Onkruid: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Inligting bygewerk
No edit summary
Lyn 7:
Onkruid is enige plante wat op plekke groei waar hulle ongewens (skadelik of lastig) is. Die meeste onkruide is vreemd aan die gebied waar hulle as onkruid beskou word, en hulle groot getalle is deels toe te skryf aan die gebrek aan natuurlike vyande.
 
Hulle ontkiem en groei meestal vinnig, waardeur hulle die gewenste plante verdring. Van die ernstigste onkruide in [[Suid-Afrika]] is van [[Australië]] afkomstig. Onkruid kan gedefinieer word as enige plant wat ongewens is op die plek waar dit groei. [[Lusern]] wat byvoorbeeld in 'n koringland groei, is daar 'n onkruid. Normaalweg is ʼn plant egter 'n onkruid wanneer dit sekere eienskappe het en vreemd is aan die gebied waarin dit groei.
 
In die gebiede waar hulle [[Inheemse plant|inheems]] is, skep hulle dus meestal nie ʼn probleem nie. Oor die algemeen het 'n onkruid die volgende eienskappe: Die saad ontkiem baie vinnig, maar kan aan die ander kant jare lank in die grond lê voordat dit ontkiem. Die saad van die [[stinkblaar]] (''Datura stramonium'') het byvoorbeeld al vir 80 jaar kiemkragtig gebly, terwyl die van die [[Port Jackson (boom)|portjacksonboom]] of goudwilger (''Acacia saligna'') waarskynlik vir tot 300 jaar of meer kiemkragtig bly.
 
Onkruide groei voorts gewoonlik vinnig en hul saad versprei maklik. Vanweë bogenoemde eienskappe is onkruid meestal pionierplante, met ander woorde hulle is van die eerste plante wat op versteurde grond (soos byvoorbeeld geploegde lande) opkom. Daar ding hulle mee met ander plante soos landbougewasse, sodat laasgenoemde swakker as normaal groei of afsterf (byvoorbeeld bloudissels, dubbeltjies en stinkblaar).
Lyn 23:
'n Paar plante soos die [[Luisboom|luisbos]] (''Solanum mauritianum''), mauritiusdoring (''Caesalpinia decapetala'') en in sommige gevalle die inheemse [[Inkbessiebos|inkbessie]] (''Phytolacca octandra'') is lastige onkruide in bosbougebiede omdat hulle in veral kaalgekapte vakke in groot getalle groei. So word toegang tot die gebied belemmer en die latere bewerking van die vakke moeilik of selfs onmoontlik gemaak. Terwyl die denneboompies of ander aangeplante boompies nog klein is, wedywer hierdie onkruide ook met hulle.
 
Indringerplante is onkruide wat in natuurlike veld gevestig raak en naderhand baie van die- inheemse plantegroei verdring. Daar is talle voorbeelde van sulke onkruide in Suid-Afrika, en veral in die Suidwes-Kaap word groot dele van die bergfynbos deur indringerplante bedreig. In die berge van Suidwes-Kaap is die vernaamste gevaar die [[Hakea|hakeas]] (''Hakea sericea'', ''Hakea suavolens'' en ''Hakea gibbosa''), terwyl groot dele van die [[Kaapse Vlakte]] en ander dele van die Kaap, veral langs die kus, deur port jacksonbome (''Acacia saligna''), [[rooikrans]] (''Acacia cyclops'') en verskeie ander Australiese ''Acacia''-spesies ingeneem word.
 
Die ''Acacia''-spesies is oorspronklik uit [[Australië]] ingevoer om sandduine te stabiliseer, maar hulle het so goed in die Kaapse klimaat geaard dat hulle vinnig versprei het. Die bekende swarthout (''Acacia melanoxylon'') word reeds geruime tyd as meubelhout in die Suid-Kaap aangeplant, maar het ook na die woude en rivieroewerbosse versprei, waar hulle ʼn bedreiging vir die inheemse plantegroei vorm. Een van die ergste indringerplante is die [[litjieskaktus]] (''Opuntia aurantiaca''), wat reeds groot dele weiveld in die Oos-Kaap ingeneem het en baie moeilik is om uit te roei.
 
Ook die ''Nasella-''polgras wen vandag geweldig veld in die hoër liggende dele van die [[Oos-Kaap]] en verminder so die beskikbare weiding. Oorbeweiding is geneig om die indringingsprobleem te vererger. Die lantana (''Lantana camera'') is oorspronklik vir sy mooi blomme aangeplant, maar die verspreiding van die sa ad deur voëls het meegebring dat die plant vandag in groot dele van die [[Oos-Kaap]], Natal en Oos-Transvaal vervuil is. Benewens die feit dat hierdie plant waardevolle weiding in beslag neem, is dit ook giftig en kan dit sterftes onder mens en dier veroorsaak.
 
Die [[swartwattel]] (''Acacia mearnsii'') word in Natal aangeplant vir sy bas, waaruit tannien verkry word, maar elders dring die boom veral langs rivierlope in en veroorsaak onder meer die verlies van water uit riviere. Die waterhiasint (''Eichornia crassipes'') is 'n indringerplant wat baie vinnig aanteel en groot oppervlaktes water in beslag kan neem. Twee bekende dam me wat in 'n stadium grotendeels deur hierdie plant bedek was, is die [[Hartbeespoortdam]] en die [[Bon Accorddam]], albei naby [[Pretoria]].