Eugene O'Neill: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 24:
}}
 
'''Eugene Gladstone O'Neill''' ([[16 Oktober]] [[1888]] – [[27 November]] [[1953]]) was 'n Amerikaanse dramaturg en wenner van die [[Nobelprys vir Letterkunde]] in 1936.<ref>{{en}} {{cite web | title = The Nobel Prize in Literature 1936 | publisher = Nobelprize.org | url = https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1936/index.html|accessdate=7 Oktober 2017}}</ref> O'Neill is ook die enigste dramaturg tot op hede wat dit vier keer reggekry het om die [[Pulitzerprys vir Drama]] tereeds vierkeer kon wen.
 
Sy toneelstukke was onder die eerstes wat Amerikaanse gehore laat kennis maak het die realisme wat reeds vroeër geïnisieer is deur buitelandse dramaturge soos [[Anton Tsjechof]], [[Henrik Ibsen]] en [[August Strindberg]]. Sy vernaamste toneelstukke sluit in ''[[Mourning Becomes Electra]]'' (1931), ''[[Ah, Wilderness!]]'' (1933), ''[[The Iceman Cometh]]'' (1939) en ''[[Long Day's Journey Into Night]]'' (1941).
 
Eugene O'Neill (1888-1953) word as een van die belangrikste Amerikaanse dramaturge uit die eerste helfte van die 20e eeu beskou. Die strominge uit die periode 1915- 1930, naamlik die [[Naturalisme (toneelkuns)|naturalisme]], die [[simbolisme]] en die [[ekspressionisme]], het almal in sy werk neerslag gevind.
Lyn 34:
Eugene Gladstone O'Neill is op 16 Oktober 1888 in New York gebore as die seun van die gewilde akteur [[James O'Neill (akteur)|James O'Neill]] (1847-1 920). Sy vader moes vanweë sy werk baie rondreis en O'Neill het as kind weinig sekuriteit geniet. Na 'n avontuurlike bestaan as goudsoeker in Honduras het O'Neill tussen 1910 en 1912 as matroos gewerk op vragskepe wat tussen [[Europa]], [[Suid-Amerika]] en [[Afrika]] gevaar het. Weens teenspoede het hy verarm en in 1912 het sy vader hom as akteur in sy Monte Cristo-geselskap aangestel.
 
Die werk het hom egter nie geval nie. Terwyl hy van die einde van 1912 tot die middel van 1913 as teringlyer in ʼn sanatorium was, het hy toneelstukke begin lees, onder meer die van Strindberg, tot wie hy 'n groot aangetrokkenheid gevoel het. In 1914, terwyl hy besig was om van sy siekte te herstel, het hy 'n paar eenbedrywe geskryf, onder meer ''Abortion'', ''Fog'', ''Thirst'' en ''Bound east'' ''for Cardiff'', wat oor die see, ʼn belangrike tema in sy werk, gehandel het. Om die tegniek van die toneelskryfkuns aan te leer, het O'Neill van September 1914 tot Mei 1915 deelgeneem aan die sogenaamde 47 Workshop, wat deur [[George Pierce Baker]] (1866-1935), hoogleraar in teatergeskiedenis aan die Universiteit van [[Harvard-universiteit|Harvard]], aangebied is.
 
O'Neill het die werke van Ibsen en Gorki bestudeer, en hulle invloed kom duidelik na vore in sy eie naturalistiese werke, wat ʼn pessimistiese lewensuitkyk het, byvoorbeeld ''Beyond the horizon'' (1917/18; première 1920). In die somer van 1916 het hy in [[Provincetown]], [[Massachusetts]], kennis gemaak met die Provincetown Players, 'n toneelgeselskap wat die werk van veral jong Amerikaanse skrywers wou opvoer.
 
Hierdie groep, wat later as die Playwrights' Theatre bekend gestaan het en in Greenwich Village ([[New York Stad|New York]]) gestig is, het in 1916 ''Bound east for Cardiff'' vir die eerste maal opgevoer. Toe sy vollengte-drama ''Beyond the horizon'' vir die eerste maal in Broadway opgevoer is, het hy reeds 'n mate van bekendheid verwerf. Vir ''Beyond the horizon'' het O'Neill trouens sy eerste Pulitzerprys ontvang. Terwyl opvoerings van ander stukke gevolg het, het O'Neill aan nuwe stukke, veral eenbedrywe, gewerk, waarin hy oor sy ervaringe op see geskryf het.
 
Die beste van hierdie stukke, waarvan die meeste naturalisties is, is ''The long voyage'' ''home'' (1917), ''In the zone'' (1917), ''Ile'' (1917) en ''The moon of th Caribbees'' (1917). In 1918 het O'Neill ''Where the cross is made'' geskryf, wat later uitgebrei is onder die titel ''Gold'' (1921). Sy werke het in die tyd meer erkenning begin kry. Tussen 1920 en 1924 het hy ʼn aantal suksesvolle dramas geskryf, onder meer ''Anna Christie'' (1919120; première 1922) en ''The hairy ape'' (1921), 'n stuk wat herinner aan die styl van die ekspressionistiese Duitse dramaturg [[Georg Kaiser]].
 
Minder bekende stukke uit hierdie tydperk is ''Diff'rent'' (1920), ''The first'' ''man'' (1921), ''The fountain'' (1921/22), ''Welded'' (1922/23) en ''All God's'' ''chillun got wings'' (1923), die aangrypende verhaal van die huwelik tussen 'n Neger en ʼn Blanke vrou. Die suksesvolle ''Desire under the'' ''elms'' (1924) speel hom af in [[Nieu-Engeland]] teen die agtergrond van ʼn puriteinse boerefamilie. Die ou Ephraim Cabot is getroud met die veel jonger Abbie, wat 'n verhouding aanknoop met een van Cabot se seuns.
Lyn 52:
In hierdie laaste werke het O'Neill teruggekeer tot die naturalisme. ''Long day 's journey into night'' (1940/41; première 1956) en ''A moon'' ''for the misbegotten'' (1941/42; première 1957) toon albei sterk outobiografiese eienskappe. In 1934 het O'Neill 'n siklus van nege stukke begin skryf met die titel ''A tale of possessors selfdispossessed'', waarin hy die geskiedenis van 'n Amerikaanse familie vanaf 1776 tot en met die (destydse) huidige tyd wou beskryf.
 
Hy het 7 feitlik voltooide stukke vernietig en slegs twee stukke het bewaar gebly, naamlik "''More stately mansions"'' (1935/41; première 1962) en "''A touch of the poet"'' (1936/40; première 1957). Van 'n siklus eenbedrywe onder die titel ''By way of'' ''orbit'' is alleen "''Hughie"'' (1941; première 1958) voltooi. O'Neill was drie maaldriekeer getroud. Sy dogter Oona is op agttienjarige ouderdom teen haar vader se sin met die akteur [[Charles Chaplin Jr.|Charles Chaplin]], wat omtrent net so oud soos hy was, getroud.
 
O'Neill was baie ontevrede oor die groot ouderdomsverskil (Chaplin was toe 54) en het alle kontak met haar verbreek. In sy laaste jare het O'Neill aan [[Parkinson se siekte|Parkinson]] se siekte gely, wat hom uiteindelik heeltemal verlam het. Hy is op 27 November 1953 in [[Boston]] oorlede. Hy het die Pulitzerprys 4 maal ontvang, naamlik vir ''Beyond'' ''the horizon'' (1920), Anna Christie (1922), ''Strange interlude'' (1928) en ''Long day 's journey into night'' (postuum).
 
== Verwysings ==