Sumeriese beskawing: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Kategorie:Vroeë beskawings verwyder; Kategorie:Antieke Nabye Ooste bygevoeg (HotCat.js) |
Inligting bygewerk |
||
Lyn 14:
Die [[Sumeriese boustyl]] is die van die oudste bekende argitektuur en hulle stede is gekenmerk deur 'n eiesoortige en gevorderde [[argitektuur]] geken as die [[Ziggoerats]].
[[Zecharia Sitchin]] het bekend geword as skrywer met sy teorie dat die Sumeriese bronstafels daarop dui dat hulle verhale vertel het van kontak met buiteruimtelike wesens nl. die [[Anunnaki]].
Sitchin beweer dat hierdie kontak die rede was waarom die mens hierdie sprong in ontwikkeling gemaak het. Hy wys daarop dat die Sumeriese mense reeds 'n gevorderde interpretasie van sterrekunde ontwikkel het en bewus was van al die planete in die sonnestelsel. Hy beweer ook dat hierdie geskrifte dui op 'n onontdekte planeet nl. [[Nibiru]] wat 'n elliptiese baan in die sonnestelsel volg. Dié teorie word egter deur wetenskaplikes afgemaak en as nie voldoende gefundeerd beskou. Oor die vroegste periode van die [[Mesopotamiese mitologie|Mesopotamiese]] beskawing kan nie veel met juistheid gesê word nie. Wat wei met sekerheid gesê kan word, is dat die bevolking van Benede-Mesopotamië tydens die prehistoriese Obeid-periode (tot ca. 3 500 v.C.) in getalle toegeneem het vanweë die gewaarborgde beskikbaarheid van koring, gars, vleis en vis. In die [[Uruk-periode]] (3500 - 2900 v.C.) kan 'n relatiewe chronologie vasgestel word aan die hand van opgrawings in die ou stad [[Urk|Uruk]], waar opeenvolgende kultuurlae blootgelê is.
Die eerste skrif, in die vorm van beeldskrif, het waarskynlik in omstreeks 3000 v.C. in Mesopotamië ontwikkel. Hieruit het die spykerskrif (spykervormige tekens op kleitablette) later ontwikkel. In die bloeityd van die Uruk-periode, die [[Dzjemdet-Nasr-periode]] van 3100 tot omstreeks 2700 v.C., was al die uiterlike tekens van die Mesopotamiese landboubeskawing reeds aanwesig, waaronder besproeiingswerke, tempeltorings (ziggoerats) en die eerste stede in die geskiedenis.
== Ontwikkeling van koningskap ==
Die inheemse literêre tradisie kan in die vroegste geskiedenis in twee tydperke onderskei word: die tydperk voor die Vloed (die sogenaamde sondvloed van die [[Bybel]]) en die tydperk daarna. In die periode voor die Vloed sou 9 konings in Mesopotamië regeer het, elkeen vir 'n tydperk van etlike tienduisende jaar.
Elke koning is bygestaan deur 'n wyse raadsman. Tydens die bewind van die 9e koning het die Vloed plaasgevind waartydens die koning deur die gode gered is (vergelyk die geskiedenis van [[Noag se ark|Noag]] en die Ark). Na die Vloed het die koningskap "neergedaal" op die stad [[Kizji|Kisj]] en daarmee is 'n moderne indeling, die [[Vroeg-Dinastieke Periode]] (ca. 2900-2300 v.C.) ingelui.
Tydens die [[Vroeë Dinastiek I]] (2900-2700 v.C.) was die konings van [[Kizji|Kisj]] die opperheersers, altans volgens die Sumeriese koningslyste. Dit is seker dat die koningskap 'n noue verband met die godsdiens gehad het. Oor die Vroeë Dinastiek II (2700-2500 v.C.) is die bronne duideliker. Uit hierdie tyd is outentieke inskripsies van die konings van Ur, [[Lagasj]] en Kisj gevind.
Verskeie konings van die stad Uruk was die helde van bekende sages soos die Gilgamesj-epos, wat ʼn historiese agtergrond gehad het. Daar word verter van die oorloë van konings [[Enmerkar]] en [[Lugalbanda]] teen die stad [[Aratta]] iewers in [[Persië]], asook van die mislukte beleëring van [[Urk|Uruk]] deur die konings van Kisj tydens die bewind van [[Gilgamesj]].
Volgens opgrawings moes daar tydens hierdie sogenaamde [[Heroïese Tydperk]] van Mesopotamië al heelparty stede in Benede-Mesopotamië bestaan het. Hierdie stede was almal politiek selfstandig met elk 'n eie koning. Saam het hulle egter 'n kulturele eenheid gevorm ([[Sumer]], wat ruweg die hele Benede-Mesopotamië ingesluit het), met 'n eie taal en godsdiens. Die religieuse sentrum tot aan die einde van die [[Oud-Babiloniese tydperk|oud-Babiloniese tydperk]] in omstreeks 600 v.C. was die stad [[Nippur]]. By die Sumeriërs het godsdiens 'n sentrale rol gespeel.
'n Stad is beskou as die eiendom van die godheid wat sy welvaart waarborg, en selfs die koning het hom ook aan die goddelike orde onderwerp. Oor die Vroeë [[Dinastiek III]] (2500-2300 v.C.) is die meeste bekend, aangesien baie inskripsies uit die tydperk bewaar gebly het. Dit sluit nie alleen koningsannale in nie, maar ook juridiese of administratiewe werke met inligting oor grondbesit, die beheer van tempels en die daaglikse lewe. Die meeste bronne is opgegrawe in [[Lagasj]], wat in daardie tyd 'n welvarende stad was en 'n bolwerk gevorm het teen die [[Sumeriese boustyl|Sumeriërs]] se oostelike bure, die [[Elamiete]].
Een van die konings, [[Urukagina]] van Lagasj, staan in die geskiedenis bekend as die eerste wetgewer: hy het 'n edik uitgevaardig ingevolge waarvan vroeëre verhoudings herstel is. Aan die einde van die Vroeg-Dinastieke Periode het [[Lugalzagessi]] in Uruk aan die bewind gekom en skynbaar 'n groot deel van [[Mesopotamië]] regstreeks of onregstreeks beheer.
<br />
== Bronnelys ==
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409591, volume 18, bl. 136
== Eksterne skakels ==
* [http://kaltric.de/mat/materialien-altorientalistik/sumer Eine kurze Geschichte der Sumerer (und Akkader)]
[[Kategorie:Geskiedenis van Irak]]
| |||