Aldous Huxley: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
kNo edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
+ Inligtingskas & Eksterne skakels
Lyn 1:
{{Inligtingskas Persoon
[[Lêer:Aldous Huxley 1947.png|duimnael|Aldous Huxley, 1947]]
| naam = Aldous Huxley
'''Aldous Huxley''' (26 Julie 1894 – 22 November 1963) was 'n Engelse skrywer wat hoofsaaklik romans en essays geskryf het, en wat in veral die twintiger- en dertigerjare baie invloed gehad het. Hy het ongeveer 50 boeke geskryf, waarvan ''Crome Yellow'', ''Point Counter Point'' en ''[[Brave New World]]'' die bekendste was.
| bynaam =
| beeld = Aldous Huxley 1947.png
| breedte = 250px
| beeldbeskrywing =
| onderskrif = Aldous Huxley in 1947
| geboortenaam = Aldous Leonard Huxley
| geboortedatum = {{Geboortedatum|1894|7|26}}
| geboorteplek = Godalming, [[Surrey]], [[Engeland]]
| sterfdatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1894|7|26|1963|11|22}}
| sterfteplek = [[Los Angeles]], [[Kalifornië]]
| ouers = Leonard Huxley en Julia Arnold
| familie =
| titel =
| nasionaliteit = {{vlagland|Verenigde Koninkryk}}
| alma_mater = Balliol-kollege, Oxford
| beroep = Skrywer, filosoof
| ander =
| bekend = ''Brave New World''<br />''Island''<br />''Point Counter Point''<br />''The Doors of Perception''<br />''The Perennial Philosophy''<br />''The Devils of Loudun''
| salaris =
| termyn =
| voorganger =
| opvolger =
| eerbewyse =
| party =
| religie =
| huweliksmaat = Maria Nys (1919–1955; haar dood)<br />Laura Archera (1956–1963; sy dood)
| kinders = Matthew Huxley
| kleinkinders =
| webblad =
| handtekening = Aldous Huxley signature.svg
}}
 
'''Aldous Huxley''' (26 Julie 1894 – 22 November 1963) was 'n Engelse skrywer wat hoofsaaklik romans en essays geskryf het, en wat in veral die twintiger- en dertigerjare baie invloed gehad het. Hy het ongeveer 50 boeke geskryf, waarvan ''Crome Yellow'', ''Point Counter Point'' en ''[[Brave New World]]'' die bekendste was.

Aldous Leonard Huxley kom uit 'n beroemde familie. Sy oupa [[Thomas Henry Huxley | T.H. Huxley]] was 'n vooraanstaande [[Darwinisme|Darwinis]], en sy broer, Julian Huxley, het as bioloog uitgeblink. Aldous Huxley is op 26 Julie 1894 in Godalming, [[Surrey]], gebore, was in Eton op skool en het aan [[Oxford]] studeer. Sy eerste digbundel het in 1916 verskyn. Tot met sy dood in 1963 het hy meer as 50 boeke gepubliseer: romans, digbundels, kortverhaalbundels, essays, biografieë en toneelstukke.
 
Huxley was 'n deskundige op talle terreine, soos blyk uit sy kritieke en essays oor die letterkunde, skilderkuns, musiek, filosofie, godsdiens, psigologie en natuurwetenskappe. Hy het in die eerste oor idees geskryf, waarvan sy romans nie minder gehad het as sy essays nie. Sy romans pas dus goed in die Engelse tradisie van die "novel of ideas", waartoe ook die romans van [[H.G. Wells]] en [[G.K. Chesterton]] gereken word.
 
In 1921 het Huxley se eerste roman, ''Crome Yellow,'' verskyn. Dié werk het hom baie gewild onder die jonger geslag van die twintigerjare gemaak. Dit is sy lugtigste boek; dit beskryf die gebeurtenisse en gesprekke tydens 'n geselligheid. Huxley sit sy eie idees deur die romanfiguur se gesprekke uiteen. Die hooffiguur is 'n skeptiese jong man wat moeite ondervind om seks en romantiese liefde bymekaar te bring. Soortgelyke hooffigure kom dikwels in Huxley se werke voor, soos byvoorbeeld in sy tweede roman, ''Antic Hay'' (1923). Dié boek is ietwat ernstiger as die vorige een – met sommige komiese dele wat uit pas met die res van die boek is. Wat karakteruitbeelding betref, is dit egter miskien Huxley se beste werk. Hy beskryf dikwels bestaande persone, en 'n aantal van Huxley se kunstenaarsvriende kan in hierdie beskrywings herken word. ''Those Barren Leaves'' (1925) bestaan weer eens hoofsaaklik uit gesprekke wat tydens 'n geselligheid gevoer word. Hierin beskryf Huxley seks ook as 'n noodsaaklike kwaad en kies die hoofkarakter uiteindelik 'n asketiese lewe: hy gaan op 'n berg mediteer. Huxley het dié rigting self later in sy lewe ingeslaan. Dit is egter voorafgegaan deur ʼn’n periode waarin hy met die skrywer [[D.H. Lawrence]] bevriend was. Lawrence het geglo dat die mens volgens sy instinkte moet handel, 'n siening wat 'n tyd lank deur Huxley onderskryf is. Uit dié periode dateer ''Point Counter Point'' (1928) waarin Lawrence duidelik in die karakter van Mark Rampion herken kan word. Dié roman is somberder as die vorige en taamlik baie geweld kom daarin voor. Wat skryftegniek betref, is dit Huxley se mees ambisieuse boek. Hy pas hierin 'n metode toe wat aan die musiek ontleen is: soos wat daar in musiek verskillende melodieë tegelykertyd voortgebring kan word wat nogtans as 'n klankeenheid waargeneem word, word die lewens van verskillende karakters tegelykertyd gevolg en word daar plotseling van die een karakter na die ander oorgeskakel. Huxley het nie net aan die musiek nie, maar ook aan ander skrywers (soos [[Marcel Proust|Proust]] en [[André Gide|Gide]]) bepaalde tegnieke ontleen, waardeur hy oorspronkliker voorgekom het as wat hy in werklikheid was. In sy daaropvolgende romans het hy weer die patroon van die "novels of ideas" gevolg waarin die gesprek oorheers. In sy verhale is daar dikwels 'n beter ewewig tussen handeling en gesprek.
[[Lêer:Aldous Huxley signature.svg|duimnael|Aldous Huxley se handtekening]]
Met ''Brave New World'' (1932) het Huxley sy grootste leserspubliek bereik: dit beskryf 'n skrikwekkende toekomstige wêreld waarin wetenskap en higiëne die hoogste waardes is. Die menslike vryheid word heeltemal aan bande gelê, en die owerhede verskaf verdowingsmiddels om die ontevrede mense te sus.
 
Met ''Brave New World'' (1932) het Huxley sy grootste leserspubliek bereik: dit beskryf 'n skrikwekkende toekomstige wêreld waarin wetenskap en higiëne die hoogste waardes is. Die menslike vryheid word heeltemal aan bande gelê, en die owerhede verskaf verdowingsmiddels om die ontevrede mense te sus.
Ander romans van Huxley is ''Eyeless in Gaza'' (1936); ''After Many a Summer'' (1939) ; ''Time Must Have a Stop'' (1944) ; ''Ape and Essence (1949) ; The Genius and the Gaddess (1955) ; Brave New World Revisited'' (1958) en ''Island (1962).''
 
Ander romans van Huxley is ''Eyeless in Gaza'' (1936); ''After Many a Summer'' (1939) ; ''Time Must Have a Stop'' (1944) ; ''Ape and Essence (1949) ; The Genius and the Gaddess (1955) ; Brave New World Revisited'' (1958) en ''Island (1962).''
Huxley het baie en gereeld gereis en baie daaroor geskryf. In 1947 het hy hom in [[Kalifornië]] gevestig, waar hy tot met sy dood op 22 November 1963 in Los Angeles gewoon het. In dié jare het hy al hoe meer in die mistiek geluk gesoek, waaroor hy in ''The Perennial Philosophy '' (1946) 'n studie geskryf het; hy het egter nooit die [[Natuurwetenskap|natuurwetenskappe]] verwerp nie. Hy het ook 'n paar keer aan eksperimente met meskaline deelgeneem. Oor sy ervarings hiermee, het hy in sy essays ''The Doors of Perception'' (1954) en ''Heaven and Hell'' (1956) verslag gedoen.
 
Huxley het baie en gereeld gereis en baie daaroor geskryf. In 1947 het hy hom in [[Kalifornië]] gevestig, waar hy tot met sy dood op 22 November 1963 in Los Angeles gewoon het. In dié jare het hy al hoe meer in die mistiek geluk gesoek, waaroor hy in ''The Perennial Philosophy '' (1946) 'n studie geskryf het; hy het egter nooit die [[Natuurwetenskap|natuurwetenskappenatuurwetenskap]]pe verwerp nie. Hy het ook 'n paar keer aan eksperimente met meskaline deelgeneem. Oor sy ervarings hiermee, het hy in sy essays ''The Doors of Perception'' (1954) en ''Heaven and Hell'' (1956) verslag gedoen.
 
== Bronnelys ==
* ''[[Wêreldspektrum]]'', Vol. 11, 137, ISBN 0 908409 52 4
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Aldous-Huxley|title=Aldous Huxley|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=12 September 2019}}
* {{en}} {{Find a Grave|8707127}}
 
{{Normdata}}
Line 22 ⟶ 60:
[[Kategorie:Geboortes in 1894]]
[[Kategorie:Sterftes in 1963]]
[[Kategorie:Britse filosowe]]
[[Kategorie:Engelse filosowe]]
[[Kategorie:BritseEngelse filosoweskrywers]]