Kores die Grote: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Verbeter
Taal
Lyn 20:
|5 = [[Pasargadai]]
|opskrif6 = Voorganger
|6 = [[KambysesKambuses I]]
|opskrif7 = Opvolger
|7 = [[KambysesKambuses II]]
|opskrif8 =
|8 =
Lyn 30:
|10 =
|opskrif11 = Vader
|11 = [[KambysesKambuses I]]
|opskrif12 = Moeder
|12 = [[Mandane van Medië]] of [[Argoste van Persië]]
Lyn 36:
|13 = [[Kassandane van Persië]]
|opskrif14 = Kinders
|14 = [[KambysesKambuses II]]<br />[[Bardiya]]<br />[[Artystone]]<br />[[Atossa]]
|opskrif15 =
|15 =
Lyn 51:
}}
 
'''Kores die Grote''' ([[OuPersies|Oud-Persies]]: 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁,<ref>{{cite book|last=Ghias Abadi|first=R. M.|title=Achaemenid Inscriptions lrm;|edition=2de uitgawe|publisher=Shiraz Navid Publications|year=2004|location=Teheran|isbn=964-358-015-6|pages=19|language=Persies}}</ref> {{IPA2|kʰuːrʰuʃ}}, {{unicode|Kūruš}},<ref>{{cite book|last=Kent|first=Ronald Grubb|others=vertaal na Persies deur S. Oryan|title=Old Persian: Grammar, Text, Glossary|isbn=964-421-045-X|year=1384 [[Iranese kalendar|AP]]|language=Persies|pages=393}}</ref> [[Persiese taal|Persies]]: کوروش بزرگ/کوروش کبیر, [[Romanisering van Persies|{{unicode|Kūroš-é-Bozorg}}]]) (c. 600 &nbsp;v.C. of 576 &nbsp;v.C. – Desember<ref>{{harv|Dandamaev|1989|p=71}}</ref><ref>{{cite web|author=Jona Lendering |url=http://www.livius.org/ct-cz/cyrus_I/cyrus.html |title=livius.org |publisher=livius.org |date= |accessdate=2009-07-19}}</ref> 530 &nbsp;v.C.), ook bekend as '''Kores II''' of '''Kores van Persië''',<ref>Xenophon, ''Anabasis'' I. IX; sien ook M.A. Dandamaev "Cyrus II", in ''Encyclopaedia Iranica''.</ref> was die eerste [[ZoroastriaanZoroastrisme|Zoroastriese]]se [[PersisPersië|Persiese]] [[keiser]]. Hy was die stigter van die [[Persiese rykRyk]] onder die [[AchaemeenseAchaemenidiese Ryk|Achaemenidiese dinastie]].<ref name=schmitt-EI-i>[[#refachaemenids-EI|Schmitt]] Achaemenid dynasty (Hoofstuk i. The clan and dynasty)</ref> Sy naam word ook '''Cirus''' of '''Sirus''' gespel.
 
[[Lêer:Persia-Cyrus2-World3.png|duimnael|links|Kaart van die [[Persiese Ryk]] onder Kores die Grote]]
Dit was onder sy heerskappy dat die ryk alle voorheen beskaafde state van die antieke Nabye Ooste omsluit het,<ref name=schmitt-EI-i /> reusagtig uitgebrei en uiteindelik die oorgrote deel van [[Suidwes-Asië]] en heelwat van [[Sentraal-Asië]], nl. van [[Antieke Egipte|Egipte]] en die [[Hellespont]] in die Weste tot die [[Indusrivier]] in die ooste verower het, ten einde die [[Lys van grootste ryke|grootste ryk]] te vestig wat die wêreld destyds nog aanskougesien het.<ref name="kuhrt647">{{cite book |last=Kuhrt |first=Amélie |title=The Ancient Near East: C. 3000-330 BC |origyear=1995 |publisher=[[Routledge]] |isbn=0-415-16762-0 |pages=647 |chapter=13 |chapterurl= |quote=}}</ref>
 
Die regering van Kores het tussen 29 en 30 jaar geduur. Kores het sy ryk gebou deur eers die [[MedeMedië|Mediese rykRyk]] te beveg en verslaan, daarna die [[LydiaLidië|Lydiaanse rykLidiese]] en die [[NeoBabilon|Nieu-Babiloniese rykRyk]]. Voor of na sy inval van Babilon, het hy 'n veldtog gelei na Sentraal-Asië, wat uitgeloop het op groot kampanjesveldtogte wat "elke nasie sonder uitsondering onderwerp het."<ref>[[#refcah-iv|Cambridge Ancient History IV]] Hoofstuk 3c. p. 170. Die aanhaling is van die Griekse historikus [[Herodotos]]</ref> Kores het nie Egipte betree nie, aangesien hy gesterf het in 'n veldslag teen die [[Massagete]] langs die [[Sirdarja]] in Desember 530 &nbsp;v.C..<ref>Beckwith, Christopher. (2009). ''Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present''. Princeton en Oxford: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-13589-2. Bladsy 63.</ref><ref name="date">Kores se sterfdatum word afgelei van die laaste twee verwysings na sy eie regering ('n tablet van Borsippa, gedateer na 12 Augustus, en die laaste van Babilon, 12 September 530 &nbsp;v.C.) en die eerste verwysing na die regering van sy seun Kambuses ('n tablet van Babilon gedateer na 31 Augustus en of 4 September), maar 'n ongedokumenteerde tablet van die stad [[Kisj (Soemer)|Kisj]] dateer die laaste amptelike regering van Kores na 4 Desember 530 &nbsp;v.C.; sien R.A. Parker en W.H. Dubberstein, ''Babylonian Chronology 626 B.C. - A.D. 75'', 1971.</ref> Hy is opgevolg deur sy seun, [[Kambuses|Kambuses II]], wat geslaag het om tot die ryk by te voeg deur Egipte, [[Nubië]] en [[Kyrenaika]] te verower, tydens sy kort regering te verower.
 
[[Lêer:Cyrus tomb.jpg|duimnael|links|Graftombe van Kores die Grote in [[Pasargadai]]]]
Die regering van Kores het tussen 29 en 30 jaar geduur. Kores het sy ryk gebou deur eers die [[Mede|Mediese ryk]] te beveg en verslaan, daarna die [[Lydia|Lydiaanse ryk]] en die [[Neo-Babiloniese ryk]]. Voor of na sy inval van Babilon, het hy 'n veldtog gelei na Sentraal-Asië, wat uitgeloop het op groot kampanjes wat "elke nasie sonder uitsondering onderwerp het."<ref>[[#refcah-iv|Cambridge Ancient History IV]] Hoofstuk 3c. p. 170. Die aanhaling is van die Griekse historikus [[Herodotos]]</ref> Kores het nie Egipte betree nie, aangesien hy gesterf het in 'n veldslag teen die [[Massagete]] langs die [[Sirdarja]] in Desember 530 v.C..<ref>Beckwith, Christopher. (2009). ''Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present''. Princeton en Oxford: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-13589-2. Bladsy 63.</ref><ref name="date">Kores se sterfdatum word afgelei van die laaste twee verwysings na sy eie regering ('n tablet van Borsippa, gedateer na 12 Augustus, en die laaste van Babilon, 12 September 530 v.C.) en die eerste verwysing na die regering van sy seun Kambuses ('n tablet van Babilon gedateer na 31 Augustus en of 4 September), maar 'n ongedokumenteerde tablet van die stad [[Kisj (Soemer)|Kisj]] dateer die laaste amptelike regering van Kores na 4 Desember 530 v.C.; sien R.A. Parker en W.H. Dubberstein, ''Babylonian Chronology 626 B.C. - A.D. 75'', 1971.</ref> Hy is opgevolg deur sy seun, [[Kambuses|Kambuses II]], wat geslaag het om tot die ryk by te voeg deur Egipte, [[Nubië]] en [[Kyrenaika]] te verower, tydens sy kort regering.
As 'n militêre leier, was Kores se nalatenskap die kuns van leierskap en besluitneming, en hy het sy sukses toegeskryf aan "Veelsydigheid in raadsbesluitraadsbesluite, eenheid in aanvoering."<ref name=hbr>{{cite article|last1=Garvin|first1=David|last2=Roberto|first2=Michael|title=What You Don’t Know About Making Decisions|journal=[[Harvard Business Review]]|volume=79|number=8|date= 1 September 2001|pages=108–16}}</ref> Kores die Grote het die sedes en gelowe van die lande wat hy verslaan het, gerespekteer.<ref name=cyrus-EI-iii-religious>[[#refIranicaCyrus|Dandamayev]] Cyrus (iii. Cyrus the Great) Kores se godsdienstige beleid.</ref> DitDaar word beweer dat, uit die oogpunt van universele geskiedenis, die rol van die AchaemeenseAchaemenidiese rykRyk, soos deur Kores gestig, geleëwas isgeleë in die besonder suksesvolle model vir gesentraliseerde administrasie en die vestiging van 'n regering wat werkgestreef het na die opheffing en voordeel van sy onderdane.<ref name=schmitt-EI-i /> Die administrasie van die ryk deur [[satraap|satrape]], en die kernbeginsel van 'n regeringsetel gevestig te [[Pasargadai]] was inderdaad die werk van Kores.<ref name=cah-vol4>[[#refcah-iv|The Cambridge Ancient History Vol. IV]] p. 42. Sien ook: G. Buchaman Gray en D. Litt, ''The foundation and extension of the Persian empire'', Hoofstuk I in ''The Cambridge Ancient History'', band IV, 2e uitgawe, Gepubliseer deur The University Press, 1927. p. 15. Aanhaling: ''Die administrasie van die ryk deur satrape, en veel meer behorend tot die vorm of gees van die regering, was die werk van Kores...''</ref> Benewens sy eie nasie, [[Groter Iran|Iran]], blyk Kores se nalatenskap ook by die [[Jood]]se [[geloof]] (vanweë sy [[Koressilinder|Edik van Restaurasie]]), [[menseregte]], [[politiek]], en [[militêre strategie]], asook in die [[Oosterse wêreld|Oosterse]] en [[Westerse kultuur|Westerse beskawings]]beskawing.
[[Lêer:Cyrus tomb.jpg|duimnael|links|Graftombe van Kores die Grote in [[Pasargadai]]]]
As 'n militêre leier, was Kores se nalatenskap die kuns van leierskap en besluitneming, en hy het sy sukses toegeskryf aan "Veelsydigheid in raadsbesluit, eenheid in aanvoering."<ref name=hbr>{{cite article|last1=Garvin|first1=David|last2=Roberto|first2=Michael|title=What You Don’t Know About Making Decisions|journal=[[Harvard Business Review]]|volume=79|number=8|date= 1 September 2001|pages=108–16}}</ref> Kores die Grote het die sedes en gelowe van die lande wat hy verslaan het gerespekteer.<ref name=cyrus-EI-iii-religious>[[#refIranicaCyrus|Dandamayev]] Cyrus (iii. Cyrus the Great) Kores se godsdienstige beleid.</ref> Dit word beweer dat, uit die oogpunt van universele geskiedenis, die rol van die Achaemeense ryk, soos deur Kores gestig, geleë is in die besonder suksesvolle model vir gesentraliseerde administrasie en die vestiging van 'n regering wat werk na die opheffing en voordeel van sy onderdane.<ref name=schmitt-EI-i /> Die administrasie van die ryk deur [[satraap|satrape]], en die kernbeginsel van 'n regeringsetel gevestig te [[Pasargadai]] was inderdaad die werk van Kores.<ref name=cah-vol4>[[#refcah-iv|The Cambridge Ancient History Vol. IV]] p. 42. Sien ook: G. Buchaman Gray en D. Litt, ''The foundation and extension of the Persian empire'', Hoofstuk I in ''The Cambridge Ancient History'', band IV, 2e uitgawe, Gepubliseer deur The University Press, 1927. p. 15. Aanhaling: ''Die administrasie van die ryk deur satrape, en veel meer behorend tot die vorm of gees van die regering, was die werk van Kores...''</ref> Benewens sy eie nasie, [[Groter Iran|Iran]], blyk Kores se nalatenskap ook by die [[Jood]]se [[geloof]] (vanweë sy [[Koressilinder|Edik van Restaurasie]]), [[menseregte]], [[politiek]], en [[militêre strategie]], asook in die [[Oosterse wêreld|Oosterse]] en [[Westerse kultuur|Westerse beskawings]].
 
== Sien ook ==
Line 63 ⟶ 65:
 
== Verwysings ==
{{Verwysings|3}}
 
{{Normdata}}