Dadaïsme: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
Lyn 13:
Die woord ''dada,'' wat heel toevallig in 'n woordeboek gevind is, is vir die eerste keer gebruik deur 'n groepie kunstenaars wat tydens die Eerste Wêreldoorlog na Zürich in Switserland uitgewyk het. In hul geIedere was [[Hugo Bali]] (1886-1927) uit Duitsland, [[Tristan Tzara]] (1896-1963) uit Roemenië en [[Hans Arp]] (1887-1966) uit [[Elsas]] in Noordoos-Frankryk, wat toe nog Duitse gebied was. Op inisiatief van Bali het hulle in 1916 die Cabaret Voltaire gestig, waar hulle verskeie kunssoorte en aspekte van die daaglikse lewe tegelyk aangebied het. 'n Gewilde item was die aanbieding van bruïtistiese poësie (Frans ''bruit'' beteken "lawaai"), wat deur die Dadaïste ook "simultane digkuns" genoem is en uit klanke, losstaande sinne en onsamehangende woorde bestaan het. Op dié wyse het die Dadaïste, ontnugter deur die oorlog, 'n aanval gedoen op die Westerse kultuur, wat na hul mening leeg en skynheilig was. Hulle het vryheid van kuns met ruimte vir irrasionaliteit, intuïsie en eksperimentering geëis.
 
Dadaïsme het vanuit [[Zürich]] oor die hele [[Europa]] versprei en veral ingang gevind in [[Duitsland]], wat heeltemal ontwrig was deur die oorlog. Die werk van beeldende kunstenaars soos [[Georg Grosz]] (1893-19591893−1959) en [[John Heartfield]] (geb. 18911891−1968), die vernaamste verteenwoordigers van die Dadaïsme in [[Berlyn]], was sterk op die politiek gerig. Hulle het aansluiting gesoek by die gees van die Sowjet-revolusionêres van daardie tyd. Ander sentra van Dadaïsme in Duitsland was [[Keulen]] (Arp, Ernst) en [[Hannover]] waar [[Kurt Schwitters]] (1887-1948) met afvalmateriaal soos stukkies papier, trein- en tremkaartjies, stukkies tou, hout en yster skilderye aanmekaargeplak en getimmer het. Sy skilderye het as [[Merzbilder]] bekend gestaan.
 
Hy het later ook ruimtelike konstruksies (Merzsäule) gemaak en uiteindelik in dieselfde styl 'n hele ruimte in sy huis gekonstrueer (Merzbáu). Schwitter was ook 'n digter en het tussen 1923 en 1927 opgetree as redakteur van die Dadaïstiese tydskrif ''Merz.'' Die Dadaïsme se laaste bloeityd was in Parys tussen 1919 en 1923, ''toe'' groot eksponente van die beweging - onder andere Arp, Tzara, Picabia, Duchamp en Man Ray - in dié stad gewoon het. Hul manifestasies het gereeld skandale veroorsaak. In 1924 het [[André Breton]] sy Surrealistiese Manifes gepubliseer. Ofskoon hy geen prominente Dadaïs was nie, was Breton 'n sentrale figuur in die kunswêreld van Parys. In sy Manifes is baie van die Dadaïsme se spontane vernuwings deurdink en gesistematiseer.