Eswatini: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Grammatika
No edit summary
Lyn 92:
Die Britse regering het aanvanklik gehoop dat Swaziland by [[Suid-Afrika]] ingelyf sou word. Die Swazi's het egter deurentyd daarteen beswaar gemaak en na die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die Verenigde Koninkryk ingestem om die land op onafhanklikheid voor te berei.
 
Die onderwys, mediese dienste en landbouprojekte is grotendeels verbeter in 'n poging om die land te ontwikkel. Verskeie politieke partye is na die voorbeeld van Westerse lande gestig, almal met die strewe om onafhanklikheid te verkry en die land ekonomies te ontwikkel. Die aktiwiteite van die politieke partye was egter tot hoofsaaklik tot die stede beperk en het weinig steun geniet.
 
Op die platteland, waar 80% van die Swazi's toehet gewoondekades hetgelede op die platteland gewoon. Die tradisionele Swazileiers, insluitende die koning en die Nasionale Swazi-raad, het toe 'n ander politieke groep, die Nasionale Imbokodvo-beweging, gestig. Die beweging het 'n noue verband met die tradisionele leefwyse van die Swazi's gehad. In reaksie op die ontwakende politieke bewustheid en druk het die Britse regering in 1964 besluit om ’n verkiesing uit te roep sodat 'n wetgewende raad ingestel kon word.
 
Die Imbokodvo het in die verkiesing 24 setels verower, maar het na sy oorwinning radikaler beginsels van ander partye aangeneem en net so sterk druk vir onafhanklikheid begin toepas. In 1966 het die Britse regering toegestem om samesprekings oor 'n nuwe grondwet te hou.
Lyn 100:
Die Blanke inwoners van die land wou hê dat daar 'n afsonderlike verkiesing vir gereserveerde Blanke setels in die parlement gehou moes word, maar die Grondwetkomitee, wat bestaan het uit verteenwoordigers van die koning, die Nasionale Swazi-raad, die ander politieke partye en die Britse regering, het die voorstel verwerp.
 
'n grondwetlikeGrondwetlike monargie is as staatsvorm vir Swaziland aanvaar en in 1967 is 'n verkiesing uitgeroep om die verteenwoordigers vir die parlement te kiesverkies. Swaziland het op 6 September 1968 onafhanklik geword.
 
== Geografie ==
Lyn 107:
Die Koninkryk Eswatini is met sy oppervlakte van 17 363 vierkante kilometer die tweede kleinste staat op die vasteland van [[Afrika]] ná [[Gambië]]. Eswatini is landgebonde en word deur [[Mosambiek]] in die ooste en die [[Suid-Afrika]]anse provinsies [[Mpumalanga]] in die noorde en ooste en [[KwaZulu-Natal]] in die suide begrens. Die landsgrense het 'n totale lengte van 535 kilometer, waarvan 105 km met Mosambiek en 430 km met [[Suid-Afrika]] gedeel word.
 
Eswatini kan in vier geografiese streke verdeel word. In die ooste strek die [[Lebomboberge]] op 'n maksimumhoogte van 600 meter en 'n droë subtropiese klimaat in 'n noord-suidrigting. Die [[laeveld]] wes daarvan lê sowat 200 m bo [[seevlak]] en word deur 'n droë bosveld-landskapbosveldlandskap oorheers. Die [[klimaat]] hier is al byna tropies warm – gedurende die [[somer]]maande styg die kwik soms bo 32 °C. Die streek is onder meer geskik vir die verbouing van [[suikerriet]].
 
Die middelveld met sy vrugbare heuwellande en valleie het 'n gemiddelde hoogte van 700 m bo seevlak. Dit beslaan ruim 'n kwart van Eswatini se totale oppervlakte. Die [[hoëveld]] in die weste van die land lê sowat 1 300 m bo [[seevlak]] en gaan in die weste in die Suid-Afrikaanse [[Drakensberge]] oor. Hier word onder meer bosgebiede aangetref.
 
Die streek het oor die algemeen 'n gerieflike klimaat, alhoewel die jaarlikse [[reën]]val hier net soos die [[humiditeit]]svlakke hoër is as in die res van die land.
 
Die hoogste punt van Eswatini met 1 862 m is Emlembe in die noordweste digby die [[Grens tussen Suid-Afrika en Eswatini|grens met Suid-Afrika]], die laagste punt (21 m) is die rivierloop van die Groot Usutu. Die meeste neerslae in Eswatini sak as kort reënbuie uit, terwyl langdurige reën nouliks voorkom. Die langste rivier wat deur Eswatini vloei is die Lusutfu.
 
== Demografie ==
{{Hoofartikel|Demografie van Eswatini}}
[[Lêer:Swaziland-demography.png|duimnael|Eswatini se bevolkingsgroei (1961–2013)]]
Eswatini het 'n totale bevolking van 1,1 miljoen (2015-skatting), hoofsaaklik [[Swazi's]] (wat deel uitmaak van die [[Nguni-taalfamilie|Nguni-groep]] binne die [[Bantoevolke]] en nouverwant aan die [[Zoeloes]] is) met klein minderhede van Zoeloes, [[Tsongas]] en [[Sjangaans]].
 
Naas die [[Amptelike taal|amptelike tale]] ampstaal Swati (verwant aan [[Zoeloe]]) en [[Engels]] word die tale van etniese minderhede gebesig.
 
Sowat 60 persent van die bevolking is aanhangers van onafhanklike kerke soos die Zionistekerk. Ander belangrike denominasies is [[Protestantisme|Protestants]] (15 persent), [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katoliek]] (5 persent) en [[Anglikaanse Kerk van Suider-Afrika|Anglikaans]] (1 persent). Aanhangers van inheemse [[godsdiens]]te verteenwoordig sowat 'n vyfde van die totale bevolking.
Line 131 ⟶ 130:
 
== Bronnelys ==
 
; Algemeen
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Eswatini|title=Eswatini|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=27 Augustus 2019}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/wz.html|title=eSwatini|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|accessdate=27 Augustus 2019}}