Wysiging soos op 22:41, 17 Januarie 2019 wysig KabouterBot (besprekings \| bydraes) Robotte 412 535 edits k Sjabloon:CommonsKategorie-inlyn → Sjabloon:Commons-kategorie inlyn ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 19:00, 17 Februarie 2019 wysig maak ongedaan SpesBona (besprekings \| bydraes) Burokrate, Administrateurs 68 995 edits + Inligtingskas & Prente Nuwer wysiging →
Lyn 1: {{Elementboks opskrif \| getal=81 \| simbool=Tl \| naam=Tallium \| links=[[kwik]] \| regs=[[lood]] \| bo=[[Indium\|In]] \| onder=[[Nihonium\|Nh]] \| kleur1=#cccccc \| kleur2=black }} ~~'''Tallium''' is 'n chemiese element met simbool '''Tl'''~~ {{Elementboks reeks \| [[Hoofgroepmetaal\|Hoofgroepmetale]] }} {{Elementboks groepperiodeblok \| groep=13 \| periode=6 \| blok=p }} {{Elementboks voorkoms beeld \| Thallium pieces in ampoule\| Silwerwit }} {{Elementboks atoommassa gpm \| [204.382, 204.385]<br />konvensioneel: 204.38 }} {{Elementboks ekonfig \| [[[xenon\|Xe]]] 4f<sup>14</sup> 5d<sup>10</sup> 6s<sup>2</sup> 6p<sup>1</sup> }} {{Elementboks eperskil \| 2, 8, 18, 32, 18, 3 }} {{Elementboks afdeling fisieseiensk \| kleur1=#cccccc \| kleur2=black }} {{Elementboks fase \| [[vastestof]] }} {{Elementboks digtheid gpcm3nkt \| 11.85 }} {{Elementboks smeltpunt \| k=577 \| c=304 }} {{Elementboks kookpunt \| k=1746 \| c=1473 }} {{Elementboks smeltwarm kjpmol \| 4,14 }} {{Elementboks verdampwarm kjpmol \| 165 }} {{Elementboks afdeling atoomeiensk \| kleur1=#cccccc \| kleur2=black }} {{Elementboks kristalstruktuur \| seskantig-diggepak }} {{Elementboks oksiedtoest \| '''3''', 2, '''1''', −1, −2, −5<ref>{{cite journal\|doi=10.1021/ic960014z\|title=Na<sub>23</sub>K<sub>9</sub>Tl<sub>15.3</sub>: 'n Ongebruikte Zintl saamgestelde bevat oënskynlike Tl<sub>5</sub><sup>7−</sup>, Tl<sub>4</sub><sup>8−</sup>, Tl<sub>3</sub><sup>7−</sup> en Tl<sup>5−</sup> Anions\|year=1996\|last1=Dong\|first1=Z.-C.\|last2=Corbett\|first2=J. D.\|journal=Inorganic Chemistry\|volume=35\|issue=11\|pages=3107–12}}</ref> }} {{Elementboks elektroneg pauling \| 1,62 }} {{Elementboks ioonenergie3 \| 589,4 \| 1971 \| 2878 }} {{Elementboks kovalenteradius pm \| 145±7 }} {{Elementboks afdeling diverse \| kleur1 =#cccccc \| kleur2=black }} {{Elementboks magneties \| [[Diamagnetisme\|Diamagneties]]<ref>{{cite book \|url=https://web.archive.org/web/20110303222309/http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf\|chapter=Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds\| editor = Lide, D. R. \| title = CRC Handbook of Chemistry and Physics \| edition = 86ste \| location = Boca Raton (FL) \| publisher = CRC Press \| year = 2005 \| isbn = 0-8493-0486-5 }}</ref> }} {{Elementboks eweerstand ohmmteen20 \| }} {{Elementboks termiesegeleiding wpmkteen300k \| 46,1 }} {{Elementboks cas nommer \| 7440-28-0 }} {{Elementboks afdeling geskiedenis \|kleur1=#cccccc \| kleur2=black }} {{Elementboks genoemna \| [[Grieks]] ''thallos''<br />("groen skiet/takkie") }} {{Elementboks ontdekdeur \| [[William Crookes]] }} {{Elementboks ontdekdatum \| 1861 }} {{Elementboks isotope begin \| kleur1=#cccccc \| kleur2=black\| isotopevan=tallium }} {{Elementboks isotope stabiel \| mg=203 \| sim=Tl \| nv=29,5% \| n=122 }} {{elementboks isotope verval \| mg=204 \| sim=Tl \|nv=[[radionuklied\|sin]] \| hl=3,78 [[jaar\|j]] \| vm=[[betaverval\|β<sup>−</sup>]]<br />[[elektronvangs\|ε]] \| ve=0,764<br />0,347 \| pg=204 \| ps=[[lood\|Pb]]<br />[[kwik\|Hg]] }} {{Elementboks isotope stabiel \| mg=205 \| sim=Tl \| nv=70,5% \| n=124 }} {{Elementboks isotope eindig}} {{Elementboks voetskrif \| kleur1=#cccccc \| kleur2=black }} '''Tallium''' is 'n [[chemiese element]] in die [[periodieke tabel]] met die simbool '''Tl''' en [[atoomgetal]] 81. Tallium is genoem ná die [[Grieks]]e ''thallos'' wat "groen skiet/takkie" beteken. Tallium is in 1861 deur William Crookes ontdek. Nes die soortgelyke [[lood]] is die sagte, grys [[metaal]] uiters [[Giftigheid\|giftig]]. == Produksie == [[Lêer:Thallium rod corroded.jpg\|duimnael\|links\|Gekorrodeerde tallium-staaf]] Tallium is nie seldsaam nie. Dit kom met ongeveer 0.4 dpm in die aardkors voor en word veral as byproduk van die myning van [[sinksulfied]] (sinkblende) verkry wat as grondstof vir [[swaelsuur]]produksie gebruik word. Die fyn stof bevat {{chem\|Tl\|2\|O}} of {{chem\|Tl\|2\|S\|O\|4}}, maar partykeer ook [[kadmium]], [[telluur]], [[seleen]], [[indium]] en [[germanium]]. Die talliumverbindings kan opgelos en gesuiwer word. Uit die gesuiwerde produk word talliummetaal deur elektrolise vrygestel. Daar is ook minerale wat tallium bevat soos [[crookesiet]] {{chem\|(Cu,Tl,Ag)\|2\|Se}} en [[lorandiet]] {{chem\|Tl\|2\|As\|4\|S\|4}}.<ref name=ChemTl>''Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium'', {{Aut\|A.J. Downs}},Springer Science & Business Media, 1993, ISBN 0751-40103-X, ISBN 978-0751-40103-5</ref>▼ [[Lêer:Hutchinsonite-131710.jpg\|duimnael\|links\|Kristalle van hutchinsoniet (TlPbAs<sub>5</sub>S<sub>9</sub>)]] ▲Tallium is nie seldsaam nie. Dit kom met ongeveer 0.,4  dpm in die aardkors voor en word veral as byproduk van die ~~myning~~ontginning van [[sinksulfied]] (sinkblende) verkry wat as grondstof vir [[swaelsuur]]produksie gebruik word. Die fyn stof bevat {{chem\|Tl\|2\|O}} of {{chem\|Tl\|2\|S\|O\|4}}, maar partykeer ook [[kadmium]], [[telluur]], [[seleen]], [[indium]] en [[germanium]]. Die talliumverbindings kan opgelos en gesuiwer word. Uit die gesuiwerde produk word talliummetaal deur elektrolise vrygestel. Daar is ook minerale wat tallium bevat soos [[crookesiet]] {{chem\|(Cu,Tl,Ag)\|2\|Se}} en [[lorandiet]] {{chem\|Tl\|2\|As\|4\|S\|4}}.<ref name=ChemTl>''Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium'', {{~~Aut~~Outeur\|A.J. Downs}}, Springer Science & Business Media, 1993, ISBN ~~0751~~0-~~40103~~7514-0103-X, ISBN 978-~~0751~~0-7514-~~40103~~0103-5</ref> == Gebruik == Tallium word in glase met 'n lae smeltpunt (~~125-150~~125–150 °C) en in bepaalde allooie gebruik. 'n Legering met [[lood]] is goed bestand teen sure. 'n Allooi met [[kwik]] het 'n smeltpunt van -60 °C en word in die poolgebiede in termometers en ander instrumente gebruik.<ref name="ChemTl" /> 'n Ander toepassing is in talliumhoudende [[keramiese supergeleier]]s. Byvoorbeeld {{chem\|Tl\|2\|Ca\|2\|Ba\|2\|Cu\|3\|O\|10}} het 'n kritieke temperatuur vir supergeleiding ~~wat~~by 125  K ~~bedra~~. == Ione == Tallium kan {{chem\|Tl\|3+}} en {{chem\|Tl\|+}}-ione vorm, maar die 1+ ioon is belangriker en die 3+-ioon is 'n sterk [[oksidasie\|oksidant]]. Tallium vorm ook komplekse anione soos {{chem\|Tl\|13\|11-}} met 'n gevulde dodekaedriese struktuur in verbindings met die alkalimetale soos {{chem\|Na\|3\|K\|8\|Tl\|11}}.<ref>''The Group 13 Metals Aluminium, Gallium, Indium and Thallium: Chemical Patterns and Peculiarities'', {{~~Aut~~Outeur\|Simon Aldridge, Anthony J. Downs}}, John Wiley & Sons, 2011, ISBN ~~0470~~0-470-97668-3, ISBN 978-~~0470~~0-470-97668-5</ref> == Verwysings == {{Verwysings\|2}} == Eksterne skakels == {{~~Commons~~CommonsKategorie-~~kategorie~~ inlyn\|Thallium}} {{Wikt-inlyn\|tallium}} ~~{{Saadjie}}~~ {{Navigasie Periodieke tabel}} {{Normdata}}

Tallium: Verskil tussen weergawes