Kaap Bojador: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
AFM (besprekings | bydraes)
Dubbel spasies verwyder
Etiket: 2017-bronwysiging
Lyn 2:
 
==Ligging==
Kaap Bojador is ‘n landtong aan die kus van [[Wes-Sahara]], by 26° 7′ 37″ noord en 14° 29′ 57″ wes en tussen die [[Atlantiese Oseaan]] en die [[Sahara]]woestyn. Dit is 220km direk suid van [[Fuerteventura]] in die [[Kanariese Eilande]] en net noord van die [[Kreefskeerkring]].
 
==Gevare==
Die see om hierdie kaap hou baie groot gevare vir die skeepvaart in. Rotsriwwe van die kaap sit onder die see weswaarts voort en 5km van die land is die see nog bedrieglik vlak, soms maar 2m diep. Sandstorms uit die Sahara sowel as misbanke verminder die sig van die skepe. Daarby kom nog die besonder groot golwe, reuse branders en winde en die sterk en aanhoudend veranderende seestrome aan die noordekant. Ysterhoudende klippe het glo ook die doeltreffende werking van kompasse vroeër dae beïnvloed. Alleen al in die 16 jaar tussen 1790 en 1806 was hier 30 skeepsrampe.
 
==Voorgeskiedenis==
In antieke tye en die [[Middeleeue]] is geglo dat die aarde plat is en dat die eindig net anderkant Kaap Bojador. Moontlik was die gebied in 6 000 v.C. reeds aan die Egiptenare bekend. In die Middeleeue het verspreide [[Berbers]] hier gewoon. Hulle is opgevolg deur die [[Bedoeïene]]. Die onvrugbare woestyn en die aangrensende woeste seegebied hier op die aarde se grense was byna nie die moeite werd om te verower nie. Onder die Arabiere het die kaap as “die vader van die gevaar”, Abu Khatar, bekend gestaan. Anderkant die kaap was daar glo monsters op die land en in die see. Naby die ewenaar is die son kokend warm, sluk hele skepe in, verswelg dit deur vuur en die bemannings is uitgelewer aan seemonsters. Verder is geglo dat dat nog verder suid die see brand. Van [[Portugal]] suidwaarts tot Kaap Bojador was die kusgebied goed bekend omdat die skepies binne sigafstand van die kus gebly het. Dus kon doeltreffende kaarte daarvan geteken word. Die gevare verbonde aan seereise in die gebied sowel as die bygelowe het verkenning van die kusgebied verder suidwaarts teengewerk.
 
==Verkenning==
In 1422 vind die eerste pogings plaas om om Kaap Bojador te seil ten spyte van die matrose se baie vrese. Veral was hulle bekommerd dat hulle weens die heersende sterk winde en seestrome nie sal kan terugdraai nie. Hendrik die Seevaarder (Infante dom Henrique de Avis, 1394-1460) begin in opdrag van die Portugese koning ‘n tydperk van ontdekkingsreise oor die grense van die destyds bekende wêreld. Dus by Kaap Bojador. Hendrik is geesdriftig en boonop besiel met ‘n godsdienstige drif. Hy kies Gil Eannes met beloftes van groot belonings om die aardgrense op te soek. Op die eerste reis in 1833 kom Eannes slegs tot by die Kanariese Eilande en draai daar om. Met sy tweede reis in die volgende jaar verander Eannes sy strategie. Hy vaar verder wes. Dus weg van die tradisionele vaarroete direk met sy baie gevare. Hier tref hy kalmer water en gunstiger winde en gaan aan wal veel verder suid as Kaap Bojador. Maar hy sien geen mens of kameel nie. Om aan Hendrik en die koning te bewys dat hy wel nuwe gebied verken het, neem hy ‘n nog onbekende plant, die roos van Jericho (die rolbos ''Anastatica hierochuntica'') na Portugal terug. Die jaar daarna herhaal Eannes die reis. Hierdie keer sien hy wel voetspore van mense en kamele. Dit was die eerste bewys vir Europeërs van menslike bewoning so ver suid in Afrika. In die wêreldgeskiedenis en die wetenskap was die ontdekking van hierdie roete ‘n reuse deurbraak. Na slegs nog ongeveer ‘n halwe eeu het ontdekkingsreisigers soos Dias en Da Gama die roete na die Ooste gevind. Nou was die pad oop vir handelaars na Afrika, [[Indië]] en die [[Oos-Indiese eilande]]. Portugal domineer hierna die destydse bekende wêreldseë en begin opbou aan sy koloniale ryk.
 
==Gebiedseise==
Reeds ongeveer 1450 begin die dispuut tussen Portugal en [[Spanje]] oor die besitreg van die gebied rondom die kaap. In 1860 na die Verdrag van Tetuan met [[Marokko]] kry die gebied die naam Spaanse Sahara. Teen die 1880’s word die area om Kaap Bojador ‘n Spaanse kolonie en in 1884 lei dit tot ‘n formele Spaanse protektoraat oor die kusgebied. Die volgende jaar eis Spanje die hele gebied van [[Kaap Blanco]] noordweswaarts tot Kaap Bojador op. Na ‘n Franse eis in 1900 word die gebied verdeel tussen [[Frankryk]] en Spanje. In 1957 ontstaan ‘n dispuuut tussen Spanje en Marokko or die besit van die gebied. Waarskynlik het Marokko sy oog gehad op die aanwesige [[fosfaat]]neerslae. Vroeg in die 20ste eeu is ‘n vuurtoring opgerig. Dit is gevolg met ‘n ontsoutingsaanleg en barakke vir ‘n garnisoen. Hieruit ontwikkel ‘n dorp met ‘n 45 000 inwoners en word dit die hoofdorp van die nuwe provinsie Boujdor. ‘n Verharde pad van Kaap Bojador noordwaarts na Al-Aaiún is aangelê. Toe Spanje in 1975 aan die [[Wes-Sahara]] onttrek, is daar weer ‘n konflik oor die besitreg tussen Marokko, [[Mauretanië]] en die [[Polisario Front]]. Wes-Sahara is een van die dunsbevolkte dele op die aarde.
 
== Standbeeld ==
In Lagos, Portugal, staan ‘n standbeeld ter ere van Gil Eannes.
 
== Bibliografie ==
* historysshadow.wordpress.com
* www.britannica.com
* www.crossingtheoceans.com
* www.encyclopedia.com
 
{{Normdata}}
 
[[Kategorie: Portugese ontdekkingsreisigers]]