Leo Tolstoi: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Opruim Etiket: 2017-bronwysiging |
Inligting bygewerk |
||
Lyn 35:
[[Lêer:Fotothek df ps 0004025 Gärten - Parks ^ Villengärten ^ Gutshäuser - Herrenhäuser.jpg|duimnael|links|240px|Tolstoi se huis op die landgoed Jasnaja Poljana]] Hy is op sestienjarige ouderdom na die Universiteit van Kazan gestuur, waar hy veral Oosterse tale gestudeer het, om hom vir 'n loopbaan in die diplomatieke diens voor te berei. Met sy terugkeer na die familielandgoed het hy 'n skool vir die kinders van arm boere gestig. Daar is nie veel oor die skool bekend nie, en dit het ook nie langer as 'n jaar of so bestaan nie. Tolstoi was toe 21 jaar oud.
Oor die volgende paar jaar lei Tolstoi 'n wilde lewe en maak groot skuld met dobbelary. In [[1851]] vergesel hy sy ouer broer Nikolai, wat 'n offisier in die Russiese leër was, na die [[Kaukasus]]. Hierna sluit hy self ook by die leër aan en word 'n kadet. Hy is deel van die Russiese magte wat in die Kaukasus teen die [[Tatare]] in hulle onafhanklikheidsoorloë veg. In die [[Krimoorlog]] is hy as bevelvoerder van 'n artilleriebattery betrokke by die verdediging van [[Sebastopol]]. In hierdie jare skryf Tolstoi al sy ''Kinderjare en Jeugjare'' en 'n eerste reeks verhale. Dit is nie moeilik om 'n uitgewer vir sy skryfwerk te kry nie en hy raak gou as skrywer bekend. Deur die verhale wat hy oor sy oorlogservaring skryf, word hy soms die ''eerste oorlogsverslaggewer'' genoem.
In die jare van [[1857]] tot [[1861]] reis hy twee keer na Wes-Europa. Hy besoek [[Duitsland]], [[Frankryk]], [[Switserland]], [[Italië]], [[Engeland]] en [[België]]. Sy tweede toer is eintlik daarop gemik om sy sterwende broer Nikolai, wat in 'n Franse hersteloord bly, by te staan. Na sy broer se dood reis Tolstoi deur verskillende lande met die doel om laer en volwasse onderwys te bestudeer. In 1859 stig hy vir die tweede keer 'n skool vir boerekinders op sy familielandgoed. In 1862 gee hy 'n tydskrif uit waarin hy oor sy ervarings as onderwyser en opvoedkundige verslag doen.
In die somer van 1862, terwyl hy by 'n hersteloord in Suid-Rusland is, bereik die nuus hom dat die polisie sy huis en skoolgebou binnegedring en groot verwoesting gesaai het. Dit het op bevel van die minister van binnelandse sake gebeur en was daarop gemik om inkriminerende of onwettige materiaal te ontdek. Daar is egter niks gevind waaroor Tolstoi aangekla kon word nie. Hy reageer met uiterste verontwaardiging hierop en skryf na sy tuiskoms 'n brief aan tsaar [[Aleksander II van Rusland|Alexander II]] om sy griewe te lug. Die brief word deur Tolstoi se vriende aan die hof in [[Sint Petersburg]] persoonlik aan die tsaar oorhandig.
[[Lêer:Tolstoy ploughing.jpg|duimnael|360px|Tolstoi agter die ploeg, deur [[Ilja Repin]]]]
In September 1862 trou Tolstoi skielik met die 18-jarige Sofia Andrejewna Behrs, dogter van die [[Kremlin]] se geneesheer. Met hierdie bykomende familielewe verloor Tolstoi gou sy belangstelling in sy skool, wat dan ook in 1863 sluit. Oor die volgende dertien jaar kry die egpaar elke jaar ’n kind. Tolstoi skryf ook sy beroemde roman ''Oorlog en Vrede''. Na die publikasie van die roman open Tolstoi weereens 'n skool. Hy ontwikkel 'n handboek vir die leesonderwys, wat 'n enorme sukses geword het. Daar word tussen een en twee mijoen eksemplare van die 1875-uitgawe verkoop. Intussen begin hy ook aan sy roman ''Anna Karenina'' werk, waarvan die eerste afleweringe vanaf [[1877]] in tydskrifte verskyn.
Hierna slaan Tolstoi 'n ander rigting met sy werk in. Hy fokus hoofsaaklik op geloof en skryf godsdiens-filosofiese traktate, en raak slaags met die [[Russies-Ortodokse Kerk]] omdat hy dink dat die eenvoudige boere die draers van die ware geloof was. Hy doen afstand van sy rykdom en bediendes, en begin 'n eenvoudige lewe lei. Hy bly wel op sy familielandgoed woon.
Lyn 52:
Tolstoi word algemeen as een van die grootse skrywers ooit beskou. Sy belangrikste werke het hulle krag behou, en word nog steeds deur die nuwe generasies gelees. Veral ''Oorlog en Vrede'' en ''Anna Karenina'' is monumente in die wêreldliteratuur.
Drie vertellinge oor die verdediging van Sebastopol in 1855 toon die invloed van die Franse skrywer [[Stendhal]] (1783- 1842). Eweneens toon Die ''kosakke'' (1853-1862), met sy tema van die wêreldwyse mens se minderwaardigheid teenoor die eenvoudige mens, die invloed van [[Rousseau]].
In die laat vyftigerjare het Tolsjoi op sy landgoed 'n skool vir boerekinders gestig in hierdie tyd het hy onder meer die novelles ''Albert'' (1857-1858), ''Lusern'' (1857) en ''Drie'' ''sterfgevalle'' (1858), asook die roman ''Familiegeluk'' (1857-1859) geskryf. In [[1862]] het Tolstoi met Sofia Andreiewna Bers getrou. Uit die huwelik is 13 kinders gebore en in die gesinslewe het Tolstoi voorlopig sin in die lewe gevind, wat 'n heilsame uitwerking op sy skeppingswerk gehad het. In die eerste jare van sy huwelik het hy sy meesterstuk ''Oorlog en vrede'' (1863-1869) geskryf.
Dit is 'n historiese, sielkundige en filosofiese roman wat wyd as een van die heel grootste romans in die wêreldletterkunde beskou word. Teen die agtergrond van [[Napoleon III van Frankryk|Napoleon]] se inval in [[Rusland]] word die lotgevalle van 5 Russiese gesinne, die adel en die burgery, die offisiere en manskappe van die leër, die Russiese en die Franse keisers en die veldslae meesterlik uitgebeeld. Kenners is dit egter ook eens dat Tolstoi se beheptheid met sy lewensfilosofieë, wat in elk geval aanvegbaar was, afbreuk doen aan die groot werk.
In ''Anna Karenina'' (1873-1877) word die onafwendbaarheid van die noodlot as basiese lewensfilosofie gestel. Dit was 'n aanduiding van ʼn naderende morele krisis in Tolstoi se lewe. Die gesinslewe het vir hom nie meer genoegsame regverdiging vir die lewe gebied nie en hy het ʼn oplossing in die godsdiens gesoek. Op 'n asketiese wyse wou hy afstand doen van al sy besittings, insluitende sy outeursregte, en hy wou geen letterkunde erken wat nie bydra tot die morele ontwikkeling van die volk nie.
Hierdie morele krisis word in ''Bieg'' (1878-1879) beskryf en sy toenemend kritiese houding teenoor die Kerk en Staat kom tot uiting in ''Opstanding'' (1889-1899). Hy is kort na die publikasie van die roman uit die Kerk geskors. Tolstoi het sy opvattings oor geestelike, morele, sosiale en artistieke vraagstukke in verskeie filosofiese pamflette en artikels uiteengesit. Na [[1880]] het hy ook toneelstukke geskryf met sosiale probleme as temas, soos ''Die mag'' ''van die duisternis'' (1888).
In hierdie tyd het hy ook 'n aantal novelles, onder meer ''Die dood van Iwan Ilitsj'' (1884-1886) en ''Die Kreutzersonate'' (1887-1889) geskryf. Tolstoi se literêre begaafdheid, sowel as sy morele en godsdienstige oortuiginge het aan hom internasionale roem besorg.
=== Oorlog en Vrede ===
Line 68 ⟶ 80:
Buiten sy groot epiese werke het Tolstoi ook 'n aantal korter verhale geskryf, waaronder ''Luzern'' (1857), ''Die Kosakke'' (1863), ''Die dood van Iwan Iljitsj'' (1886), ''Die Kreutzersonate'' (1889) en Hadji Moerad (1904). Van hierdie werke word bekou as uitstekende voorbeelde van die novelle.
Tolstoi se toneelstukke was minder geslaag, maar ''Die mag van die duisternis'' (1886) word soms nog in [[Rusland]] sowel as internasionaal opgevoer.
== Bronne ==
{{Commonskat|Leo Tolstoy}}
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 136
{{nl-vertaal|Lev Tolstoj}}
| |||