Sabbat: Verskil tussen weergawes

[[Lêer:Shabbat Challos.jpg|duimnael|Twee gevlegde Sabbat-gallá'sgallót onder die geborduurde Gallá-omslagdoek aan die begin van die Sabbatmaaltyd]]

Die '''Sabbat''' ([[Hebreeus]]: שַׁבָּת, [ʃa'bat]; letterlik: "rus" of "verposing"; meervoud: '''SjabbatonSjabbatót''', שבתות) se ontstaan is so oud soos die [[mens]] en die skepping self, ten minste vir diegene wat die [[Bybel]]se beskrywing van die skepping aanvaar. Volgens Beresjiet/[[Genesis]] 2 verse 2<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=GEN&chapter=2&resnum=62041 |title=Genesis 2,2 |work=[[Bybel]]: [[Genesis]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=Op die sewende dag was God reeds klaar met die skeppingswerk en het Hy gerus na al die werk wat Hy gedoen het.}}</ref> en 3<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=GEN&chapter=2&resnum=62042 |title=Genesis 2,3 |work=[[Bybel]]: [[Genesis]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=Hy het die sewende dag as gereelde rusdag geheilig, want op daardie dag het Hy gerus na al die skeppingswerk wat Hy gedoen het.}}</ref> sien ons die instelling van die Sabbat waar [[JHWH]], die skepper, op dié dag rus, dit seën en afsonder. Die naam Sabbat kom van die Hebreeuse woord ''sjawat'' (שבת) wat beteken "om te rus" of "om op te hou".

Nes [[Jom Kippoer]] is dieen Sabbat een vanis die heiligste dae in [[Judaïsme]]; enaltwee albeistaan isook 25-uurbekend lankas Sjabbat Sjabbaton ("Sabbat van die Sabbatte"). Jom Kippoer is die enigste vasdag wat selfs op 'n Sabbat gehou kan word en staan ook bekend as '''Sjabbat Sjabbaton'''; die ander vasdae word verskuif indien hulle op 'n Sabbat sou val. Die Sabbat-gebedsdiens omvat verskeie unieke aspekte. Een daarvan is die spesifieke getal gebedsdienste. Anders as gewone dae, waarop daar drie gebedsdienste is (''Ma'ariew'' (מעריב), die aandgebed; ''Sjagariet'' (שחרית), die oggendgebed; en ''Mienga'' (מִנְחָה), die namiddaggebed), het die Sabbat nes ander [[Lys van Joodse feeste en herdenkings|Jamim Towim]] vier gebedsdienste (''Ma'ariew'' (מעריב); ''Sjagariet'' (שחרית); ''Moesaf'' (תְּפִלַּת מוּסָףמוסף), die bykomende gebed; en ''Mienga'' (מִנְחָה)); net Jom Kippoer beskik met vyf gebedsdienste (''Ma'ariew'' (מעריב); ''Sjagariet'' (שחרית); ''Moesaf'' (תְּפִלַּת מוּסָףמוסף); ''Mienga'' (מִנְחָה); en ''Ne'ila'' (תפילת נעילה), die afsluitingsgebed) oor meer as enige ander Joodse fees of herdenking. Tydens elke gebedsdiens vorm die Amidá (עמידה) die sentrale hoogtepunt. [[Sjema Jisrael]], die Joodse geloofsbelydenis, dieword sentralein hoogtepuntMa'ariew en Sjagariet geresiteer.

Volgens die Heilige Skrif (Tanag) se getuienis het [[JHWH]] die Sabbat deur Mosje ([[Moses]]) in die woestyn aan Jisra'él (Israel) opgedra (Sjemot/[[Eksodus]] 16:23<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=EXO&chapter=16&resnum=63974 |title=Eksodus 16,23 |work=[[Bybel]]: [[Eksodus]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=sê hy vir hulle: “Dit is soos die Here gesê het: Môre is 'n rusdag, 'n gewyde sabbat van die Here. Maak alles gaar, bak wat julle wil bak, en kook wat julle wil kook, en wat oorbly nadat julle geëet het, moet julle wegsit en bewaar vir môre.”}}</ref>) nog voordat die [[Tien Gebooie|Tien Woorde]] aan hulle gegee is. Dit is ook 'n teken van die verbond tussen JHWH en Jisra'él (Sjemot/Eksodus 31:13).<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=EXO&chapter=31&resnum=64431 |title=Eksodus 31,13 |work=[[Bybel]]: [[Eksodus]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=“Jy moet vir die Israeliete sê: Onderhou my sabbatte. Dit is van geslag tot geslag 'n teken tussen My en julle sodat julle kan besef dat Ek, die Here, julle vir My geheilig het.}}</ref>

Naas die verskeie bepalings wat oor die Sabbat in die [[Tora]] gevind word, is dit ook die vierde gebod in die Tien Woorde en ons vind dit opgeteken in Sjemot/Eksodus 20 verse 8<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=EXO&chapter=20&resnum=64061 |title=Eksodus 20,8 |work=[[Bybel]]: [[Eksodus]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=“Sorg dat jy die sabbatdag heilig hou.}}</ref> – 11<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=EXO&chapter=20&resnum=64064 |title=Eksodus 20,11 |work=[[Bybel]]: [[Eksodus]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=Die Here het in ses dae die hemel en alles daarin gemaak, die aarde en alles daarop, die see en alles daarin. Op die sewende dag het Hy gerus, en daarom het die Here dit as gereelde rusdag geheilig.}}</ref> en Dwarim/[[Deuteronomium]] 5 verse 12-15.<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=DEU&chapter=5&resnum=66938 |title=Deuteronomium 5,12 |work=[[Bybel]]: [[Deuteronomium]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=“ ‘Jy moet die sabbatdag so deurbring dat jy dit heilig hou, soos die Here jou God jou beveel het.}}</ref><ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=DEU&chapter=5&resnum=66941 |title=Deuteronomium 5,15 |work=[[Bybel]]: [[Deuteronomium]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=Jy moet daaraan dink dat jy in Egipte 'n slaaf was en dat die Here jou God jou deur sy groot krag en met magtige dade daaruit bevry het. Daarom het die Here jou God jou beveel om die sabbatdag te onderhou.}}</ref> Na aanleiding van Beresjiet/Genesis 2 voel sommige mense dat die Sabbatgebod vir alle mense gegee is. Die redenasie is dat indien die Sabbat slegs vir Hebreërs en hedendaagse Jehoedim ([[Jode]]) was dan sou die opdrag eers met die Verbond in die woestyn bekend geword het.

Sabbat begin soos al die ander dae van die [[Joodse kalender]] volgens Beresjiet/Genesis 1,5 met die aand en duur vanaf sononder op Vrydag tot aandskemer van die volgende Saterdag.<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=GEN&chapter=1&resnum=62013 |title=Genesis 1,5 |work=[[Bybel]]: [[Genesis]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=God het die lig toe “dag” genoem, en die donker het Hy “nag” genoem. Dit het aand geword en dit het môre geword. Dit was die eerste dag.}}</ref> Tydens Sabbat mag mens nie werk verrig nie, omdat dit 'n rusdag is (Sjemot/Eksodus 20,10).<ref>{{af}} {{cite news |url=http://www.bybel.co.za/search/search-detail.php?version=1&book=EXO&chapter=20&resnum=64063 |title=Eksodus 20,10 |work=[[Bybel]]: [[Eksodus]] |publisher=[[Bybelgenootskap van Suid-Afrika]] |accessdate=613 Maart 2019 |quote=maar die sewende dag is die sabbat van die Here jou God. Dan mag jy geen werk doen nie, nie jy of jou seun of jou dogter of die man of vrou wat vir jou werk, of enige dier van jou of die vreemdeling by jou nie.}}</ref> Die Joodse tradisie van 'n rusdag ná ses dae se werk is later deur [[Christene]] en [[Moslem]]s oorgeneem en is die oorsprong van 'n vyf- of sesdaagse werkweek met 'n aansluitende naweek en die wêreldwye stelsel van 'n [[week]] met altesaam sewe dae. In die meeste Europese tale is die plaaslike woord vir [[Saterdag]] afgelei van die Hebreeuse woord Sjabbat. In [[Afrikaans]] en [[Nederlands]] is Saterdag egter na [[Saturnus]] genoem.

* {{en}} {{cite web|url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12962-sabbath|title=Sabbath|publisher=Jewish Encyclopedia|accessdate=613 Maart 2019}}

* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Sabbath-Judaism|title=Sabbath|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=613 Maart 2019}}