Vlag van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Bygewerk
Bygewerk
Lyn 41:
Die vlag van Suid-Afrika is in Maart 1994 deur die destydse Suid-Afrikaanse staatsheraldikus [[Frederick Brownell]] ontwerp<ref name="BBC">{{en}} {{cite web|url=https://www.bbc.com/news/magazine-27155475|title=Fred Brownell: The man who made South Africa's flag|publisher=[[BBC]]|date=27 April 2014|accessdate=1 April 2019}}</ref> en aan die begin van die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|algemene verkiesing van 1994]] goedgekeur. Die nuwe nasionale vlag is gekies om die land se nuwe [[demokrasie]] aan die einde van [[Apartheid]] te simboliseer en het die vlag wat vanaf 1928 gebruik is, vervang. Met die einde van apartheid was daar ’n wydverspreide gevoel dat die voormalige nasionale vlag – bekend as [[Oranje, Blanje, Blou]] weens sy kleure – vervang moes word as gevolg van sy rassistiese konnotasies in die oë van baie Suid-Afrikaners. Die ou vlag word vandag dikwels óf as ’n simbool van [[Afrikanernasionalisme]] of as ’n simbool van apartheid gesien.<ref>{{en}} {{cite book|first=Christi|last=Van der Westhuizen|title=White Power & the Rise and Fall of the National Party|publisher=Zebra Press|edition=|year=2007|isbn=1-77007-305-1|page=326}}</ref>
 
Op soek na ’n nuwe vlag is die bevolking ingespan om aan ’n publieke wedstryd deel te neem, maar geen van die ontwerpe kon die goedkeuring van die kommissie behaal nie. Toe die inhuldiging van [[Nelson Mandela]] as die nuwe [[president van Suid-Afrika]] genader het, is ’n ontwerp van Frederick Brownell tydelik aangeneem en net sewe dae voor dié geleentheid aan die publiek bekendgestel. Die reaksies was só positief dat die tydelike vlag amptelik as nasionale vlag in die [[Grondwetgrondwet van Suid-Afrika]] ingeskryf is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.britannica.com/topic/flag-of-South-Africa |title=Flag of South Africa |work=[[Encyclopædia Britannica]] |accessdate=1 April 2019}}</ref> Aangesien die aantal probleme wat Suid-Afrika in sy geskiedenis beleef het, is die konsensus oor die nuwe nasionale vlag buitengewoon. Ten spyte van sy nuutheid het die vlag ’n uitstekende nasionale simbool geword, selfs onder [[blanke Suid-Afrikaners]], wie se vlag dit vervang het, en word nou gereeld by [[sport]]geleenthede – [[krieket]], [[rugby]] en [[sokker]] – en ander gebeurtenisse, getoon.
 
== Ontwerp ==
=== Heraldiese beskrywing ===
[[Lêer:Pm cricket shots09 6058.jpg|duimnael|Die vlag wapper by ’n sportbyeenkoms in die [[Sydney-krieketveld]] in 2009]]
Die nasionale vlag word in die [[grondwet van Suid-Afrika]] soos volg beskryf:<ref>{{af}} {{cite web|title=Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996|url=http://www.justice.gov.za/legislation/constitution/SAConstitution-web-afr.pdf|publisher=Departement van Justisie en Staatkundige Ontwikkeling|pages=129|accessdate=1 April 2019}}</ref>
 
# ''Die nasionale vlag is reghoekig, en is een en ’n half maal langer as die wydte daarvan.''
Lyn 173:
Die keuse van ’n nuwe vlag was deel van die onderhandelingsproses wat in werking gestel is toe Nelson Mandela in 1990 uit die tronk vrygelaat is. Nadat in 1993 ’n landswye openbare kompetisie van stapel gestuur is, het die Nasionale Simbolekommissie meer as 7&nbsp;000 ontwerpe ontvang.<ref>{{en}} {{cite journal|url=https://www.highbeam.com/doc/1P2-4196976.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20161008201708/https://www.highbeam.com/doc/1P2-4196976.html|dead-url=yes|archive-date=8 Oktober 2016|title=Finding Symbols For New S. Africa // Citizens Submit 7,000 Flag Designs|date=27 Oktober 1993|publisher=highbeam.com}}</ref> Ses ontwerpe is op die kortlys geplaas én aan die publiek én die Onderhandelingsraad voorgelê, maar geeneen het entoesiastiese ondersteuning ontlok nie. Vervolgens is ’n aantal ontwerpateljees gekontak om verdere voorstelle in te dien, maar hul ontwerpe het ook geen guns ontvang nie. Aan die einde van 1993 het die [[Parlement van Suid-Afrika|Parlement]] met vakansie vertrek sonder om oor ’n geskikte kandidaat vir die nuwe nasionale vlag te kan besluit.
 
In Februarie 1994 het [[Cyril Ramaphosa]] en [[Roelf Meyer]], onderskeidelik die hoofonderhandelaars van die [[African National Congress]] en die regerende [[Nasionale Party]], die tak gekry om die vlagvraagstuk op te los. ’n Finale ontwerp is op 15 Maart 1994 goedgekeur, afgelei van ’n ontwerp deur die destydse Suid-Afrikaanse staatsheraldikus Frederick Brownell,<ref name="BBC" /> wat vooraf ook die vlag van Namibië ontwerp het. Hierdie voorlopige vlag is vir die eerste keer op 27 April 1994 amptelik gehys, die dag waarop die land se eerste volle inklusiewe verkiesings begin het. As ’n resultaat van die geskiedkundige verkiesings is Nelson Mandela op 10 Mei 1994 as Suid-Afrika se eerste demokraties verkose president ingehuldig.<ref>{{en}} {{cite journal|last=Bornman|first =E. |date=2006|title= National symbols and nation-building in the post-apartheid South Africa|journal=International Journal of Intercultural Relations|volume= 30|pp= 383-399|hdl=10500/23252}}</ref> Die vlag is deur die meeste Suid-Afrikaners goed ontvang, al het ’n klein minderheid beswaar daarteen aangeteken; honderde lede van die [[Afrikaner Volksfront]] het die vlag ’n paar weke voor die verkiesing van April 1994 in [[Bloemfontein]] uit protes verbrand.<ref name="firstraising" />
 
Die afkondiging van die nuwe nasionale vlag deur die [[President van Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse president]], [[Frederik Willem de Klerk|F. W. de Klerk]], is eers op 20 April 1994 gepubliseer,<ref>{{af}} ''Staatskoerant'' nr 15663, gedateer 20 April 1994</ref> net sewe dae voordat die vlag ingewy moes word, wat van die vlag ’n laas-minuut-vlag vir vlagverwaardigers gemaak het. Soos in Suid-Afrika se tussentydse grondwet bepaal is, moet die vlag oor ’n tussentydse proefperiode van vyf jaar bekendgestel word, waarna daar bespreking sal wees oor of die nasionale vlag in die finale konsep van die grondwet verander moet word of nie. Die Grondwetlike Vergadering was verantwoordelik vir die opstel van die land se nuwe grondwet en het vir voorleggings gevra, onder ander, oor die kwessies van die verskillende nasionale simbole van Suid-Afrika. Dit het 118 voorleggings ontvang teen gunste van die nuwe vlag en 35 wat daarop aangedring het dat die nuwe vlag verander moes word. Vervolgens is op 28 September 1995 beslis dat die vlag nie verander sal word nie en is dienooreenkomstig in Bylae 1 van die Grondwet van Suid-Afrika ingeskryf; dié grondwet het in Februarie 1997 in werking getree.<ref>{{en}} {{citation|first=Bruce B.|last= Berry |title= “Zero to Hero” - the role of the national flag in nation building in post-apartheid South Africa|publisher= 26th International Congress of Vexillology|location= [[Sydney]]|date= September 2015}}</ref>
 
== Ander vlae ==
Lyn 181:
<center><gallery align="center" widths="150" caption="Vroeë vlae">
Lêer:Prinsenvlag.svg| {{FIAV|historical}} [[Jan van Riebeeck]] se vlag: die Nederlandse Prinsenvlag, 1652
Lêer:Flag of the Dutch East India Company.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die [[Nederlandse Kaapkolonie]]; Vlag van die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]], 1602 tot 17981795
Lêer:Voortrekker flagStatenvlag.svg| {{FIAV|historical}} DieVlag van die [[Voortrekkers|VoortrekkervlagBataafse Republiek]]: die Nederlandse Statenvlag, 1803 tot 1806
Lêer:BurgersFlag flagof the navy of the Batavian Republic.svg| {{FIAV|historical}} [[Potchefstroom]],Vlootvaandel 1837van tot 1844; Vlag vandie [[Bataafse Republiek Winburg-Potchefstroom|Winburg-Potchefstroom]], 18441803 tot 18481806
</gallery></center>
 
<center><gallery caption="Vlae van Boererepublieke">
Lêer:Voortrekker flag.svg| {{FIAV|historical}} Die [[Voortrekkers|Voortrekkervlag]]; Vlag van [[Republiek van Zoutpansberg|Zoutpansberg]], 1835 tot 1864; Vlag van [[Winburg]], 1836 tot 1844
Lêer:Flag of the Netherlands.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Republiek van Swellendam|Swellendam]], 1795; Vlag van [[Republiek van Graaff-Reinet|Graaff-Reinet]], 1795 tot 1796; Vlag van [[Republiek van Lydenburg|Lydenburg]], 1849 tot 1860; Vlag van [[Utrecht, KwaZulu-Natal|Utrecht]], 1852 tot 1858
Lêer:Burgers flag.svg| {{FIAV|historical}} [[Potchefstroom]], 1837 tot 1844; Vlag van [[Republiek Winburg-Potchefstroom|Winburg-Potchefstroom]], 1844 tot 1848
Lêer:Flag of Natalia Republic.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die [[Natalia Republiek]], 1839 tot 1843
Lêer:Flag of the Orange Free State.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die [[Oranje-Vrystaat]], 1854 tot 1902
Line 215 ⟶ 216:
Lêer:Komitee-ontwerp3.svg| {{FIAV|historical}} {{FIAV|proposal}} Voorgestelde Unievlag ontwerp deur ’n parlementêre komitee
Lêer:Flag of South Africa (1928-1994).svg|{{FIAV|historical}} Vlag van die Unie van Suid-Afrika, 1928 tot 1961 en daarna van die Republiek van Suid-Afrika, 1961 tot 1994
Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1953-19611910–1931).svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]], 19311910 tot 19611931
Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1931–1952).svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die Goewerneur-generaal van Suid-Afrika, 1931 tot 1952
Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1953-1961).svg| {{FIAV|historical}} Vlag van die Goewerneur-generaal van Suid-Afrika, 1953 tot 1961
Lêer:South African Olympic Flag.svg| {{FIAV|historical}} Olimpiese Vlag van Suid-Afrika, [[Olimpiese Somerspele 1992|1992]]
Lêer:South African Olympic Flag 1994.svg| {{FIAV|historical}} Olimpiese Vlag van Suid-Afrika, [[Olimpiese Winterspele 1994|1994]]
Line 221 ⟶ 224:
Lêer:Flag of the President of South Africa (1984-1994).svg| {{FIAV|historical}} Standaard van die Staatspresident van Suid-Afrika, 1984 tot 1994
Lêer:Flag of the South African Department of Military Veterans.svg| Vlag van die Departement van Militêre Veterane
</gallery></center>
 
<center><gallery caption="Vlae van Bantoestans">
Lêer:Flag of Bophuthatswana.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Bophuthatswana]], 1977 tot 1994
Lêer:Flag of Ciskei.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Ciskei]], 1981 tot 1994
Lêer:Flag of Gazankulu.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Gazankulu]], 1971 tot 1994
Lêer:Flag of KwaNdbele.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[KwaNdebele]], 1981 tot 1994
Lêer:KwaZulu flag 1977.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[KwaZulu]], 1977 tot 1985
Lêer:KwaZulu flag 1985.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[KwaZulu]], 1985 tot 1994
Lêer:Flag of Lebowa.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Lebowa]], 1972 tot 1994
Lêer:Flag of QwaQwa.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Qwaqwa]], 1974 tot 1994
Lêer:Flag of Transkei.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Transkei]], 1976 tot 1994
Lêer:Flag of Venda.svg| {{FIAV|historical}} Vlag van [[Venda (tuisland)|Venda]], 1979 tot 1994
</gallery></center>
 
Line 296 ⟶ 312:
Die Suid-Afrikaanse wet stel dit dat die vlag te alle tye met “waardigheid en eerbied” hanteer moet word. Die amptelike reëls stel dit onder andere dat die vlag nooit aan die vloer mag raak nie, dit mag nie as tafeldoek dien of voor ’n platform neergelê word nie, dit mag nie gebruik word om ’n standbeeld, plakkaat of hoeksteen te bedek nie (bv. by die bekendstelling van ’n nuwe standbeeld) en dit mag nie gebruik word om enige wedloop/-ren of kompetisie te begin of eindig nie. Die disrespekvolle gebruik van die vlag in kommersiële advertensies is ook aangespreek.
 
Die toestemming van die [[president van Suid-Afrika]] word benodig om die vlag binne die grense van die land te mag vervaardig.
 
=== Tradisionele reëls om die vlag te hanteer ===
Line 324 ⟶ 340:
 
=== Halfstok ===
[[Lêer:SouthAfrican Flag HalfMast.jpg|duimnael|Die Suid-Afrikaans vlag wapper halfstok by [[Port Elizabeth]] tydens die rouperiode na die dood van [[Nelson Mandela]] op 12 Desember 2013. Dit is glo die hoogste vlagpaal in Afrika en die grootste Suid-Afrikaanse vlag wêreldwyd]]
Die vlag mag halfstok of halfmas gehang word as teken van rou, maar slegs indien die president toestemming daarvoor gee. Hy bepaal self ook die datum wanneer die rouperiode oor is. Die oorsprong van hierdie tradisie is om plek te hou vir die tradisioneel onsigbare vlag van dood.<ref>{{en}} {{cite web |url = https://web.archive.org/web/20130811002910/http://www.naco.uk.com/docs/presentations/flagprotocol.pdf |title = A Guide to Flag Protocol in the United Kingdom |author = Bartram, Graham |publisher = Flag Institute |date = 2002 |accessdate = 12 Mei 2018}}</ref>