Hy was die seun van skeepsoffisier Louis Barthes, wat in 'n geveg in die [[Noordsee]] gesterf het nog voor Roland een jaar oud was. Sy ma, Henriette Barthes, en sy tante en ouma het hom grootgemaak in die Franse stad [[Bayonne]]. Hy het hier ook sy eerste blootstelling aan kultuur gekry te danke aan sy musikale tante wat hom klavier leer speel het. In sy negende jaar het hy saam met sy ma na [[Parys]] getrek en dit is hier waar hy gewoon het tot en met volwassenheid (alhoewel sy provinsiale wortels hom sy hele lewe lank sterk bygebly het).
Barthes het as 'n student baie potensiaal getoon en het die tydperk tussen [[1935]] en [[1939]] by die [[Sorbonne]] gespandeer en 'n lisensie in klassieke letterkunde verwerf. Hy was egterdikwels ook nie in 'n goeie gesondheidstoestand tydensgedurende hierdie periodetydperk nieongesteld: hy het gely aan [[tuberkulose]], wat dikwels in die isolasie van 'n [[sanatorium]] behandel is. Hierdie herhalende inbrake op sy gesondheid het sy akademiseakademiese loopbaan ontwrig; sy studies was geaffekteer en hy was nie in staat om sekere kwalifiserende ekamenseksamens af te lê nie. Die siekte het hom egter ook uit die [[Tweede Wêreldoorlog]] gehou en hy hetmoes dus moes rondreis op soek na werksgeleenthede as 'n onderwyser rondreis aangesien hy nie gekwalifiseerd was vir posisies by die vernaamste Franse universiteite nie. Barthes het egter later in sy lewe beweer dat hy dié universiteite met opset vermy het.
Barthes het die tydperk tussen 1939 en 1948 gewy aan die verkryging van 'n lisensie in [[grammatika]] en [[filologie]] gewy. Hy het in hierdie tydperk ook sy eerste verslae gepubliseer en aan 'n pre-mediese ondersoek deelgeneem, dit terwyl hy nog steeds met sy gesondheid gesukkel het. In 1948 het hy na puurpaar akademiese werke teruggekeer, en 'n aantal korttermyn posisies by instuteinstitute in [[Frankryk]], [[Roemenië]] en [[Egipte]] verkry. Hy het in die tygtyd ook aan die linkse Parys-gebaseerde koerant ''Combat'' bygedraebygedra. Uit hierdie bydrae het sy eerste vollengte werk ''Writing Degree Zero'' (1953) ontwikkel. In 1952 het Barthes hom gevestig by die ''Centre National de la Recherche Scientifique'' ("Nationale sentrum vir wetenskaplike ondersoek"), waar hy [[leksikologie]] en [[sosiologie]] gestudeer het. Tydens die sewe jaar wat hy daar spandeer het, het hy ook begin om elke ander maand aflewerings in te stuur na ''Les Lettres Nouvelles'', 'n gewilde reeks opstelle wat die mites aangaande moderne kultuur probeer afbreek het (die opstelle is in die ''Mythologies'' versameling byeengebring (1957)).
Barthes het die vroeë sestigerjare gespandeer aan die ontdekking van [[semiologie]] en [[strukturalisme]]. In die tydperk was hy ook die voorsitter van verskeie fakulteitsposisies in Frankryk en het hy volgehou om vollengte studies te produseer. Baie van sy werke het verskil van die tradisionele akademiese perspektiewe aangaande letterkundige teorie en spesifieke, bekende figure van die letterkunde. Sy onortodokse denkwyse het gelei tot 'n konflik tussen hom en 'n ander Franse denker, [[Raymond Picard]], wat die denkwyse van "nuwe kritisering" ('n denkwyse wat hy foutiewelik ook aan Barthes toegeskryf het) beskuldig het as vaag en disrespekvol teenoor die Franse kultuur se letterkundige geskiedenis. Barthes se teenargument in ''Criticism and Truth'' (1966) het die ou, [[Bourgeoisie|bourgeois]] kritiseringstelsel daarvan beskuldig dat dit onverskilligheid toon teen die fyner punte van taal, en selektief onkundig is met uitdagende konsepte van teorieë soos [[Marxisme]].
