Sri Lanka: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Inligting bygewerk |
+ Kaart & Hersien |
||
Lyn 9:
|leuse =
|volkslied = ''[[Sri Lanka Matha]]''<br /><small>''([[Afrikaans]]: "Moeder Sri Lanka")''</small><br /><center>[[Lêer:Sri Lankan national anthem, performed by the United States Navy Band.oga]]</center>
|amptelike_tale = [[Singalees]] en [[Tamil]]<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.languagesdept.gov.lk/web/index.php?option=com_content&view=article&id=53:official-languages-policy&catid=9&lang=en&Itemid=304 |title=Official Languages Policy |publisher=Department of Official Languages |accessdate=
|hoofstad = [[Sri Jayawardenepura]] <small>(administratief)</small><br />[[Colombo]] <small>(kommersieel)</small>
{{Koördinate|6|56|N|79|52|O}}
Lyn 27:
|oppervlakmi² = 25 330
|persent_water = 4,4
|bevolking_skatting = 21 670 000<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/VitalStatistics/MidYearPopulation/Mid-year%20population%20by%20age%20group.pdf | format=PDF |title=Mid-year Population Estimates by Age Group and Sex, 2013–2018 |publisher=Department of Census and Statistics Sri Lanka |accessdate=
|bevolking_skatting_jaar = 2018
|bevolking_rang = 58<sup>ste</sup>
|bevolking_sensus = 20 277 597<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/sm/CPH%202011_R1.pdf | format=PDF |title=Census of Population and Housing 2011 Enumeration Stage February – March 2012 |work=Department of Census and Statistics – Sri Lanka |accessdate=
|bevolking_sensus_jaar = 2012
|bevolkingsdigtheid = 327
|bevolkingsdigtheidmi² = 846,9
|bevolkingsdigtheidrang = 43<sup>ste</sup>
|BBP_PPP = $
|BBP_PPP_rang =
|BBP_PPP_jaar =
|BBP_PPP_per_kapita = $13
|BBP_PPP_per_kapita_rang =
|BBP = $
|BBP_rang =
|BBP_jaar =
|BBP_per_kapita = $
|BBP_per_kapita_rang =
|onafhanklikheidstipe = • Dominium<br />• Republiek<br />• Huidige grondwet
|onafhanklikheidsgebeure =
|onafhanklikheidsdatums = van die [[Verenigde Koninkryk]]<br />[[4 Februarie]] [[1948]]<br />[[22 Mei]] [[1972]]<br />[[7 September]] [[1978]]
|MOI = {{wins}} 0,770<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |date=2018 |accessdate=
|MOI_rang = 76<sup>ste</sup>
|MOI_jaar = 2017
|MOI_kategorie = {{kleur|#090|hoog}}
|Gini = 39,8<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=LK |title=Gini Index |publisher=[[Wêreldbank]] |accessdate=
|Gini_rang =
|Gini_jaar = 2016
Lyn 68:
}}
'''Sri Lanka''' ([[Singalees]]: ශ්රී ලංකාව, ''śrī laṃkāva'', [[Tamil]]: இலங்கை, ''ilaṅkai'', [iˈlaŋɡai]), amptelik die '''Demokratiese Sosialistiese Republiek Sri Lanka''' (Singalees: ශ්රී ලංකා ප්රජාතාන්ත්රික සමාජවාදී ජනරජය, ''Srī Lankā prajātāntrika samājavādī janarajaya''; Tamil: இலங்கை ஜனநாயக சோசலிசக் குடியரசு, ''Ilaṅkai jaṉanāyaka sōsalisa kuṭiyarasu''), is 'n tropiese [[eilandnasie]] in [[Suid-Asië]] en die [[Indiese Oseaan]]. Dit is net suidoos van [[Indië]] geleë, verder wes is die [[Maledive]] en in die noordooste sluit die [[Golf van Bengale]] aan. Sri Lanka het 'n oppervlakte van 65 610 km² en 'n bevolking van 21 670 000 in 2018 gehad. Dié land se hoofstad is [[Sri Jayawardenepura]], maar die grootste stad is [[Colombo]]. Singalees en Tamil vorm die twee [[Amptelike taal|amptelike tale]] van Sri Lanka en word deur die twee belangrikste etniese groepe, die [[Singalese]] en die [[Tamils]] onderskeidelik, gebesig. Van die etniese minderhede sluit in Moors, [[Maleiers]], [[Han-Chinese]], Burgher en die inheemse bevolking van Sri Lanka, Vedda.
[[Lêer:Satellite image of Sri Lanka in May 2002.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Sri Lanka]]▼
[[Lêer:Sri Lanka-CIA WFB Map.png|duimnael|links|Kaart van Sri Lanka]]▼
[[Lêer:Topography Sri Lanka.jpg|duimnael|links|Topografiese kaart van Sri Lanka]]
Sri Lanka het voor 1972 as '''Ceylon''' bekend gestaan en was deel van die [[Britse Ryk]], maar nooit van die nabygeleë [[Brits-Indië]] nie. Die naam Ceylon word steeds gebruik vir [[tee]], een van Sri Lanka se belangrikste uitvoerprodukte.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Voor dit is name soos ''Serendib'' en ''Sinhale'' gebruik. Sri Lanka beteken in [[Sanskrit]] "eerbare eiland".<ref name="78cons-state">{{en}} {{cite journal |title=Chapter I – The People, The State And Sovereignty |journal=The Constitution Of The Democratic Socialist Republic Of Sri Lanka |url=http://www.priu.gov.lk/Cons/1978Constitution/Chapter_01_Amd.html |format= |accessdate=
Ceylon was vanaf 1658 tot 1796 'n [[Nederlandse koloniale ryk|Nederlandse kolonie]]. In 1796 neem die [[Britse Ryk|Britte]] die eiland oor, maar op 4 Februarie 1948 word dit 'n onafhanklike land. Sri Lanka is 'n lidland van die [[Britse Statebond]] met 'n [[president]] as [[staatshoof]]. Dié land is vir sowat dertig jaar deur 'n [[burgeroorlog]] (1983–2009) tussen die Tamilse Liberation Tigers of Tamil Eelam en die Sri Lanka Weermag verlam. In onlangse jare het Sri Lanka 'n belangrike en gewilde [[Toerisme|toeristebestemming]] geword wat die [[ekonomie]] laat groei het. Saam met die Maledive is Sri Lanka net een van twee Suid-Asiatiese lande wat as "hoog" op die [[Menslike-ontwikkelingsindeks]] (MOI) geranglys word en sy MOI-gradering per capita-inkomste is die tweede hoogste onder Suid-Asiatiese nasies.▼
Tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902), ook bekend as die [[Anglo-Boereoorlog]], is ongeveer 5 000 [[Boere]] as krygsgevangenes deur die Britte na Ceylon verban.▼
Dit is 'n onderontwikkelde land wat ekonomies afhanklik is van die produksie van tee en rubber. Probleme wat veral in die laaste jare na vore gekom het, is die strukturele werkloosheid en vinnige bevolkingsaanwas. Sri Lanka lê suidoos van [[Indië]] en word deur die Palk-straat en die Golf van Mannar van Indië geskei. Die eiland lê op 'n kontinentale plat naby Indië. ▼
== Geografie ==
'n Paar kilometers van die kus van Sri Lanka af daal die seebodem skerp tot 'n diepte van 1 000 m. Die sentrale deel van die eiland word deur 'n massief van tussen 1 500 en 2 400 m gevorm, waarvan die [[Pidurutalagala]] (2 526 m) die hoogste piek is. Suidwes hiervan lê Sumanakuta of Adamspiek (2 243 m), 'n bedevaartsplek vir Boeddhiste, Hindoes, Moslems en Christene (vanweë ʼn voetafdruk van Boeddha of Adam). ▼
▲
▲'n Paar kilometers van die kus van Sri Lanka af daal die seebodem skerp tot 'n diepte van 1
Die sentrale deel van die massief word deur 'n hoogland (400 tot 800 m) omring, wat in die suidweste tot aan die [[Indiese Oseaan]] deurloop, waar dit hoë kranse vorm. Hierdie hoogland word deur ʼn kusvlakte (30 tot 120 m) omring, waarin eilandberge voorkom. Laterietgrond het in die berg- en hoogland ontstaan, en in die kusvlakte kom baie alluviale grond voor. Die riviere, wat almal uit die sentrale deel na die kus vloei, voer baie slik saam wat in die mondings afgeset word. ▼
▲Die sentrale deel van die massief word deur 'n hoogland (400 tot 800
Die langste rivier op die eiland is die [[Mahaweli Ganga]] (330 km), wat tussen die sentrale bergland en die Knucklesberg na die ooskus vloei. Die hoofstad Colombo lê aan die Kelani Ganga.▼
▲Die langste rivier op die eiland is die [[Mahaweli Ganga]] (330
▲[[Lêer:Satellite image of Sri Lanka in May 2002.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Sri Lanka]]
▲[[Lêer:Sri Lanka-CIA WFB Map.png|duimnael|links|Kaart van Sri Lanka]]
▲Sri Lanka het voor 1972 as '''Ceylon''' bekend gestaan en was deel van die [[Britse Ryk]]. Die naam Ceylon word steeds gebruik vir [[tee]], een van Sri Lanka se belangrikste uitvoerprodukte.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Voor dit is name soos ''Serendib'' en ''Sinhale'' gebruik. Sri Lanka beteken in [[Sanskrit]] "eerbare eiland".<ref name="78cons-state">{{en}} {{cite journal |title=Chapter I – The People, The State And Sovereignty |journal=The Constitution Of The Democratic Socialist Republic Of Sri Lanka |url=http://www.priu.gov.lk/Cons/1978Constitution/Chapter_01_Amd.html |format= |accessdate=20 Desember 2018}}</ref>
== Sport ==▼
[[Lêer:Sri Lanka Cricket Team Practicing.jpg|duimnael|links|Die [[Sri Lanka nasionale krieketspan]] oefen voor Sri Lanka teen [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] 1ste T20 op 6 Augustus 2011]]▼
[[Lêer:Sri Lanka National Rugby Union Team (A5N 20140510).jpeg|duimnael|links|Die [[Sri Lanka nasionale rugbyspan]] tydens die Asiatiese Vyfnasies in 2014]]▼
[[Krieket]] is Sri Lanka se gewildste [[sport]],<ref>{{en}} {{cite news | url = http://archives.dailynews.lk/2008/10/02/spo12.asp | title = Can Sri Lanka form an invincible cricket team? | author = Gurusinghe, Nimal | work = The Daily News | date = 2 Oktober 2008 | accessdate =
Die [[Sri Lanka nasionale krieketspan]] het aansienlike sukses behaal wat in die 1990's begin het en met die oorwinning van die [[Krieketwêreldbeker 1996]] bekroon is.<ref>{{en}} {{cite news | url = https://www.theguardian.com/sport/1996/mar/18/cricket.cricketworldcup2007 | title = Sri Lanka light up the world | author = Selvey, Mike | work = The Guardian | place = London | date = 18 Maart 1996 | accessdate = 21 Augustus 2019}}</ref> Hulle kon ook die Wêreld Twintig20 van 2014 in [[Bangladesj]] wen en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in die eindstryd klop. Daarbenewens was Sri Lanka die naaswenner van beide die [[Krieketwêreldbeker 2007]] (verloor teen [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]]<ref>{{en}} {{cite web | url = http://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/247507/australia-vs-sri-lanka-final-icc-world-cup-2006-07 | title = Final: Australia v Sri Lanka at Bridgetown, Apr 28, 2007 | author = ESPNcricinfo | accessdate =
Die [[Sri Lanka nasionale rugbyspan]] is Asië se vierde sterkste span ná [[Japanse nasionale rugbyspan|Japan]], [[Hongkongse nasionale rugbyspan|Hongkong]] en [[Suid-Koreaanse nasionale rugbyspan|Suid-Korea]],<ref>{{en}} {{cite web| url=https://www.worldrugby.org/rankings/mru#mru|publisher=[[Wêreldrugby]]|title= Men's World Rankings|accessdate=21 Augustus 2019}}</ref> maar kon tot dusver nog nie vir die [[Rugbywêreldbeker]] kwalifiseer nie. Hulle ding gereeld met ander opkomende rugbyspanne in die Asiatiese Rugby-kampioenskap mee. Met sowat 103 000 geregistreerde rugbyspelers is Sri Lanka die tweede sterkste nasie in Asië net ná [[Japan]].<ref>{{en}} {{cite news|url=https://www.nytimes.com/2012/04/26/sports/rugby/26iht-rugby26.html?_r=0|title=A Passion for Rugby in an Unexpected Place|newspaper=[[The New York Times]]|last=Stoney|first=Emma|date=25 April 2012|accessdate=
▲In onlangse jare het Sri Lanka 'n belangrike en gewilde [[Toerisme|toeristebestemming]] geword wat die [[ekonomie]] laat groei het. Saam met die Maledive is Sri Lanka net een van twee Suid-Asiatiese lande wat as "hoog" op die [[Menslike-ontwikkelingsindeks]] (MOI) geranglys word en sy MOI-gradering per capita-inkomste is die tweede hoogste onder Suid-Asiatiese nasies.
▲Tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902), ook bekend as die [[Anglo-Boereoorlog]], is ongeveer 5 000 [[Boere]] as krygsgevangenes deur die Britte na Ceylon verban.
== Nasionale simbole ==
Line 101 ⟶ 104:
Nymphaea nouchallii0.jpg|Die waterlelie (''Nymphaea nouchali'') is Sri Lanka se nasionale blom
</gallery></center>
▲== Sport ==
▲[[Lêer:Sri Lanka Cricket Team Practicing.jpg|duimnael|links|Die [[Sri Lanka nasionale krieketspan]] oefen voor Sri Lanka teen [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] 1ste T20 op 6 Augustus 2011]]
▲[[Lêer:Sri Lanka National Rugby Union Team (A5N 20140510).jpeg|duimnael|links|Die [[Sri Lanka nasionale rugbyspan]] tydens die Asiatiese Vyfnasies in 2014]]
▲[[Krieket]] is Sri Lanka se gewildste [[sport]],<ref>{{en}} {{cite news | url = http://archives.dailynews.lk/2008/10/02/spo12.asp | title = Can Sri Lanka form an invincible cricket team? | author = Gurusinghe, Nimal | work = The Daily News | date = 2 Oktober 2008 | accessdate = 20 Desember 2018}}</ref> gevolg deur [[rugby]],<ref>{{en}} {{cite news | url = https://www.dawn.com/news/631497/rugby-sri-lanka-asias-little-known-rugby-haven |title = Rugby: Sri Lanka, Asia's little-known rugby haven | work = Dawn | date = 25 Mei 2011 | accessdate = 20 Desember 2018}}</ref> [[watersport]], [[pluimbal]], [[atletiek]], [[sokker]], [[basketbal]] en [[tennis]]. [[Vlugbal]] is Sri Lanka se nasionale sport.<ref>{{en}} {{cite book |last=Minahan |first=James |date=23 Desember 2009 |title=The Complete Guide to National Emblems and Symbols |volume=1 |isbn=978-0-313-34496-1 |page=166}}</ref> Sri Lanka se skole en kolleges organiseer gereeld sport- en [[atletiek]]spanne wat op provinsiale en nasionale vlakke meeding.
▲Daarbenewens was Sri Lanka die naaswenner van beide die [[Krieketwêreldbeker 2007]] (verloor teen [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]]<ref>{{en}} {{cite web | url = http://www.espncricinfo.com/series/8039/scorecard/247507/australia-vs-sri-lanka-final-icc-world-cup-2006-07 | title = Final: Australia v Sri Lanka at Bridgetown, Apr 28, 2007 | author = ESPNcricinfo | accessdate = 20 Desember 2018}}</ref>) en die [[Krieketwêreldbeker 2011]] (verloor teen [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]]<ref>{{en}} {{cite news | url = http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/9444277.stm | title = India power past Sri Lanka to Cricket World Cup triumph | author = Sheringham, Sam | publisher = [[BBC]] | date = 2 April 2011 | accessdate = 20 Desember 2018}}</ref>), asook van die Wêreld Twintig20 in 2009 en 2012.<ref>{{en}} {{cite web | url = http://www.espncricinfo.com/wt202009/content/story/410042.html | title = Afridi fifty seals title for Pakistan | author = McGlashan, Andrew | publisher = ESPNcricinfo | date = 21 Junie 2009 | accessdate = 20 Desember 2018}}</ref> Die nasionale krieketspan van Sri Lanka kon die Asiëbeker van 1986, 1997, 2004, 2008 en 2014 wen.
▲Hulle ding gereeld met ander opkomende rugbyspanne in die Asiatiese Rugby-kampioenskap mee. Met sowat 103 000 geregistreerde rugbyspelers is Sri Lanka die tweede sterkste nasie in Asië net ná [[Japan]].<ref>{{en}} {{cite news|url=https://www.nytimes.com/2012/04/26/sports/rugby/26iht-rugby26.html?_r=0|title=A Passion for Rugby in an Unexpected Place|newspaper=[[The New York Times]]|last=Stoney|first=Emma|date=25 April 2012|accessdate=20 Desember 2018}}</ref>
== Sien ook ==
* [[Dambulla-grottempel]]
* [[Fort Galle]]
* [[Sirimavo Bandaranaike]]
== Verwysings ==
== Bronnelys ==
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN
▲<br />{{Verwysings|3}}
== Eksterne skakels ==
| |||