Komkommeragtiges: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Artikel is wees.
+ Taksoboks & Eksterne skakels
Lyn 1:
{{Taksoboks
{{Weesbladsy}}
| name = Komkommeragtiges
| image = Luffa operculata 01.JPG
| image_width = 250px
| image_caption = ''Luffa operculata''
| regnum = [[Plantae]]
| divisio = [[Magnoliophyta]]
| classis = [[Magnoliopsida]]
| ordo = [[Cucurbitales]]
| familia = '''Cucurbitaceae'''
| subdivision_ranks = Subfamilies en stamme
| subdivision =
* ''[[Zanonioideae]]''
* ''[[Cucurbitoideae]]''
** ''[[Actinostemmateae]]''
** ''[[Benincaseae]]''
** ''[[Bryonieae]]''
** ''[[Coniandreae]]''
** ''[[Cucurbiteae]]''
** ''[[Gomphogyneae]]''
** ''[[Indofevilleeae]]''
** ''[[Joliffieae]]''
** ''[[Momordiceae]]''
** ''[[Schizopeponeae]]''
** ''[[Sicyoeae]]''
** ''[[Siraitieae]]''
** ''[[Thladiantheae]]''
** ''[[Triceratieae]]''
** ''[[Zanonieae]]''<ref>USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN) [Base de Datos en Línea]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. URL: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?1447 {{Wayback|url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/family.pl?1447 |date=20131029222134 }} (21 Januarie 2014)</ref>
| synonyms =
* ''Bryoniaceae''
* ''Cyclantheraceae''
* ''Nhandirobaceae''
* ''Zanoniaceae''
}}
 
Die familie van die '''komkommeragtiges''' (''Cucurbitaceae'') behoort tot die orde ''Cucurbitales''. Komkommeragtige plante is tropiese en subtropiese kruidagtige plante met groot, dikwels harige blare en klein, onopvallende blomme. Die komkommeragtiges is dikwels rankplante. Bekende spesies van die familia is spanspekke, waatlemoene, agurkies en komkommers.
 
== Algemene kenmerke ==
Die komkommeragtiges ''(''Cucurbitaceae'')'' behoort tot die orde ''Cucurbitales'' en bestaan uit ongeveer 100 genera en 850 spesies. Hulle is kruidagtige plante en inheems in die trope en subtrope. Die wetenskaplike naam is afgelei van die woord ''cucurbita,'' ʼn’n Romeinse benaming vir 'n bepaalde soort kalbas. Die plante is meestal bedek met hare en die blare is groot en kom versprei aan die stingel voor.
 
Steunblaartjies ontbreek heeltemal. Hegranke is dikwels aanwesig. Die plante rank hiermee teen voorwerpe op, maar daar is ook spesies wat plat op die grond groei. Die eenslagtige blomme, dikwels geel tot geelgroen van kleur, is onopvallend omdat hulle onder die groot blare verskuil is.
 
== Die blom ==
Die manlike blom het 5vyf meeldrade, waarvan 4vier twee-twee aan mekaar vergroei is. Die vyfde meeldraad staan alleen. Elke helmknop het net een helmhok. Daar is dikwels 'n rudimentêre (onontwikkelde) stamper aanwesig. Die vroulike blom het 'n onderstandige vrugbeginsel.
 
Dit lyk of die vroulike blom 6ses vrughokke het omdat die 3drie vrugblare na binne groei, verdeel en weer na buite buig. Die stamper bestaan uit 'n styl met 3drie stempels wat meestal gevurk is. Sowel die manlike as die vroulike blomme het 'n kelk wat uit 5vyf lobbe en 'n vergroeide kroon bestaan. Die vrugwand kan stewig of sag wees en die vrug word as 'n bessie beskou.
 
== Verteenwoordigers ==
[[Lêer:Ecballium elaterium3.jpg|duimnael|322x322pxlinks|''Ecballium elaterium'']]
Die waatlemoen ''(Citrullus lanatus)'' is oorspronklik van Suid-Afrika afkomstig, maar baie variëteite van die genus word nou ook in lande aan die [[Middellandse See]] gekweek. Die vleis van die vrug is normaalweg rooi, maar kan ook geel wees, met swart pitte. Die vrugte het gladde, groen en soms marmervlekkige skille. Die vrug is baie sappig en ideaal om ʼn’n dors te les. Die spanspek ''(Cucumis melo)'' kom ook in Suid-Afrika voor, maar is oorspronklik van Sentraal-Afrika en Indië afkomstig.
 
Spanspekke is ook rankplante. Wilde spanspekke het klein, pruimvormige en smaaklose vrugte, terwyl gekultiveerde rasse groot, sappige en smaaklike vrugte dra. Die Egiptenare het vroeër reeds verskeie spesies verbou. Agurkies en komkommers ''(Cucumis'' ''sativus)'' kom in Suid-Afrika voor. Daar is verskillende groottes, en spesies verskil soms ook wat kleur betref. Komkommers en agurkies is meer as 3 &nbsp;000 jaar gelede al in Indië gekweek. Die genus ''Cucurbita'' omvat 12twaalf spesies. Een daarvan is die pampoen of kalbas ''(Cucurbita pepo),'' wat oorspronklik van [[Sentraal-Amerika]] afkomstig is.
 
Pampoene is plante met groot blare en die vrugte kan rond, ellipsvormig of langwerpig en gestreep wees. ''Cucurbita'' ''maxima'' is 'n pampoen wat tot 50 &nbsp;kg kan weeg en eienaardige vorms kan hê. 'n Ander soort komkommeragtige wat in die Middellandse See-gebied voorkom, is ''Ecballium elaterium.'' Die plant word in tuine aangeplant en is geen rankplant nie. ''Ecballium'' ''elaterium'' dra geel blomme en eiervormige, vlesige vrugte wat aan ʼn’n krom steel hang. Die vrug neem soveel water op dat die vrugwand later by die geringste aanraking oopbars en die sade uitskiet.
 
Die enigste komkommeragtige plant wat inheems in [[Europa]] is, is ''Bryonia dioica,'' 'n meerjarige plant wat deur middel van ondergrondse stingelknolle voortplant. Die plant is tweehuisig, wat beteken dat die vroulike en manlike blomme op afsonderlike plante gedra word. In die herfs dra die vroulike plant rooi, giftige bessies. ''Bryonia alba'' is weer eenhuisig en dra swart vrugte. In die verlede is die stingelknol van die plant beskou as 'n mandragora-wortel omdat dit so inmekaargroei.
 
Daar is geglo dat die stingelknol bonatuurlike krag besit. Die genus ''Luffa'' is afkomstig uit die trope van die [[Ou Wêreld]] en bestaan uit rankplante met groot blomme. Die vrugwande is taai en bestaan uit growwe vesels en sponsagtige materiaal. Wanneer die vrug ryp word, spring hy aan die punt oop. In [[Japan]] word ''Luffa cylindraca'' gekweek en die vrugte word as plantaardige sponse gebruik. Die enigste komkommeragtige plant met groot, alleenstandige blomme wat nie vergroeide kroonblare het nie, is ''Lagenaria siceraria.'' Dit is 'n flesvormige kalbas wat vroeër gebruik is om water in te bewaar. Daar kom ook bome voor in die familie van die komkommeragtiges. Bome van die genus ''Dendrosicyos'' op die eiland Socotra behoort tot die komkommeragtiges.
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
 
== Bron ==
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 09084095670-908409-56-7 band
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Cucurbitaceae|Komkommeragtiges}}
{{Wikispecies-inlyn|Cucurbitaceae}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/plant/Cucurbitaceae|title=Cucurbitaceae|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=21 Augustus 2019}}
 
{{Taksonbalk}}
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409567 band
 
[[Kategorie:Cucurbitaceae| ]]