Atena: Verskil tussen weergawes

|naam = AthenaAtena

|beeld_onderskrif = Hierdie Griekse marmerkopie wat onderteken is Antiochos, is ’n kopie uit die eerste eeu v.C. van [[Phidias]] se oorspronklike werk uit die vyde5de eeu  v.C. wat op die [[Akropolis]] gestaan het.

|8 = [[ErichthoniosErichtonios]]

|9 = [[Minerva (mitologie)| Minerva]]

'''AthenaAtena''' of '''AtenaAthena''' ([[Grieks]]: Ἀθηνᾶ) is in die [[Griekse mitologie]] die godin van wysheid, oorlog, strategie, nywerheid, die reg en vaardigheid; sy is ook die maagdelike beskermgod van [[Athene]], [[Griekeland]]. Die [[Parthenon]], wat op die [[Akropolis]] staan, is ter ere van haar gebou.

Sy verskyn gewoonlik saam met ’n uil en dikwels ook die godin van oorwinning, [[Nike (mitologie)|Nike]], wat sy op haar hand uitgestrek hou. Sy dra ’n borsplaat van bokvel, die [[Aigis]]. Sy word dikwels uitgebeeld met ’n helm en met ’n skild met die [[Gorgo]]-kop daarop. Volgens latere bronne het [[Perseus]] die skild vir haar gegee nadat hy [[Medusa]] onthoof het.

Atena het talle helde gehelp, onder andere [[Odusseus]], [[Jason (mitologie)|Jason]] en [[Herakles]].

[[Lêer:Amphora birth Athena Louvre F32.jpg|duimnael|links|Atena word uit Zeus se voorkop "gebore", met [[EileithyiaEileitia]] wat toekyk, 550–525 v.C., [[Louvre]].]]

In ''The Greek Myths'' (8.a, ff.), teken [[Robert Graves]] vroeë mites aan oor die geboorte van Atena, wat reeds in 4 000 v.C. aanbid is. Volgens Graves het Hesiodus (omstreeks 700 v.C.) gemeen dat Atena die dogter was van Metis ("Wysheid" en Kennis"), ’n [[Titaan (mitologie)|Titaan]] wat oor die vierde dag en die [[planeet]] [[Mercurius (planeet)|Mercurius]] regeer het.

Volgens latere mites het Metis en [[Zeus]] metgeselle geword, hoewel sy van ’n vroeër geslag Titane was. Om ’n voorspelling te voorkom dat sy en Metis se kinders groter as hy sou wees, het Zeus vir Metis ingesluk sodat sy nie kinders kon hê nie, maar sy was toe reeds swanger met Atena.<ref>Hesiodus, ''[[Theogonie]]Teogonie'' 890ff and 924ff.</ref> Metis het binne-in Zeus aan Atena die lewe geskenk en haar versorg tot sy uit Zeus se voorkop gebars het, ten volle toegrustoegerus met wapens wat haar ma aan haar gegee het. Sy dra dikwels die weerligstraal en die [[Aigis]], wat sy en Zeus eksklusief gedeel het.

As beskermer van Athene is sy dikwels dwarsdeur Griekeland aanbid as ''AthenaAtena Polias'' ("Atena van die stad").<ref>"Dis onbekend of sy na die stad genoem is en of die stad na haar genoem is." (Burkert 1985:139)</ref>

In klassieke Griekse mites het sy nooit ’n minnaar nie en trou sy nooit.,<ref>Goldhill, S. ''Reading Greek Tragedy'' (Aesch.Eum.737). Cambrdige: Cambridge University Press, 1986.</ref> en dit het haar die naam ''AthenaAtena ParthenosPartenos'' (Atena die Maagd) besorg. Haar beroemdste tempel, die Parthenon op die Akropolis in Athene, kry sy naam van dié titel.<ref>Deacy, Susan, en Villing, Alexandra. ''Athena in the Classical World''. 1ste uitg. Koninklijke Brill NV, Leiden, Nederland: Brill, 2001</ref> Dit was nie net omdat sy ’n maagd was nie, maar uit erkenning vir haar rol as die toepasser van reëls van seksuele matigheid.

=== ErichthoniosErichtonios ===

[[Lêer:Birth Erikhthonios Staatliche Antikensammlungen 2413 n2.jpg|duimnael|regs|200px|Atena ontvang ErichthoniosErichtonios van Gaia ná sy geboorte, 470–460 v.C., Staatliche Antikensammlungen (Inv. 2413).]]

[[HephaistosHefaistos]] het Atena probeer verkrag, maar sy het hom ontduik en sy semen het op die grond geval, en [[ErichthoniosErichtonios van Athene|ErichthoniosErichtonios]] is uit die Aarde ([[Gaia (mitologie)|Gaia]]) gebore. Atena het toe die kind se pleegma geword.<ref>Pseudo-Apollodorus, [[Bibliotheke]]Biblioteke 3.14.6.</ref>

Atena het ErichthoniosErichtonios in ’n klein doos (''cista'')kissie gesit wat sy in die sorg van drie susters, [[Herse]], [[Pandrosus]] en [[Aglaulus]] van Athene, gelaat het. Sy het nie vir hulle gesê wat in die dooskissie is nie, maar het hulle gewaarsku om dit nie oop te maak voor sy terugkeer nie. Een of twee susters het die ''cista''kissie oopgemaak en ErichthoniosErichtonios, in die vorm (of omhelsing) van ’n slang, daarin gesien. Die slang, of waansin weens dit wat hulle gesien het, het Herse en Pandrosus van die Akropolis af laat springafspring.<ref>Graves, Robert, ''The Greek Myths I'', "The Nature and Deeds of Athena" 25.d.</ref>

Met dié mitiese agtergrond het ErichthoniosErichtonios die stigter-koning van Athene geword waar hy die kultuur in baie opsigte ten goede verander het. In dié tyd het Atena hom glo dikwels beskerm.