Suikerbeet: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Inligting bygewerk |
|||
Lyn 6:
Die plant word tot 80 cm hoog; sy klein [[blom]]me is op 'n steel geplaas en het geen opvallende kleure nie. Van die suikerbeet word beweer dat die plant meer CO<sub>2</sub> sou absorbeer as ander gewasse, maar hierdie bewering kon nog nie gestaaf word nie.
Suikerpryse het aan die begin van die [[19de eeu|19e eeu]] begin styg en vanweë 'n slaweopstand in Santo Domingo het invoere ook gekrimp. Gevolglik is alternatiewe bronne vir die vervaardiging van suiker gesoek. Suikerbeet is reeds in [[1747]] deur ʼn Berlynse apteker, Andreas Sigismund Marggraf (1709-1782), as 'n suikerryke gewas uitgewys.
'n Leerling van Marggraf, [[Franz Karl Achard]] (1753-1821), het in [[1786]] oor die verkryging van suiker uit suikerbeet begin navorsing doen. In [[1799]] het hy die eerste beetsuikerbrood aan die Pruisiese koning, Frederik Wilhelm III, oorhandig, en die eerste beetsuikerfabriek is in [[1801]] in [[Silesië]] onder toesig van Achard begin.
Hoewel dit tegnies moeiliker en duurder is om suiker uit beet as uit riet te verkry, het suikerbeet nietemin die vernaamste suikergewas in Europa geword. [[Napoleon III van Frankryk|Napoleon III]] (1803-1873) het die invoer van suiker uit [[Engeland]] om politieke redes verbied en dit het die suikerbeetbedryf in [[Frankryk]], [[Duitsland]], [[België]] en [[Nederland]] gestimuleer. Na die val van Napoleon III kon rietsuiker weer vryelik ingevoer word, maar die suikerbeetbedryf was toe reeds stewig gevestig.
[[Rietsuiker]] is vandag een van die belangrikste uitvoerprodukte van Derde Wêreldlande en sowat 59 % van die wêreld se suiker word uit suikerriet vervaardig. Die beetsuikerproduksie van die lidlande van die [[Europese Unie|Europese Ekonomiese Gemeenskap]] (EEG) word egter beskerm deur invoerheffings en kwotaperke op suiker van elders.
Die grootste produsent van suikerbeet en van suiker in die algemeen buiten die EEG is die [[Sowjetunie]], wat sy hele suikeroes self verbruik en ook nog van Kuba af invoer. Die ander groot suikerlande is [[Kuba]], die [[Verenigde State van Amerika|VSA]] (riet- en suikerbeet), [[Indië]] en [[Brasilië]] (rietsuiker) en [[China]] (suikerbeet).
== Suikerproduksie ==
Line 15 ⟶ 25:
Die suiker word deur middel van industriële ekstraksie vervaardig en bestaan aanvanklik – net soos sy eweknie wat van suikerriet gemaak word – uit 'n swartblou stroop. 'n Aantal prosesse soos karbonasie en filtrasie is noodsaaklik voordat die suiker, wat nog steeds uit 'n stroperige massa bestaan, reg is om van sekere kieme voorsien te word wat 'n kristallisasieproses aan die gang sit.
Tydens die proses kom verskillende produkte vry wat nie weggegooi word nie, maar wel in ander produkte verwerk word. Sedert die [[19de eeu]] is die verwerkingsproses steeds verbeter.
{{Saadjie}}
== Bronnelys ==
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 24
{{nl-vertaal|Suikerbiet}}
{{en-vertaal|Sugar beet}}
| |||