Iran: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes) k →Historiese ontwikkeling: Skakel |
k + skakels |
||
Lyn 78:
[[Lêer:Dasht-e Lut Dust Storm Iran TMO 2010023 lrg.jpg|duimnael|links|'n Reusagtige stofstorm woed in die Lut-woestyn]]
[[Lêer:View from Khaju Bridge.jpg|duimnael|links|Die verborge skoonheid van Iran: Khaju-brug in [[Isfahan]]]]
Daartussen lê die Kavir- en Lut-woestyn en die bergreekse langs Iran se grense: die uitgestrekte groen [[Zagros]]-bergreeks en -plato in die weste vorm 'n natuurlike grenslyn met Irak; in Noord-Iran toring die ruwe, [[sneeu]]bedekte [[Elboers]]-berge tussen die kusvlakte van die Kaspiese See en die Sentrale Hoogland uit; langs die Persiese Golfkus in die suide word die Makran-bergketting in die gelyknamige halfwoestyn aangetref; en in Oos-Iran word die landskapsvorme deur die mees westelike uitlopers van die [[Hindoekoesj]]-gebergte oorheers.
Geologies lyk Iran se berglandskappe op 'n reuse skottel wat onderstebo gekeer is. Hierdie reliëf veroorsaak uitsonderlike klimaattoestande. So ontvang nedersettings, wat wél op dieselfde breedtegraad, maar aan weerskante van 'n bergreeks geleë is, ongelyke vlakke van reënval. Dezful, wat in die westelike deel van die Zagros-reeks op 143 meter bo seevlak geleë is, kry gemiddelde jaarlikse neerslae van 358 millimeter, terwyl Isfahan, wat op die oostelike Zagros-plato geleë is, net 108 millimeter kry.
Lyn 502:
Die religieuse lewe in Iran word oorheers deur die Twaalfer-Sjia-stroming van Islam wat as staatsgodsdiens erken word. Tussen 90 en 95 persent van die Iranse bevolking is aanhangers van dié geloof. Aanhangers van die tweede groot Islamitiese stroming, Soennitiese Islam, vorm 'n minderheid van tussen vier en agt persent van die bevolking, meestal Koerdies- en [[Beloetsji]]sprekende Iraniërs.
Nie-Islamitiese godsdienste vorm 'n minderheid van sowat twee persent van die bevolking, waaronder [[Baha’i|Bahá'is]], Mandeërs, [[Hindoeïsme|Hindoes]],
Hoe meer godsdiens en politiek in Iran vermeng en Islam as 'n instrument van onderdrukking misbruik word, hoe meer staan veral jong Iraniërs onverskillig teenoor godsdiens. Geestelikes, wat ná die Iranse Rewolusie moeite gedoen het om alle aspekte van die daaglikse lewe van Iraniërs met godsdiens te deurdring, kla tans oor leë moskees.<ref>{{de}} [http://transparency-for-iran.org/gesellschaft/religion-verliert-immer-mehr-anhanger ''Transparency for Iran: Religion verliert immer mehr Anhänger, 10 Mei 2013. Besoek op 11 Augustus 2013'']</ref> Naas ateïstiese neigings het ook aktiwiteite van sektes toegeneem. Sommige Iraniërs stel belang in die Christendom – en loop, net soos sekte-aanhangers, gevaar om deur Iran se godsdienstige polisie vervolg te word. Moslems mag nie aan Christelike kerkdienste deelneem nie, terwyl ook die gebruik van die landstaal Farsi by Christelike byeenkomste verbode is. Apostasie of die bekering tot die Christelike (of enige ander nie-Islamitiese) godsdiens is onwettig. Nuut bekeerde Christene in Iran vergader in geheime byeenkomste in privaat huise, ander soek [[asiel]] in Christelike lande.
Lyn 512:
==== Historiese ontwikkeling ====
[[Lêer:Khoresht-e fesenjan.jpg|duimnael|''[[Fesenjan]]'', 'n tradisionele Persiese bredie wat van hoendervleis, granaatappelstroop en gemale okkerneute berei word]]
Reeds in die vroeë geskiedenis van die land is Persië met voortreflike kookkuns verbind. Een van die vroegste skrywers, wat aandag aan Persiese kulinêre kunse geskenk het, was die Griekse
Toe [[Alexander die Grote]] die Persiese Ryk sewentig jaar later verower het, het hy die buitengewone eetgewoontes van Perse as die rede vir hul verswakking en uiteindelike nederlaag beskou. Maar desondanks het hy ná sy beslissende veldslag maande lank in die seremoniële koninklike hoofstad [[Persepolis]] gebly waar hy die [[Nouruz|Persiese Nuwejaarfees]] gevier, tradisionele Persiese kleredrag oorgeneem en heel waarskynlik ook groot hoeveelhede inheemse kos geniet het.
| |||