Uniewording: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
No edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
Lyn 65:
In die Kaapkolonie het alle rassegroepe gelyke politieke regte gehad: elke manlike burger wat sy naam, ad res en beroep kon neerskryf en 'n vasgestelde eiendom of inkomste gehad het, kon stem. Daar was ook nie ʼn kleurslagboom in die parlement nie. In Natal het Nie-Blankes ook stemreg gehad mits hulle aan sekere vereistes voldoen het, maar in die praktyk is die stemwette so toegepas dat minder as 1 % van die Nie-Blanke bevolking stem reg gehad het. Die Kaapkolonie was nie bereid om sy Nie-Blanke stem reg prys te gee nie en wou sy stemwette op die hele, Suid-Afrika van toepassing maak. Die ander 3 kolonies wou stemreg tot Blankes beperk.
 
Met die teensinnige goedkeuring van [[Brittanje]] is besluit om die status quo te handhaaf. Die stemreg van die Kaapse Nie-Blankes is egter in die grondwet verskans, dit wil sê dit kon nie afgeskaf word sandersonder ʼn tweederdemeerderheid in ʼn gesamentlike sitting van albei huise van die parlement nie. Daar is ook bepaal dat Nie-Blankes nie sitting in die parlement kon hê nie. Op aandrang van Hertzog en Steyn is Nederlands (later vervang deur Afrikaans) se gelyke regte met Engels as amptelike taal ook in die grondwet verskans.
 
Met betrekking tot die verdeling van setels in die toekomstige Volksraad het 'n spesiale komitee aanbeveel dat die provinsies ooreenkomstig hul bevolkings verteenwoordig word, maar dat al 4 die provinsies gelyke verteenwoordiging in die Senaat moes hê. Die setels in die Volksraad is soos volg verdeel: 51 aan die Kaapkolonie, 36 aan [[Transvaal]] en 17 elk aan die kleiner provinsies. Die afbakening van die kiesafdelings sou geskied deur die aantal inwoners van 'n provinsie te verdeel onder die aantal setels wat aan die provinsie toegewys is.
Lyn 77:
Die parlemente van Transvaal en die [[Oranjerivierkolonie]] het die wet eenparig goedgekeur, terwyl dit met 2 teenstemme deur ook die Kaapse parlement goedgekeur is. In Natal, waar die parlement besluit het om eers ʼn referendum te hou, het die bevolking oorweldigend ten gunste van unifikasie gestem. 'n Afvaardiging onder leiding van hoofregter De Villiers het aan die einde van 1909 na Londen vertrek om die konsepgrondwet aan die Britse parlement voor te lê.
 
Politieke organisasies van die Swart en Kleurlingbevolking in Suid-Afrika het intussen by die Britse regering geprotesteer teen die klousules wat op hulle betrekking gehad het. Die wet is egter sandersonder wysigings deur albei huise van die Britse parlement goedgekeur en is op 20 September 1909 deur koning Eduard VII onderteken. Volgens 'n proklamasie wat in Desember 1909 uitgevaardig is, sou die wet op [[31 Mei]] [[1910]] in werking tree.
 
<br />
== Bron ==
 
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 215 - 218
 
* Schirmer, Peter. ''Die beknopte geïllustreerde ensiklopedie van Suid-Afrika'', Central News Agency (Edms) Bpk [[Johannesburg]], [[1981]].
 
{{Normdata}}
[[Kategorie:Geskiedenis van Suid-Afrika]]