Die aard van voegwoorde: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Lyn 1:
’n ''[[Woord]]'' kan gedefinieer word as ’n simplekse of komplekse simboliese eenheid in die taalsisteem wat groter as ’n klank of sillabe (klankgreep) en kleiner as ’n frase is.<ref>Van Huyssteen 2017, p. 184</ref> Hierdie definisie kan in kleiner dele verdeel word om dit beter te verstaan.
* ’n Woord is ’n taalelement wat óf nie interne morfologiese struktuur het nie, met ander woorde dit kan nie in kleiner betekenisvolle dele verdeel word nie (dit is ’n '''simpleks''', bv. ''tas'') óf dit is ’n taalelement wat wel in kleiner betekenisvolle dele verdeel kan word (dit is ’n '''kompleks''', bv. ''slaap'' + ''kamer'').
* Dit is ’n simboliese eenheid wat daarop dui dat dit vorm het (ons kan dit skriftelik voorstel, hetsy met die Romeinse alfabet of met fonetiese simbole, bv. ''kind'' foneties voorgestel as [kənt]), én betekenis.
* ’n Woord is groter as ’n klank (bv. [a]) of ’n sillabe (bv. ''slaap''.''ka''.''mer'') en kleiner as ’n frase (bv. ''die mooi slaapkamer'').
Lyn 6:
Verskillende woorde toon ooreenkomste met mekaar. Hierdie ooreenkomste kan op '''betekenisvlak''', '''morfologiese vlak''' of ten opsigte van die '''sintaktiese posisie''' daarvan waargeneem word.<ref>Van Rooy 2017, p. 255</ref> Die woorde "speel", "hardloop" en "sing" word saamgegroepeer omdat hulle (i) op ''betekenisvlak'' verwys na ’n handeling wat deur mense uitgevoer word, (ii) op ''morfologiese of vormvlak'' die voorvoegsel ''ge''- in die verlede tyd neem en (iii) wat hulle sintaktiese posisie betref, in die tweede posisie van ’n sin geskryf word indien stelsin geskryf word (bv. ''Jannie '''speel''' met die bal''), of in eerste posisie van die sin voorkom wanneer ’n vraagsin geskryf word (bv. '''''Speel''' Jannie met die bal?'').
Woorde wat die voorgenoemde ooreenkomste toon, word in '''kategorieë''' saamgegroepeer waarvan '''[[woordsoort]]''' die bekendste van hierdie kategorieë is. In hierdie Wikiblad is die ondersoekfokus '''[[Voegwoord|voegwoorde]]''' as woordsoortkategorie.
__FORCETOC__
Lyn 55:
| Richard hardloop vinnig. Hy speel goed golf. (voegwoordelike bywoord: ook)
Richard hardloop vinnig; '''ook''' speel hy goed golf.
Richard hardloop vinnig. '''Ook''' speel hy goed golf.
Richard hardloop vinnig. Hy speel '''ook''' goed golf.
Lyn 66:
== Die semantiese klassifikasie van voegwoorde ==
Voegwoorde het nie alleenlik ’n invloed op die bou van ’n sin nie. In Afdeling 1 is reeds gemeld dat voegwoorde talige elemente is wat gebruik word om verbande tussen sinne eksplisiet aan te toon. Voegwoorde kan een van vyf semantiese verbande tussen sinne uitdruk, afhangend van die konteks waarin die voegwoord gebruik word. In ’n sin soos "Ek lees terwyl ek aan springmielies smul" druk "terwyl" ’n tydsaanduidende verband uit, maar in ’n sin soos "Ek hou van taalkunde terwyl Elma van letterkunde hou" dui dit weer ’n teenstellende verband aan. Die konteks bepaal dus die verband.
* Aaneenskakelende verband: Voegwoorde wat vir ons wys dat ’n idee in die eerste sin in die tweede sin aangaan
Lyn 104:
|-
| want || Vampiro wil vrek van die honger + want + Hy het ’n week laas geëet.
Vampiro wil vrek van die honger, '''want''' hy het ’n week laas geëet.
|| Die woordorde verander nie
|-
| mits || Vampiro is verseker van ’n eetding + mits + Hy dra sy draagbare vampiertande.
Vampiro is verseker van ’n eetding '''mits''' hy sy draagbare vampiertande dra.
|| Die werkwoord ''dra'' skuif na die einde van die sin
|-
Lyn 122:
|-
| terwyl || Vampiro lek oor sy lippe + terwyl + Hy dink aan die prinsessie se nek.
Vampiro lek oor sy lippe '''terwyl''' hy aan die prinsessie se nek dink.
|| Die werkwoord ''dink'' skuif na die einde van die sin
|-
| daarna || Vampiro klim eers met stokstywe bene en ’n knakkende heup uit sy kis + daarna + Hy styg op deur die dralende mis.
Vampiro klim eers met stokstywe bene en ’n knakkende heup uit sy kis; '''daarna''' styg hy op deur die dralende mis.
|| Die werkwoord ''styg'' en die onderwerp ''hy'' ruil plekke om
|-
Lyn 140:
|-
| dat || Vampiro sê + dat + Sy kunstande maak hom seer.
Vampiro sê '''dat''' sy kunstande hom seer maak.
|| Die werkwoord maak skuif nader aan die einde van die sin
|-
Lyn 153:
* [[Woordsoort]]
* Besoek [[Komma]] en [[Kommapunt]] vir riglyne ten opsigte van voegwoord- en interpunksiegebruik
==Voetnote==
|