Katalonië: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
Voyageur (besprekings | bydraes)
Etiket: 2017-bronwysiging
Lyn 111:
[[Lêer:Paisos catalans.svg|duimnael|250px|Ligging van die Katalaanse lande (''Països Catalans'') in grys]]
[[Lêer:Mapa dialectal del català-valencià.png|duimnael|250px|Dialekte in die Katalaanssprekende gebiede]]
Katalaans, wat as Katalonië se eie taal beskou word, is een van drie tale wat amptelike status in Katalonië geniet.<ref>[http://www.gencat.cat/generalitat/eng/estatut/ Statute of Autonomy of Catalonia]</ref> Die ander is Spaans, of beter Kastiliaans, wat die amptelikamptelike taal in die hele Spanje is, en Aranees (as variant van [[Oksitaans]]) wat in die [[Val d'Aran]] (Aranvallei) gepraat word. Al drie Katalonië se tale is [[Romaans]]e tale en stam van die alledaagse vorm van [[Latyn]] af wat in die gebied gepraat is na die romanisering van die Iberiese Skiereiland.
 
Die oudste bekende tekste wat in Katalaans geskryf is, is fragmente van die Katalaanse weergawe van die ''Forum ludicum'' en die boek van preke ''Les Homilies d'Organyà'' wat uit die [[12de eeu]] dateer. In die [[13de eeu|13de]] en [[14de eeu]]e het Katalaans die hoogtepunt van gegrafiese uitbreiding bereik soos die Aragonese kroon sy gebied uitgebrei het. Die vooruitgang van Katalaans is egter beëindig met die vereniging van die kroon van Katalonië en Kastilië in [[1474]]. Na die [[Spaanse Opvolgingsoorlog]] (1705–1715) het Philip V die amptelike gebruik van Katalaans verbied en is Katalaans ten gunste van Spaans onderdruk. Eers tydens die Katalaanse renaissance (''Renaixença'') in die laat [[19de eeu]] sou die taal 'n herlewing begin. Katalaans is weer as literêre taal gebruik en Katalaans as Kultuurtaal is gestimuleer deur onder meer die ''Jocs Florals'' (Gebloemde Spele) digkompetisies. In [[1906 ]] het die eerste Katalaanse Taalkongres 3000 deelnemers getrek en in 1907 is die ''Institut d'Estudis Catalans'' gestig wat in [[1913]] die ''Normes ortogràfiques'' (Spelreëls) en in [[1917]] die ''Diccionari ortogràfic'' (Spelwoordeboek) gepubliseer het. Dit is in [[1918]] gevolg deur die ''Gramàtica catalana'' (Katalaanse grammatika) deur [[Pompeu Fabra]] in 1918.