Friedrich Nietzsche: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
proeflees, klein taalverbeterings
Lyn 35:
Friedrich Nietzsche is op [[15 Oktober]], [[1844]], in Röcken, naby [[Leipzig]] in die eertydse Pruisiese provinsie van [[Sakse]] gebore. Sy ouers was onderskeidelik Karl Ludwig (1813-1849), 'n [[Lutheranisme|Lutheraanse]] [[pastoor]] en voormalige onderwyser, en Franziska (1826-1897). Na die dood van sy vader in 1849 en sy jonger broer in 1850, het die gesin na Naumburg getrek, waar hulle by sy moederlike grootmoeder en sy vader se twee ongetroude susters gewoon het.
 
In 1854 het Nietzsche by die ''Domgymnasium'' in Naumburg ingeskryf, waar hy besondere talente in [[musiek]] en taal vertoon het. Hy is tot die internasionaalinternasionaalbekende bekende [[Pforta|Schulpforta]] toegelaat, waar hy sy studies van 1858 tot 1864 voortgesit het. In hierdie tyd het hy digkuns beoefen en aan sy musikale komposisies gewerk. Tydens sy studies aan die Schulpforta, is hy ook aan die antieke Griekse en Romeinse letterkunde bekendgestel. Na afloop van sy skoolloopbaan in 1864, het Nietzsche begin met sy studies in [[teologie]] en klassieke filologie aan die Universiteit van [[Bonn]]. Hy het na een semester sy studies in die teologie beëindig en op die filologie gekonsentreer, onder leiding van Professor [[Friedrich Wilhelm Ritschl]], wie hy die daaropvolgende jaar na die Universiteit van Leipzig gevolg het. Sy eerste filologiese werke is kort daarna gepubliseer.
In 1865 en 1866 onderskeidelik, het Nietzsche vertroud geraak met die werke van [[Arthur Schopenhauer]], en [[Friedrich Albert Lange]] se ''[[Geschichte des Materialismus]]''. Beide het hom geïnspireer om sy studies voort te sit. In 1867 het Nietzsche 'n jaar se vrywillige diens in die Pruisiese artillerie afdeling te Naumburg onderneem. 'n Ongeluk in Maart 1868 het egter sy diens kortgeknip en hy het gevolglik sy studies hervat. Later in die selfde jaar het hy [[Richard Wagner]] die eerste keer ontmoet.
 
=== Professor te Basel (1869–1879) ===
Met Ritschl se ondersteuning het Nietzsche in 1869 'n merkwaardige prestasie behaal deur as professor in klassieke [[filologie]] aan die Universiteit van Basel aangestel te word, nog voordat hy sy doktorsgraad en onderwyssertifikaat voltooi het.
 
Na sy verhuising na Basel het Nietzsche sy Pruisiese burgerskap opgesê en was hy vir die res van sy lewe effektief staatloos. Hy het nogtans as mediese ordinansordonans aan die Pruisiese kant van die [[Frans-Duitse Oorlog]] gedien. Sy tyd in die weermag was kort en hy het die traumatiese effekte van oorlogvoering beleef. Hy het in die tyd ook [[witseerkeel]] en [[Diarree | disenterie]] opgedoen.
 
Met sy terugkeer na Basel in 1870, het Nietzsche die vestiging van die [[Duitse Keiserryk|Duitse Ryk]] aanskou.
 
=== Onafhanklike filosoof (1879–1888) ===
Hy onderhou homself gedurende die periode met 'n pensioen van Basel en met die finansiële hulp van sy vriende. Nietzsche het gereeld gereis om klimate te vind wat sy gesondheid ondersteun. Hy woon tot [[1889]] as onafhanklike skrywer in verskillende Europese stede. Hy bly tydens verskeie somers in Sils Maria naby [[St. Moritz]] in [[Switserland]]. Hy woon tydens die winters in Italiaanse stede van [[Genoa]], Rapallo, [[Turyn]] en die Franse stad [[Nice]]. Nietzsche het af en toe teruggekeer na Naumburg om sy familie te besoek, vernaamvernaamlik sy suster. Gedurende dié tyd is Nietzsche die mees produktiefste, beginnende met ''Menschliches, Allzumenschliches: Ein Buch für freie Geister'' wat in [[1878]] gepubliseer is. Daarna publiseer hy 'n boek of 'n deel van 'n boek elke jaar tot [[1888]], dus vyf altesame.
 
=== Psigologiese siekte en dood (1889–1900) ===
Op [[3 Januarie]] [[1889]], het Nietzsche 'n geestelike ineenstorting in Turyn gehad waarvan hy nie weer volkome sou herstel nie. Nietzsche se geestelike siekte is aanvanklik gediagnoseer as tersiêre [[sifilis]] in lyn met die mediese paradigmas van daardie tyd. In [[1898]] en [[1899]], kry Nietzsche ten minste twee [[beroerte]]s. Dit het hom ontneem van die vermoë om te praat of te loop. Nadat hy [[longontsteking]] opgedoen het in die middel van [[Augustus]] [[1900]], kry hy nog 'n beroerte gedurende die nag van 24 tot 25 Augustus en sterf teen 12 uur die middag op 25 Augustus 1900.
 
== Nietzsche se filosofie ==