Soögeografie: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 1:
'''Soögeografie''' is die studie van die verspreiding van [[Dier|dieredier]]e oor die [[aarde]] in ruimte en tyd. Op grond van verskille in die huidige faunas kan die wêreld in ses soögeografiese sones ingedeel word. Deur veranderende migrasieroetes en die ontwikkelingsproses het die wêreld se faunas gedurig verander en verander hulle steeds. Soögeografie is die studie van die manier waarop diere oor die aarde versprei is, hoe hierdie verspreiding tot stand gekom het en hoe dit in die huidige faunas voortgaan.
 
Die opkoms van die soögeografie val saam met die groot ontdekkingsreise van die [[18de eeu|18de]] en [[19de eeu]]. [[Charles Darwin]] en [[Alexander von Humboldt]] het albei heelwat geskryf oor die verspreiding van diere en opgemerk dat alle diere tot sekere gebiede beperk is. [[Alfred Russell Wallace]] ([[1823]]- [[1913]]) word egter oor die algemeen as grondlegger van die soögeografie beskou. Die skeidslyn tussen die Oriëntale en Australiese soögeografiese sones, die sogenaamde lyn van Wallace, is ook na hom vernoem.
 
'n Vriend van Wallace, [[Philip Lutley Sclater]], het die wêreld in ses geografiese sones onderverdeel. Hierdie indeling was oorspronklik slegs op [[Voël|voëlsvoël]]s gebaseer, maar dit het later geblyk dat die indeling ook op ander diere van toepassing is. Sy indeling word vandag nog gebruik. Soögeografie behels die studie van uitgestorwe faunas deur die ontleding van [[Fossiel|fossielefossiel]]e, sowel as die bestudering van die huidige fauna. Voorts is die migrasie van verskillende soorte faunas baie belangrik.
 
Die veranderinge wat oor miljoene jare in faunas plaasgevind het, word ontleed aan die hand van bekende veranderinge in migrasieroetes, byvoorbeeld [[kontinentskuiwing]], die verandering van [[seevlak]], waardeur [[Landbrug|landbrûe]] tussen die [[Kontinent|kontinentekontinent]]e ontstaan en weer verdwyn het, ensovoorts. [[Suid-Amerika|Suid-]] en [[Noord-Amerika]] was byvoorbeeld vir 'n lang tyd van mekaar geskei en het eers in die [[Plioseen]] met 'n landbrug verbind geraak. 'n Groot verskeidenheid van [[Buideldier|buideldierebuideldier]]e het voor die Plioseen in Suid-Amerika ontwikkel, maar daar was geen [[Roofdier|roofdiereroofdier]]e aanwesig nie en vanweë die hindernis wat die oseaan tussen die twee kontinente gevorm het, het die roofdiere wat in Noord-Amerika ontwikkel het, nooit in Suid-Amerika aangekom nie.
 
Met die ontstaan van die landbrug kon die roofdiere van Noord-Amerika egter in Suid-Amerika inbeweeg, en daar word vermoed dat hierdie roofdiere daartoe gelei het dat buideldiere byna uitgesterf het, omdat laasgenoemde nie aangepas was vir die toestand nie. [[Australië]] en Suid-Amerika is die enigste twee kontinente waar buideldiere teenswoordig voorkom, hoewel buideldiere miljoene jare gelede ook elders voorgekom het. Die onlangse ontdekking van buideldierfossiele op [[Antarktika]] dui daarop dat die buideldiere waarskynlik ontwikkel het toe Suid-Amerika, Antarktika en Australië nog met mekaar verbind was.