Volksrepubliek China: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
k + skakels
Lyn 72:
 
Nog tot in die 16de eeu was China die hoogs ontwikkelde [[beskawing]] op aarde wat homself as die middelpunt van die wêreld beskou het – 'n land wat met sy handelsvloot op alle oseane gevaar en handel met alle wêrelddele gedryf het, 'n land waar tegnologiese en kulturele vooruitgang bewerkstellig is met uitvindings soos [[papier]], [[buskruit]], [[drukkuns]], [[kompas]] en [[porselein]]. Die Volksrepubliek China het intussen 'n fase in sy ontwikkeling betree waar dit as ekonomiese, politieke en militêre grootmoondheid by hierdie verlede kan aanknoop om die Chinese Droom te verwesenlik.
 
[[Lêer:China 100.78713E 35.63718N.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van China]]
[[Lêer:Wai Tan, Shanghai, China (Unsplash).jpg|duimnael|links|In China se groot metropole begin met groeiende lewenstandaarde ook vroeë vorme van 'n burgerlike samelewing ontwikkel – met maatskaplik-verantwoordelike burgers]]
Line 81 ⟶ 82:
 
== Geografie ==
[[Lêer:Yunnan-Myanmar border.jpg|duimnael|links|Die bergwêreld van [[Yunnan]] naby die grens met [[Mianmar]]]]
Die Volksrepubliek China is die grootste land volgens oppervlakte in Oos-Asië en die derde of vierde grootste ter wêreld (afhangende van die siening oor die [[Taiwan (eiland)|Eiland Taiwan]]); net [[Kanada]] en [[Rusland]] is groter, soms ook die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]]. Die Volksrepubliek grens aan 14 lande: [[Afghanistan]], [[Bhoetan]], [[Mianmar]] (Birma), [[Indië]], [[Kasakstan]], [[Kirgisië]], [[Laos]], [[Mongolië]], [[Nepal]], [[Noord-Korea]], [[Pakistan]], Rusland, [[Tadjikistan]] en [[Viëtnam]]; meer as enige ander land ter wêreld behalwe vir Rusland wat eweneens aan veertien lande grens.
 
Line 87 ⟶ 88:
 
== Geskiedenis ==
{{Hoofartikel|Geskiedenis van China}}
 
''Sien [[Geskiedenis van China]] vir 'n hoofartikel oor die onderwerp.''
 
=== Tweede Rewolusie ===
[[Lêer:2008 Summer Olympics - Opening Ceremony - Beijing, China 同一个世界 同一个梦想 - U.S. Army World Class Athlete Program - FMWRC (4928525748).jpg|duimnael|links|[[Olimpiese SpeleSomerspele 2008]] in Beijing – nuwe perspektiewe op China se toekomstige strategieë word geopen]]
Die afsterwe van Mao Zedong en premier Zhou Enlai in 1976 en die kort en onbloedige magstryd, wat daarop gevolg het, het die weg gebaan vir die magsoorname van Deng Xiaoping in 1978. In sy beleid van staatkundige en ekonomiese hervormings, waarna hy later self as die «Tweede Rewolusie» sou verwys, het die sogenaamde «Vier Moderniserings» (四个现代化/四個現代化, ''Sì Ge Xiàndàihuà'') sentraal gestaan. Oorspronklik is hierdie hervormingsbeleid reeds in 1963 deur Zhou Enlai geformuleer, maar eers deur Deng Xiaoping verwesenlik – met die modernisering van landbou, nywerhede, verdediging, en wetenskap en tegnologie. Dit het gepaard gegaan met die geleidelike oorgang van 'n bevel- tot 'n meer markgedrewe ekonomie waarin meer ekonomiese bevoegdhede aan besluitnemers op provinsiale en munisipale vlak verleen is.
 
Line 137 ⟶ 136:
| valign="top" |
'''Outonome gebiede'''
* [[Guangxi]] [[Zhuang]] (广西壮族)
* [[Binne-Mongolië]] (内蒙古)
* [[Ningxia]] Hui (宁夏回族)
* [[Xinjiang]] Uyghur(新疆维吾尔族)
* [[Outonome Gewes Tibet|Xizang]] (西藏)
<br />
'''Munisipaliteite'''
Line 156 ⟶ 155:
== Politiek ==
=== Kommunistiese Party ===
{{Hoofartikel|Kommunistiese Party van China}}
 
''Sien [[Kommunistiese Party van China]] vir 'n hoofartikel oor die onderwerp.''
 
[[Lêer:18th National Congress of the Communist Party of China.jpg|duimnael|18de Nasionale Kongres van die Kommunistiese Party van China in 2012]]
Die Kommunistiese Party van China (KPC) se gesag is in die Chinese grondwet verskans en mag nie aangetas word nie. So is daar ook geen werklike opposisie nie. Die party is volgens die beginsels van demokratiese sentralisme georganiseer. Partystrukture is identiek met staatsstrukture – so word die Nasionale Volkskongres deur die Sentraalkomitee van die KPC gevorm, terwyl die Permanente Komitee van die Nasionale Volkskongres gelykstaan aan die KPC se Politburo.
Line 239 ⟶ 236:
Op provinsiale vlak is daar tans vyf outonome gebiede wat deur etniese minderhede bewoon word:
 
* die [[Outonome Gewes Tibet|Outonome Gebied Tibet]], wat deur [[Tibettane]] bewoon word, in die suidweste van China;
* die Outonome Gebied Guangxi, wat deur [[Zhuang]] bewoon word, in die suide van China;
* die Outonome Gebied Binne-Mongolië, wat deur [[Mongole]] bewoon, word in Noord-China;
* die Outonome Gebied Ningxia, wat deur [[Hui-Chinese]] bewoon word, in Noordwes-China; en
* die Oeigoerse Outonome Gebied Xinjiang ('n Chinese naam wat «Nuwe Grensland» beteken), wat deur [[Oeigoere]] bewoon word, in die weste van China.
 
== Ekonomie ==