Mis (musiek): Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Geskep deur die bladsy "Mass (music)" te vertaal
Lyn 1:
 
[[Lêer:Barbireau_illum.jpg|duimnael| ''Missa Virgo paren Christi'' deur Jacobus Barbireau. ]]
Die '''mis''' ( Latyn: missa), ’n tipe gewydeheilige musikale komposisie, is ’n toonsetting (gewoonlik vir koor en soliste) van die vasgestelde gedeeltes van die [[Nagmaal|Eucharistiese]] liturgie (hoofsaaklik die [[Rooms-Katolieke Kerk|Katolieke Kerk]] se [[Heilige Sakrament van die Altaar]], en die [[Anglikaanse Gemeenskap|Anglikaanse Nagmaal]] en [[Lutheranisme|Lutherse Kerk]] se [[Nagmaal]]). Die meeste misse is toonsettings van die Latynse liturgie van die Rooms-Katolieke Kerk, maar daar is 'n groeiende aantal misse (veral in nie-katoliekeniekatolieke lande) wat in ander tale as Latyn gekomponeer word. Daar is byvoorbeeld baie misse (genoem ''"Communion services"'', dikwels genoem '"nagmaaldienste'") vir die [[Kerk van Engeland]] wat op Engelse tekste getoonset is. Toonsettings van die mis neem ook hul naam uit die Rooms-Katolieke liturgie, wat ook na "mis" verwys.
 
Misse kan onbegeleid ([[a cappella]]) wees – dit wil sê sonder onafhanklike instrumentale begeleidingbeleiding – of dit kan deur [[obbligato]]-instrumente en selfs ’n volledige orkes begelei word. Verskeie misse, veral latere misse, is nooit bedoel om tydens ’n werklike mis uitgevoer te word nie, soos byvoorbeeld [[J.S. Bach]] se mis in B-mineur.
 
== Die struktuur van die mis ==
Daar word ’n onderskeid getref tussen tekste wat in elke mis voorkom (die ''ordinarium'', oftewel 'gebruiklike'"gewoonlik"), en tekste wat afhangend van die geleentheid bygevoeg word (die ''proprium'', oftewel 'gepaste' teks"gepas").<ref name="brit_Mass">{{Webaanhaling|title=Mass: Music|date=11 October 2007|accessdate=20 April 2018|url=https://www.britannica.com/art/mass-music}}</ref> Die [[Tridentine Mass|Trentse mis]] (ook as die tradisionele Latynse mis of ''Usus Antiquitor'' bekend) dien as voorbeeld:
{| class="wikitable"
!Ordinarium
Lyn 79:
Die Agnus Dei is ’n toonsetting van die liturgie van die Lam van God, wat die teensang "miserere nobis" ("ontferm U oor ons") bevat en twee keer herhaal, en daarna "dona nobis pacem" ("gee ons vrede") een keer aan die einde.
 
In ’n [[ Requiem Mass |requiemmis]] word die woorde ''"''miserere nobis" met die woorde "dona eis requiem" ("gee aan hulle rus") vervang, terwyl "dona nobis pacem" vervang word met "dona eis requiem sempiternam" ("gee aan hulle ewige rus").
 
=== Kort en plegtige misse ===
Lyn 85:
 
==== ''Missa brevis'' ====
<nowiki><i>Missa brevis</i></nowiki> (letterlik: kort mis) kan, afhangende van tydperk en konvensies, verwys na die toonsetting van 'n ondergroep van die vyf gewone dele van die mis (byvoorbeeld ’n mis wat slegs die Kyrie en [[Gloria]] bevat), ofóf na ’n mis wat al vyf dele bevat, maar baie kort is in terme van uitvoeringstyd, ofóf na ’n mis wat nie so veel van vokale en orkestrale kragte gebruik maak as in die geval van die Napolitaanse mis nie.
 
'n ''Missa longa'' ("lang mis") kan as die teenoorgestelde van ’n ''missa brevis'' beskou word as daar na die tydsduur van die mis verwys word.
 
==== ''Missa solemnis'' ====
<nowiki><i>Missa solemnis</i></nowiki> dui op 'n’n plegtige mis, gewoonlik vir spesiale feesgeleenthede en met uitgebreide stem- en orkeskragte. In dié sin word ''missa brevis'' soms gebruik om die teenoorgestelde van ’n ''missa solemnis'' aan te dui.
 
==== ''Missa brevis et solemnis'' ====
Die ''missa brevis et solemnis'' (sowel kort as plegtig) is 'n’n uitsonderlike formaat, want die beste voorbeelde kom uit die Salzburg-era van aartsbiskop Hieronimus Colloredo, hoewel vroeëre voorbeelde bestaan. Mozart het dit soos volg in 'n’n brief van 1776 beskryf (die aartsbiskop na wie hy hier verwys, is Colloredo):
 
 
"Ons kerkmusiek is heeltemal anders as dié van Italië, omdat 'n mis met die volledige Kyrie, Gloria, die Credo, die kerksonata, die offertoriumOffertorium of motet, die Sanctus en die Agnus Dei nie langer as 'n’n driekwart uur mag duur nie. Dit is selfs van toepassing op die mees plegtige mis wat die aartsbiskop homself self spreek. Spesiale studie word vir hierdie tipe komposisie vereis, veral as die mis 'n volledige stel instrumente moet hê – trompette, tromme en so meer."
 
 
Lyn 102:
Die beskrywing "brevis et solemnis" is van toepassing op verskeie van die misse wat Mozart tussen 1775 en 1780 in Salzburg gekomponeer het. Die Swaeltjiemis word as eerste van sy soort vir dié komponis beskou.
 
Tong-in-die-kies (en nie aan die Weense tradisie getrou nie) het Gioachino Rossini een van sy laaste komposisies, 'n mis, as sowel "petite" ("klein") as "solennelle" ("plegtig") beskryf. In hierdie geval verwys "klein" eerder na die beskeie instrumentele kragte wat vir die uitvoering daarvan benodig word, en "plegtig" na die tydsduur, hoewel latere kommentators die samestellingkomposisie as "nóg klein, nóg plegtig" sou beskryf.<ref>[http://www.lepetitjournal.net/011016-148853-La-Petite-Messe-Solennelle-de-Rossini.html_887 La Petite Messe Solennelle de Rossini…] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150504014329/http://www.lepetitjournal.net/011016-148853-La-Petite-Messe-Solennelle-de-Rossini.html_887|date=2015-05-04}} in ''Le petit journal'', 10 April 2014</ref>
 
==== Ander tipes misse met minder as vyf van die gewone dele van die ordinarium-mis ====
Tydens [[Vastyd|die Vas-]] (in Latyn: {{Lang|la|Quadragesima}}) en [[Advent|Adventtyd]] (in Latyn: {{Lang|la|Adventus}}) word die Gloria nie gesing nie. Die woorde {{Lang|la|Missa (in) tempore (Adventus et) Quadragesimae}} ("’n mis vir die tydperk van (Advent en) Vastyd") dui dus op ’n toonsetting van die mis sonder die Gloria. Michael Haydn het 'n’n mis in D-mineur, die ''Missa tempore Quadragesimae'', gekomponeer vir die beskeie partyekragte van koor en orrel.
 
''Missa senza credo'' ("mis sonder 'n’n Credo") dui op 'n’n toonsetting van die gewone dele van die mis, met die uitsondering van die Credo.
 
'n’n ''Missa ferialis'' ('n weeksdagmis) laat sowel die Gloria as die Credo uitweg.
 
=== Ander dele ===
Die sesde en laaste gedeelte van die Ordinarium-misOrdinariummis (óf die [[ Ite, missa est |Ite, missa est]], óf – in die geval van misse sonder die Gloria – die [[ Benedicamus Domino |Benedicamus Domino]]) word gewoonlik nie as ’n deel van die missamestelling beskou nie. In 'n’n Trentse mis word dié deel van die ordinarium gewoonlik gepraat of gesing op 'n’n Gregoriaanse melodie wat in die Roomse misboek voorsien word, hoewel daar vroeë polifoniese toonsettings vir die Deo gratias-respons is, byvoorbeeld [[Guillaume de Machaut]] se ''[[ Messe die Nostre Dame |Messe de Nostre Dame]],'' asook vir die Benedicamus Domino, byvoorbeeld in ''Magnus Liber Organi''.
 
Die Proprium van die mis word gewoonlik nie as deel van 'n mis self getoonset nie (buiten in die geval van 'n [[Requiemmis|requiemmis)]], maar kan as motette of ander musikale komposisies weergegee word. Sommige miskomposisies, byvoorbeeld [[Gioachino Rossini|Rossini]] se ''Petite Messe Solennelle'', bevat egter dele van die Proprium-gedeelte. Sommige miskomposisies bestaan selfs geheel en al uit sulke toevoegings: [[Franz Schubert|Schubert]] se ''Deutsche Messe'', 'n’n stel van agt psalms en 'n’n epiloog, is 'n’n voorbeeld hiervan.
 
Suiwer instrumentale komposisies kan ook deel wees van 'n miskomposisie, byvoorbeeld 'n’n sonata da chiesa, soms met 'n’n liturgiese funksie, soos [[ Kerk Sonatas (Mozart) |Mozart se kerksonatas]] .
 
==== Proprium (Trentse mis) ====
In 'n’n liturgiese mis is daar ander afdelings wat gesing kan word, dikwels in [[ Gregoriaanse sang |Gregoriaanse gelyksang]]. Hierdie gedeeltes, die Proprium-gedeelte van die mis, verander volgens die dag en seisoen van die kerkkalender, of volgens spesiale omstandighede van die mis. Die gedeeltes van die Proprium-gedeelte van die mis sluit in die ''introit''Introit, trapgesang, (hH)alleluiaAlleluia of ''tractus''Tractus (afhangende van die tyd van die jaar), ''offertorium''Offertorium en kommunieKommunie.
 
Die Ordinarium- en Proprium-afdelings van 'n’n spesifieke liturgiese mis word nie tipies in dieselfde toonsetting getoonset nie. Die een groot uitsondering op hierdie reël is die dodemis of requiem.
 
==== Ander denominasies ====
Ná die uitdeel van die Sakrament is dit gebruiklik in Luterse kerke om die <nowiki><i>Nunc dimittis</i></nowiki> te sing.
 
== Toonsettings ==
Lyn 131:
Die vroegste toonsettings van die mis is [[ Gregoriaanse sang |Gregoriaanse gelyksang]]. Die verskillende dele van die Ordinarium is op verskillende tye by die liturgie ingesluit, met die Kyrie waarskynlik die eerste (miskien so vroeg as die 7de eeu). Die Credo was die laaste (dit het eers in 1014 deel van die Roomse mis geword).<ref>Harvard Dictionary of Music, p. 472.</ref>
 
Vroeg in die 14de eeu het komponiste begin om polifoniese toonsettings van die afdelings van die Ordinarium te komponeer. Dis onbekend wat die rede vir hierdie oplewing in belangstelling was, maar daar word voorgestel dat daar 'n’n tekort aan nuwe musiek was omdat komponiste toenemend aangetrokke was tot sekulêre musiek, en algemene belangstelling om kerkmusiek te komponeer, het getaan.<ref>Lockwood, "Mass", Grove (1980).</ref> Die onveranderlike deel van die mis, die Ordinarium, sou dan musiek hê wat heeltyd uitgevoer kon word.
 
Twee manuskripte uit die 14de eeu, die [[ Ivrea Codex |''Ivrea-kodeks'']] en die [[ Apt Codex |''Apt-kodeks'']], is die primêre bronne vir polifoniese toonsettings van die Ordinarium. Stilisties is hierdie toonsettings soortgelyk aan sowel die [[ motet |motette]] as die sekulêre musiek van die tyd, met 'n’n driestemtekstuur wat deur die hoogste stem oorheers word. Die meeste van hierdie musiek is aan die pouslike hof in [[Avignon]] gekomponeer of versamel.
 
Verskeie anonieme voltooide misse uit die 14de eeu bestaan nog, insluitend die [[ Doornik Massa |Doornik-mis]]; afwykings in styl dui egter daarop dat die verskillende bewegings van hierdie misse deur verskeie komponiste geskryf is en later deur skrifgeleerdes in 'n’n enkele stel saamgestel is. Die eerste volledige mis waarvan die komponis geïdentifiseer kan word, was die ''Messe de Nostre Dame'' ("mis van ons dame") deur [[Guillaume de Machaut]] uit die 14de eeu.
 
=== Renaissance ===
Die toonsetting van die Ordinarium van die mis was die belangrikste grootskaalse [[Renaissance]]-musiekvorm. Die vroegste volledige toonsettings dateer uit die 14de eeu, met die bekendste voorbeeld die ''[[ Messe die Nostre Dame |Messe de Nostre Dame]]'' van [[Guillaume de Machaut]]. Individuele bewegings van die mis en veral gepaarde bewegings (soos Gloria-Credo-pare, of Sanctus-Agnus Dei-pare) was algemeen in die 14de en vroeë 15de eeu. Die norm teen die middel van die 15de eeu was egter volledige misse deur 'n’n enkele komponis, en dié vorm van die mis was die hooffokus van van kerkmusiekkomponiste, met al die moontlikhede van 'n’n grootskaalse struktuur inherent tot 'n’n meervoudigebewegingsformaat. Dit sou nie oorskadu word tot die koms van die motet en verwante vorme wat in die eerste dekades van die 16de eeu gewild geword het nie.
 
Die meeste 15de-eeuse misse is gebaseer op 'n’n <nowiki><i>cantus firmus</i></nowiki>, gewoonlik van 'n’n Gregoriaanse gelyksang, en meestal vir die tenoorparty gekomponeer. Die ''cantus firmus'' word soms ook gelyktydig in ander stemme gebruik deur middel 'n’n verskeidenheid kontrapuntale tegnieke. Later in die eeu het komponiste soos [[ Guillaume Dufay |Guillaume Dufay]], [[ Johannes Ockeghem |Johannes Ockeghem]] en [[ Jacob Obrecht |Jacob Obrecht]] ook sekulêre liedjies as ''cantus firmi'' ingespan. Dié praktyk is met min kontroversie aanvaar, totdat die [[ Raad van Trent |Konsilie van Trent]] dit in 1562 verbied het. In die besonder word die lied ''L'homme Armé'' ("die gewapende man") in dié tyd met komponiste verbind: Meer as 40 afsonderlike mistoonsettings bestaan wat op dié melodie gebaseer is, onder meer dié van Palestrina.
 
Ander tegnieke om die [[ Sikliese massa |sikliese mis]] – wat in die begin van die 16de eeu ontwikkel het – te organiseer, sluit die [[ Parafraseer massa |parafrasietegniek]] in, waarin die ''cantus firmus'' uitgewerk en versier is, asook die [[ Parodiemassa |parodietegniek]], waar verskeie stemme van 'n’n polifoniese bron – nie net een nie – in die tekstuur van die mis geïnkorporeer is. Dié twee tegnieke vervang die ''cantus firma''-tegniek as die tegnieke van keuse in die 16de eeu. [[ Palestrina |Palestrina]] op sy eie het 51 parodiemassasparodiemisse geskryfgekomponeer.
 
Nog 'n’n tegniek wat gebruik is om die bewegings van 'n’n mis te organiseer, was die [[ Canon (musiek) |kanon]]. Die vroegste misse wat op kanons gebaseer is, is Johannes Ockeghem se ''[[ Missa prolationum |Missa prolationum]]'', waarin elke beweging 'n’n proporsiekanon op 'n’n vrylik gekomponeerde melodie is, asook die ''[[ Missa L'homme army (Faugues) |Missa L'homme armé]]'' van Guillaume Faugues, wat ook heeltemal kanonies is, maar die bekende melodie ''L'homme armé'' dwarsdeur gebruik. [[ Pierre die La Rue |Pierre de La Rue]] het vier verskillende kanoniese misse gekomponeer wat op gelyksang gebaseer is. Een van [[ Josquin des Prez |Joskin des Prez]] se latere misse, die ''[[ Missa Ad fugam |Missa ad fugam]]'', is heeltemal kanonies en van geleende materiaal vry.<ref>Bloxham, p. 196</ref>
 
Die ''Missa sinus nominee'' (letterlik "mis sonder 'n’n naam") verwys na 'n mis wat vrylik met nuwe materiaal gekomponeer is. Soms is hierdie misse na iets of iemand anders vernoem, soos Palestrina se beroemde ''[[ Missa Papae Marcelli |Missa Papae Marcelli]]'' (die Pous Marcellus-mis), en soms is hulle kanoniese massas, soos in [[ Missa sinus nominee (Josquin) |Josquin se ''Missa sinus nomine'']]. .
 
Verskeie bekende en invloedryke misse is deur Josquin des Prez gekomponeer. Hy was die invloedrykste komponis uit die middel-Renaissance. Aan die einde van die 16de eeu het prominente verteenwoordigers van ''a cappella-'' korale [[kontrapunt]] die Engelsman [[William Byrd]] ingesluit, asook die Kastiliaan Tomás Luis de Victoria en die Romeinse [[Giovanni Pierluigi da Palestrina]], wie se ''Mis vir Pous Marcellus'' soms beskou word as die stuk musiek wat polifonie van die sensuur van die Konsilie van Trent gered het. In Palestrina se leeftyd het die meeste komponiste buite Rome ander vorme as primêre kreatiewe uitlaatklep vir kerkmusiek gebruik, hoofsaaklik die [[ motet |motet]] en die [[ Madrigale spirituale |geestelike madrigale]]; komponiste van die [[ Venesiese Skool (musiek) |Venesiese Skool]] het die moontlikhede van dié nuwe vorme verkies. Ander komponiste, soos [[Orlando di Lasso|Orlande de Lassus]], wat in München ver buite bereik van die konserwatiewe invloed van die [[ Raad van Trent |Konsilie van Trent]] gewerk het, het daarmee volgehou om [[ Parodiemassa |parodiemisse]] op sekulêre liedjies te baseer. Monteverdi het misse in die stil antico-styl gekomponeer: Die ''[[ Moenie in ongelooflike tyd wees nie |Missa in illo tempore]]'' is in 1610 gepubliseer; 'n’n ''[[ Messa a 4 da cappella |Messa a 4 da cappella]]'' in 1641 as deel van ''[[ Selva moraal e spirituale |Selva morale e spirituale]]'' saam met enkele bewegings van die mis in die stile concertato-styl. 'n’n Ander ''Messa a 4 da cappella'' is ná sy dood in 1650 gepubliseer.
 
=== Van die Barok tot die Romantiek (Rooms-Katolieke en Lutherse tradisies) ===
In die vroeë Barok-era het komponiste stilistiese veranderinge begin aanbring, wat gelei het tot toenemende verskille tussen misse wat heeltemal op die tradisionele polifoniese wyse (''stile antico'') gekomponeer is en waarvan die vernaamste vooruitgang die gebruik van die ''basso continuo'' en die geleidelike aanvaarding van 'n’n wyer harmoniese klankskat was, en die mis in die moderne styl met solostemme en instrumentele obligatos. Die Lutheraan Michael Praetorius het 'n’n mis vir dubbele koordubbelkoor in die ou styl gekomponeer, wat hy in 1611 in die ''Missodia Sionia'' – die versameling kerkmusiek vir die Latynse mis – gepubliseer het. Komponiste soos Henri Dumont (1610–1684) het voortgegaan om gelyksangkomposisies te skryf, anders as vroeëre Gregoriaanse gelyksang en meer ornaat.<ref name="Wye">[http://sscm-jscm.press.illinois.edu/v5/no1/vanwye.html Benjamin van Wye, Review of Marc-Antoine Charpentier, ''Messe pour le Port-Royal'', in ''Journal of Seventeenth-Century Music'' 1999] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110719211643/http://sscm-jscm.press.illinois.edu/v5/no1/vanwye.html|date=2011-07-19}}</ref>
 
'n Verdere uiteenlopendheid het ontstaan tussen die feestelike [[Missa Solemnis|''missa solemnis'']] en die [[ Missa Brevis |''missa brevis'']], 'n meer kompakte toonsetting. Komponiste soos Johann Joseph Fux het in die 18de eeu voortgegaan om die ''stile antico''-mis te ontwikkel, wat geskik was vir gebruik op weeksdae en by tye wanneer georkestreerde misse nie prakties of geskik was nie – in in die 16de-eeuse Duitsland het die Ceciliaanse beweging dié tradisie lewend gehou. František Brixi, wat by die [[Sint-Vituskatedraal|Praagse katedraal]] gewerk het, het sy ''Missa aulica'', 'n ''missa brevis'' in C, vir vier stemme, trompette, viool en continuo gekomponeer;, "cantabile", maar met solo stemmesolostemme wat net kort stukkies binne koorbewegings sing. Die Italiaanse styl het georkestreerde misse ontwikkel vir soliste, koor en ''obbligato''-instrumente. Dit het na die Duitssprekende Katolieke lande noord van die Alpe versprei, met instrumente wat kleur verskaf en dialoë tussen solo stemme en kore wat kenmerkend van die 18de-eeuse Weense styl sou word. Die sogenaamde "Napolitaanse" of "cantata"-misstyle het ook baie invloed op miskomposisies van die 18de eeu gehad, met kort afdelings as selfstandige solo-arias en kore in 'n verskeidenheid van style.<ref name="RocheLingas">Roche, Elizabeth and Alex Lingas. "Mass". ''The Oxford Companion to Music''. Ed. Alison Latham. Oxford Music Online.</ref>
 
Die Weense mis van die 18de eeu kombineer opera-elemente van die kantatamis met tendense in die simfonie en konsert om koorbewegings te skep. Die grootskaalse misse van die eerste helfte van die eeu het steeds die Gloria en Credo in kleiner bewegings verdeel, anders as die korter misse vir gewone kerke. Verskeie Mozart-misse is in ''missa brevis''-vorm, asook sommige van Haydn se vroeë misse. Latere misse, veral dié van Haydn, volg simfoniese strukture met lang seksies wat in minder bewegings verdeel is – soos 'n simfonie gestruktureer, met soliste wat as 'n ensemble gebruik word eerder as individue. Die onderskeid tussen konsertmisse en dié wat vir liturgiese gebruik bedoel is, het ook met verloop van die 19de eeu vergroot.<ref name="RocheLingas">Roche, Elizabeth and Alex Lingas. "Mass". ''The Oxford Companion to Music''. Ed. Alison Latham. Oxford Music Online.</ref>
 
==== Belangrike werke ====
Ná die [[Renaissance]] het die mis al minder as sentrale genre vir enige komponis opgetree, hoewel die befaamste werke van die Barok-, Klassieke en Romatiese era steeds toonsettings van die ordinarium-misOrdinariummis is. Verskeie van die beroemdste misse uit die Romantiek is requiemmisse; een van die beroemdstes dié van Brahms, ''Ein Deutsches Requeim'' ("'n Duitse requiem"), wat op die komponis se eie keuse van Bybelse tekste gebaseer is, eerder as die toonsetting van 'n standaardliturgie.
 
Die volgende misse is onder meer in hierdie era gekomponeer:
Lyn 170:
* Hoogmisse deur die Tsjeggiese Barokkomponis Jan Dismas Zelenka
* 18 misse deur W.A. Mozart, insluitend die Groot Mis in C-mineur (1782) en Requiem
* ''MassaMis vir dubbelkoor en dubbelorkes'' deur Henry Desmarest
* ''Massa van RequiemRequiemmis'' deur André Campra (1723)
* ''Requiem'' deur François-Joseph Gossec (1760)
* 14 misse deur [[Joseph Haydn]], insluitend die [[Missa in Angustiis|''Missa in angustiis'']] (Nelson-mis) en die ''Missa in tempori belli'' (''Oorlogsmis'')
* [[ Massa in C majeur (Beethoven) |Mis in C-majeur]] en [[ Missa Solemnis (Beethoven) |''Missa solemnis'' in D-majeur]] deur [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]]
* [[ Massa nr 2 (Schubert) |Mis in G-majeur]] en vyf ander deur [[Franz Schubert|Schubert]]
* Missa Choralis en Hongaarse Kroning MassaKroningsmis deur [[Franz Liszt|Liszt]]
* ''Requiem'' deur [[Hector Berlioz]] (1837)
* [[ Massa nr 1 (Bruckner) |Mis in D-mineur]], [[ Massa 2 (Bruckner) |Mis in E-mineur]] en [[ Massa 3 (Bruckner) |Mis in F-mineur]] deur [[Anton Bruckner|Bruckner]]
Lyn 190:
 
=== 20ste en 21ste eeu ===
Teen die einde van die 19de eeu het komponiste begin om moderne elemente mtmet die eienskappe van Renaissance-polifonie en -gelyksang te kombineer, wat die 20ste eeuse komponiste steeds beïnvloed het – heel moontlik aangevuur deur die dokument ''Tra le sollecitudini'' (1903) van Pous Pius X. Die herlewing van die korale viering van die Anglikaanse Nagmaal in die laat 18de eeu het 'n tydperk ingelui van verskeie liturgiese toonsettings van die mis in Engels, veral vir koor en orrel. Die beweging vir liturgiese hervorming het ook tot hersiene vorme van die mis gelei, wat dit meer funksioneel gemaak het deur die gebruik van 'n verskeidenheid toeganklike style, populêr en etnies, asook deur nuwe metodes soos 'n refrein en antwoord om gemeentlelikegemeentelike deelname te bevorder. Die mis in musikale vorm het nietemin volgehou om buite die mure van die kerk te gedy, soos dit blyk uit die vele 21ste eeuse misse wat hieronder gelys word en wat vir konsertsale eerder as vir dienste volgens die Roomse rite gekomponeer is.
 
==== Musiekhervormings van Pius X ====
Pous [[Pous Pius X|Pius X]] se ''Tra le sollecitudini'' het baie regulasies ingestel om die liturgiese musiek van die mis in die vroeë 20ste eeu te hervorm. Hy was van mening dat sommige misse wat deur komponiste ná die Renaissance gekomponeer is te lank is en eerder vir die konsertsaal as die kerk bedoel is. Hy het hom primêr vir Gregoriaane gelyksang en polifonie beywer. Hy is hoofsaaklik deur die werk van die Abdij van Solesmes beïnvloed. Van die reëls wat hy uiteengesit het, sluit die volgende in:
 
* Datdat enige mis op 'n geïntegreerde wyse gekomponeer word, nie deur verskillende komposisies vir verskillende dele saam te stel nie.;
* Datdat alle slaginstrumente verbied moet word.;
* Datdat die klavier eksplisiet verbied word.;
* Datdat die eeue-oue praktyk van ''alternatim'' tussen koor en orrel onmiddellik beëindig word.;
* dat die koor ideaalgesproke slegs uit manlike sangers moet bestaan; en
* Dit is ideaal dat koorsangers almal manlik moet wees.
* Datdat die gemeente ideal gesien geleer moet word om die verskillende modusse van Gregoriaanse gelyksang saam met die koor te sing.
 
Dié regulasies dra vandag min of geen gewig nie, veral na afloop van die wysigings deur die [[ Tweede Vatikaanse Raad |Tweede Vatikaanse Konsilie]]. Heel onlangs het [[pous Benedictus XVI]] 'n terugkeer na gelyksang as primêre musiek van die liturgie bepleit, aangesien dit uitdruklik in die dokumente van die Tweede Vatikaanse Konsilie, spesifiek ''Sacrosanctum Concilium 116'', genoem word.<ref>[http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19631204_sacrosanctum-concilium_en.html#116 Constitution on the Sacred Liturgy Sacrosanctum Concilium]</ref>
Lyn 210:
* <nowiki><i>Requiem</i></nowiki> deur Maurice Durufle
* Mis in G deur Francis Poulenc
* ''Messe Solennellesolennelle'' deur Jean Langlais
* <nowiki><i>Die glagolitiese mis</i></nowiki> (1926) deur Leoš Janáček
* Mis in G-mineur deur [[Ralph Vaughan Williams]]
Lyn 216:
* Mis deur [[Igor Strawinski|Igor Stravinsky]]
* Mis deur [[Leonard Bernstein]]
* Die ''[[War Requiem|Oorlogsrequiem]]'' deur [[Benjamin Britten]]
* Requiem vir sopraan en mezzo-sopraanmezzosopraan, gemengde koor en orkes (1963–65) deur György Ligeti
* <nowiki><i>Requiem</i></nowiki> deur Andrew Lloyd Webber
* Mis in F-mineur deur The Electric Prunes
* Mis deur David Maslanka
* Die ''BerlinerBerlynse MesseMis'' en ''Missa Syllabica'' deur [[Arvo Pärt]]
* Mis deur Frank Martin
* ''<nowiki/>'n Simfoniese Mis'' deur George Lloyd
Lyn 240:
* <nowiki><i>Missa Latina</i></nowiki>'': pro Pace'' deur Roberto Sierra
* <nowiki><i>Missa pro Pace</i></nowiki> (mis vir vrede) deur Kentaro Sato
* ''The AmredArmed Man: A Mass for Peace'' deur Karl Jenkins
* ''Son of God''-mis deur James Whitbourn
* ''Missa Carolae'' (mis van Kersliedjies) deur James Whitbourn
* ''Bright Mass with Canons'' deur Nico Muhly
* ''Misa Flamencaflamenca'' deur Paco Peña
* Mis (2000) deur James MacMillan
* ''Misa de San Isidro'' (2001) deur Dieter Lehnhoff
* ''Requiem'' (2001–2002) deur Christopher Rouse
* ''Missa Brevisbrevis'' deur Douglas Knehans
* ''Missa Gongso'' vir koor en gamelan deur Neil Sorrell
* <nowiki><i>Missa Concertanteconcertante</i></nowiki> (2008) deur Marcus Paus
* ''Messe brève: "Acclamez le Seigneur!"'' vir koor en orrel (2011) deur Jean Huot;
* <nowiki><i>Street Requiem</i></nowiki> (vir diegene wat op straat gesterf het) vir koor en orkes deur Kathleen McGuire, Jonathon Welch en Andy Payne (2014)<ref>https://streetrequiem.teamapp.com</ref>
Lyn 256:
* ''Missa Papae Francisci'' (2015) deur Ennio Morricone <ref>http://www.rai5.rai.it/articoli/missa-papae-francisci-morricone/30466/default.aspx</ref>
 
=== MassasMisse gekomponeerwat vir die Anglikaanse liturgie gekomponeer is ===
Dié werke staan dikwels as '"Nagmaaldienste'" bekend en verskil nie net omdat dit op Engelse woorde getoonset is nie,<ref name="brit_Mass">{{Webaanhaling|title=Mass: Music|date=11 October 2007|accessdate=20 April 2018|url=https://www.britannica.com/art/mass-music}}</ref> maar ook – soos hierbo genoem – omdat die Gloria gewoonlik die laaste beweging vorm. Soms neem die Kyrie-beweging die vorm aan van gesonge antwoorde op die Tien Gebooie, 1 tot 9 gevolg deur die woorde "Lord, have mercy upon us and incline our hearts to keep this law", en die tiende deur "Lord, have mercy upon us and write all these thy laws in our hearts, we beseech thee". Aangesien die tekste van die Benedictus en die Agnus Dei nie in die liturgie van die 1662 Book of COmmonCommon Prayer voorkom nie, ontbreek hierdie bewegings dikwels in sommige vroeëre Anglikaanse toonsettings. Charles Villiers Stanford het 'n Benedictus en Agnus Dei in die sleutel van F -majeur gekomponeer en afsonderlik gepubliseer om sy toonsetting in C te voltooi.
 
Weens hervormings in die Anglikaanse liturgie word die bewegings nou gewoonlik in dieselfde volgorde gesing as wat hulle in die Rooms-Katolieke mis gesing word, wat volgens sommige die musikale integriteit van die toonsetting kompromitteer. Toonsettings van die Credo vir koor, die langste beweging, word egter bitter min in Anglikaanse katedrale uitgevoer.