X</nowiki>
 
·        *Connor, Steve. Artikel in ''The Independent'', Brittanje. 19 Augustus 2015
·        Bonanni, Andrea, Bracco, Pinuccia, Pretto, Glauco en Zanini, Giuseppe. ''Deans Tell me the Answer''. Dean. 1987. <nowiki>ISBN 0 603 00377 X</nowiki>
·        *Paneel redakteurs. ''Family Guide to Nature''. Reader’s Digest. 1984. <nowiki>ISBN 0 949819 32 8</nowiki>
 
·        *Paneel skrywers. ''Onkruidwoordeboek''. Maybaker Agrichem. Eie publikasie
·        Connor, Steve. Artikel in ''The Independent'', Brittanje. 19 Augustus 2015
·        *Uys, Isabel. ''Feitegids.'' ''’n Kernensiklopedie''. Pharos. 2007. <nowiki>ISBN 978-1-86890-065-7</nowiki>.
 
·        Paneel redakteurs. ''Family Guide to Nature''. Reader’s Digest. 1984. <nowiki>ISBN 0 949819 32 8</nowiki>
 
·        Paneel skrywers. ''Onkruidwoordeboek''. Maybaker Agrichem. Eie publikasie
 
·        Uys, Isabel. ''Feitegids.'' ''’n Kernensiklopedie''. Pharos. 2007. <nowiki>ISBN 978-1-86890-065-7</nowiki>.