Missiel: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
Lyn 16:
ʼn Aantal gewone vliegtuie wat as teikens vir lugafweeroefeninge moes dien, is ook onbeman deur middel van radiobeheer laat vlieg. Met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog het veral die Duitsers en die [[Russe]] baie navorsing oor missiele gedoen. Min is oor die Russe se werk bekend, maar die Duitsers het 'n aantal geleidingstelsels ontwikkel waarvan die beginsels vandag nog in missiele toegepas word. Die eerste praktiese geleide missiel is egter deur die [[Britse Lugmag|Britte]] ontwerp. Dit was die [[Miles Hoopla]], 'n klein houtvliegtuig met ʼn [[Gipsy Major]]-enjin wat 'n plofstoflading van 454 kg teen 483 km/h op 'n vooraf bepaalde roete kon dra.
 
Hoewel die missiel bale doeltreffend kon wees, het dit nooit die produksiestadium bereik nie. Die voorgangers van vandag se ballistiese missiele en kruismissiele was die Duitse A-4 ("V2") en Fieseler Fi 103 ("V1") uit die Tweede Wêreldoorlog - die eerste strategiese missiele wat met welslae gebruik is. Na die Tweede Wêreldoorlog het die missiele 'n groot invloed op die ontwerp van die daaropvolgende geslag missiele gehad. Ander Duitse ontwikkelings tydens die Tweede Wêreldoorlog, soos die taktiese [[landgrond-tot-Iand-missielgrondmissiel]] die [[Rheinbote]], het 4 stadia gehad en is gebruik om teikens 200 km van die lanseerbasis af te vernietig.
 
Hierdie missiele is niks anders as 'n uitbreiding van die konsep van artillerie nie en dit bestaan vandag nog in die vorm van die Amerikaanse Lance en [[Honest John]] en die [[Sowjetunie]] se reeks Frog-missiele. Die Duitse weermag het in die oorlog ook 'n aantal [[lug-tot-grondmissiele]] met groot welslae gebruik. Die bekendste en dodelikste was die [[Fritz X]], wat selfs slagskepe soos die Italiaanse Roma kon kelder. Die missiele is vanuit vliegtuie gelanseer en 'n operateur in die vliegtuig het die missiel met radiobeheer na die teiken gestuur. Die [[Geallieerde Magte]] het die gelyke van die missiel asook die [[Henschel HS 293]]-reeks (ook 'n lug-tot-grondmissiel) nie gehad nie.
 
Die HS 293 is aanvanklik met ʼn'n radiobeheerradio beheer, maar dit is later so ontwikkel dat die operateur ʼn'n televisiekamera voor in die missiel se neus gebruik het om die koers te bepaal en om te kyk of koersaanpassings doeltreffend is. By latere ontwikkelings is dun draadjies, waarmee elektroniese seine na die stuuroppervlakke gestuur is, gebruik om die missiel na die teiken te lei. Hierdie metode word vandag nog met dodelike effek in anti-tenkwapens gebruik: in die [[Oktober-oorlog]] van 1972 is 'n groot aantal Israeliese tenks byvoorbeeld met die Sowjet-vervaardigde [[AT-3 Sagger]] vernietig.
 
Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het Duitsland 'n aantal grond-tot-Iuglug-missiele ontwikkel om vliegtuie mee af te skiet. Die missiele, soos die [[Rheintochter]], Wasserfall en Enzian, kon verbasende snelhede en hoogtes bereik. Probleme met die aanpeilingstelsels het egter veroorsaak dat hulle nie doeltreffend gebruik kon word nie. Die Geallieerde Magte se missiele het, op een tipe na, by die van Duitsland en [[Japan]] afgesteek. Die Amerikaanse lugmag het 'n aantal sweefbomme, die BG-, die GB- en die VB-reeks, gebruik.
 
Dit was gewone bomme wat vlerkies gehad het en deur radiobeheer na teikens gestuur kon word. 'n Aantal daarvan is met welslae gebruik, maar die volle potensiaal van so 'n stelsel kon eers met die ontwikkeling van laserrigtingstelsels aan die begin van die sewentigerjare ten volle benut word. Bomme was daarna in staat om ʼn laserstraal met besondere akkuraatheid na 'n teiken te volg. Die [[Israeli-aanval]] op 'n Irakese kernkragsentrale in 1981 is met behulp van die bomme uitgevoer.
 
ʼnIn Teenstellingteenstelling met die BG-, die GB en die VB-reeks [[sweefbomme]] was die [[Bat]], 'n selfaanpeilende missiel met 'n plofstoflading van 454 kg wat sy teiken, gewoonlik skepe, met behulp van radar opgespoor en daarna vernietig het. 'n Aantal Japanse skepe is in 1945 met die vliegtuiggelanseerde missiele vernietig. Na die Tweede Wêreldoorlog is daar met die ontwikkeling van missiele voortgegaan en die oorwinnaars het baie uit die Duitse tegnologie geleer. Aanvanklik was die geleidingstelsel nie baie doeltreffend nie, en dit het meegebring dat klein teikens nie met akkuraatheid aangeval kon word nie.
 
Deur die missiele van ʼn'n kernplofkop te voorsien, kan hulle ʼn groter oppervlakte vernietig en hoef hulle dus nie so naby aan 'n teiken te kom nie. Die eerste reeks strategiese ballistiese missiele was trouens nie baie akkuraat nie. Gedurende die vyftigerjare was die groot moondhede in die sogenaamde Koue Oorlog gewikkel. Die gevaar van vyandelike bomwerpers wat stede met kernwapens kon vernietig, het gelei tot die ontwikkeling van gesofistikeerde [[grond-tot-Iugmissielelugmissiele]].
 
Die moondhede se vegvliegtuie was in groter mate met geleide lug-tot-Iuglug-missiele toegerus om vyandelike bomwerpers te onderskep. Die hittesoekende Sidewinder-missiel was die eerste geleide lug-tot-lug-missiel wat in 'n geveg gebruik is. Die missiel is in 1958 deur [[North American F-86 Sabre|F86 Sabrejagters]] van die [[Republiek China]] ([[Taiwan]]) gebruik om [[Volksrepubliek van China|Kommunistiese Chinese]] [[MiG 17’s17]]’s af te skiet. In hierdie tydperk is baie navorsing oor missielstelsels gedoen, en dit is in die sestigerjare in die praktyk toegepas en so verbeter dat missieltegnologie met rasse skrede vooruitgegaan het.
 
Die Sowjetunie het sy lugafweerstelsels in die Viëtnamese Oorlog feitlik ondeurdringbaar vir vyandelike vliegtuie gemaak, terwyl die [[VSA]] in dieselfde oorlog sy lug-tot-grond- en lug-tot-Iuglug-missielstelsels baie verbeter het. Die doeltreffendheid van hierdie stelsels is in die oorloë van die sewentigerjare en die vroeë tagtigerjare bewys. Dit het die gang van oorloë, byvoorbeeld die JoomJom Kippoer-oorlog, die [[Falklandoorlog|Falkland-oorlog]] en die konflik in [[Libanon]] bepaal.
 
Gedurende die [[Jom Kippoer-oorlog]] was die [[Israeliese Lugmag]] feitlik geneutraliseer deur die [[SA-6-stelsels]], terwyl sy pantsermagte geweldige verliese as gevolg van die gebruik van AT-3 Sagger-missiele gelei het. Totdat teenmaatreëls getref kon word, was Israel baie na aan sy eerste nederlaag. Die Falkland-oorlog het die belangrikheid van missiele in moderne oorlogvoering verder beklemtoon. Volgens Britse bronne is sowat 70 Argentynse vliegtuie gedurende die konflik afgeskiet – die oorgrote meerderheid deur [[AIM-9 Sidewinder]]-lug-tot-Iuglug missiele, Seacat- en Seadart-skip-tot-skipmissiele, asook Rapier- en Blowpipe-grond-tot-lug missiele.
 
Die trefkrag van lug-tot-grondmissiele, byvoorbeeld die Franse Exocet, is bewys toe die Britse skepe ''HMS Sheffield'' en die ''Atlantic'' ''Conveyer'' deur die missiele gekelder is. Die gebeurde het die wêreld verstom en dit sal waarskynlik ʼn'n radikale verandering in militêre denke tot gevolg hê. 'n Minder bekende feit is die aanval op ʼn'n Argentynse duikboot deur Britse Lynx-helikopters met Sea Skua-missiele. Die duikboot is as gevolg van die aanval gedwing om op die strand te loop. Die Israeli's het na die Jom Kippoer-oorlog intensief gesoek na maniere om die missielbedreiging die hoof te bied.
 
Hulle het welslae behaal en die uitwerking daarvan was die totale uitwissing van die gevreesde Siriese grond-tot-lug-missielstelsel in die [[Bekaavallei]] gedurende die Libanonkonflik van 1982. Dit is vermag deur 'n klein, afstandbeheerde, [[onbemande vliegtuig]] oor die vallei te stuur. Die vliegtuigie het van sensors gebruik gemaak om die frekwensies van die radargeleidingstelsels van die missiele te identifiseer en na ʼn beheervliegtuig te sein. Grondaanvalvliegtuie wat gewapen was met lug-tot-grondmissiele en wat radarsensitiewe geleidingstelsels het, het die Siriese stellings aangeval.
 
Sodra die Israeliese vliegtuie op die toneel verskyn het, is die lugafweermissiele se radarstelle aangeskakel. Die lug-tot-grondmissiele is dan gelanseer en het die radarstelle se straling tot by die oorsprong daarvan gevolg. Die SAM's (surface to air missilesgrond-tot-lugmissiele) is so vernietig. Die Israeliese lugmag het ook talle moderne Sowjet-vervaardigde [[MiG-23]]-jagters (NAVO-kodenaam: Flogger) van die Siriese lugmag afgeskiet deur onder meer van ʼn Israeliese [[lug-tot-lug-missiel]] ([[Shafrir]]) gebruik te maak.
 
Dit, asook die verwoesting van die SAM's, het die Israeli's heerskappy in die lug besorg. Dit het meegebring dat Sirië nie weer tussenbeide wou tree nie, wat tot Israel se militêre oorwinning gelei het. Missielstelsels is nie noodwendig ingewikkeld of duur nie. Die bekende SA-7 (NAVO-kodenaam: Grail) kan selfs deur ongeskoolde soldate gebruik word. Die doeltreffendheid van die ongesofistikeerde wapen is talle kere bewys. Die SA-7 word van 'n buis op ʼn soldaat se skouer afgevuur en die missiel volg dan die hitteuitstralings van sy teiken se enjin.