Abraham Aucamp: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sb008 (besprekings | bydraes)
No edit summary
Holder (besprekings | bydraes)
k corr using AWB
Lyn 39:
Die kerkraad van Eldoret het juis [[Gereformeerde kerk Bethal|Bethal]] gekies omdat die meeste van hul families aan die begin van die 20ste eeu uit daardie omgewing na Oos-Afrika getrek het. Dit was ook Nagmaalsnaweek en die kerkgebou was van Saterdagoggend af elke keer van hoek tot kant met belangstellendes gevul. Twee predikante was aanwesig wat later professor aan die Teologiese Skool op Potchefstroom sou word, di. [[Stephanus du Toit|S. du Toit]], die plaaslike leraar, en [[Joseph Petrus Jooste|J.P. Jooste]], wat spesiaal van [[Bethulie]] af gekom het. Ook ds. N.H. van der Walt (die ou Kenia-veteraan) en ds. [[Willem Johannes de Klerk|W.J. de Klerk]] wat Kenia in 1929 besoek het, was daar.
 
Ds. H.J.R du Plessis se bevestigingsrede oor Joh. 3:29 (die vriend van die bruidegom) was aangrypend. Sondagmiddag het die jeugdige ds. Aucamp die kansel bestyg en gepreek uit die nuwe Afrikaanse Bybel, wat maar pas verskyn het. Sy preek was 'n afskeidspreek aan die gemeentes in Suid-Afrika, maar ook sy intreepreek vir die gemeente in Eldoret. Hy was alleen, want hy het sy verloofde 'n ruk vantevore deur die dood verloor. Hy moes sy familie agterlaat en gaan na 'n wêreld wat hy nog nooit gesien het nie. Dit sou ook sy eerste seereis wees. Sy preek het die toehoorders aangegryp; plek-plek was daar trane in die oë. Dr. [[V.E. d'Assonville]] (later ds. Aucamp se swaer) skryf: "Baie gedagtes gaan deur die gemoed van dierbares en vriende, onder andere sy boesemvriend en getroue maat, proponent [[Jan du Plooy]], saam met wie hy dikwels onder dieselfde kombers geslaap het. Maar helder klink die oortuigende stem in Bethal se kerkgebou. Sy teks is Hand. 20:24 – 'Maar ek bekommer my glad nie; ek ag ook my lewe vir myself nie dierbaar nie . . .'
 
=== Reis na Kenia ===
[[Beeld:Ds AL Aucamp by Nairobi, 16 September 1933.jpg|duimnael|links|200px|Ds. Aucamp by [[Nairobi]] op [[16 September]] [[1933]], kort ná sy aankoms in Oos-Afrika.]]
Die seereis het gegaan van [[Lourenço Marques]] (Maputo) tot by [[Mombasa]]. Ds. Aucamp het voortdurend aantekeninge gemaak en 'n dagboek gehou, wat behoue gebly het. Op [[4 September]] [[1933]] het hy sy reis met die Durham Castle begin. Op die aand van die 14de land hy in Mombasa. Met die treinreis na die binneland het hy dinge tot in die fynste besonderhede waargeneem. Hy skryf onder meer: "Dit is asof die trein sy slingerweg moet soek tussen die hoë en baie palmbome deur. Alles is so fris, groen en lewendig, en as 'n mens let op die gegewens by die verskillende stasies, dan merk jy hoe verbasend vinnig die trein klim – binne die eerste 50 myl bereik jy al die hoogte van oor duisend voet bokant seeoppervlakte, en by Limuru, 355 myl van Mombasa, is die hoogte 7 390 voet . . ." Van Eldoret het hy geskryf: "Dit is die hoofstad van die Uasin Gishu-plato, vanwaar 'n pragtige uitsig is oor die Elgeyo-vlakte en tot waar die berg Elgon op 'n afstand van ongeveer 80 myl van Eldoret hom in die verte bloudynsig verhef. Die hoogte van Elgon is 13 870 vt."
 
=== Eerste treë ===
Lyn 52:
Op Dinsdagmôre 19 September voor sonop het die trein die stasie van Eldoret binnestoom. Op die platform het oudl. Bernaas Enslin, diaken Stoffel Roets en br. James Wheeler die jong dominee ontmoet. Hulle het dadelik na br. Stoffel Roets se plaas vertrek waar ds. Aucamp vir eers tuis sou gaan aangesien Eldoret toe nog nie ’n [[pastorie]] gehad het nie. In sy aantekeninge het hy geskryf: "Ek was baie bly om weer tuis te wees, want dit is soos wat dr. [[Abraham Kuyper|Kuyper]] sê in sy ''In Jesus ontslapen'': 'Daar is 'n verskil tussen op reis te wees en tuis wees.'"
 
Op Donderdag 21 September het hy sy verjaardag gevier. Saterdag 23 September 1933 was daar vir die soveelste keer fees in die gemeente van Eldoret, maar dié keer was dit seker die hoogtepunt, want ná 24 jaar het hulle eindelik hul eie predikant. Die Sondag was dit hul eie dominee wat vir hulle preek. Vier-en-twintig jaar nadat ds. H.J.R. du Plessis die gemeente op [[13 Augustus]] [[1909]] gestig het, het 'n predikant feitlik op die ewenaar in die hart van Afrika kom woon en werk. Sy arbeidsveld was die hele Kenia en ook verspreidwonendes selfs tot in die Belgiese Kongo en [[Tanzanië]]. Op 20 Desember 1933 skryf ds. Aucamp: "Hier is die voorpunt van die Voortrekkers . . ." Dit was ook die voorpunt van die Gereformeerde Kerk. Uit Angola het die trek terug na Suid- en Suidwes-Afrika reeds in 1928 plaasgevind toe die [[Gereformeerde kerk Humpata]] dan ook ontbind het. Maar in Kenia was selfs in die depressiejaar 1933 nog 'n bruisende idealisme vol van toekomsideale.
 
Toe die knellende droogte van 1933 in die suide op sy hewigste was, het die toekoms vir die Afrikaners in Midde-Afrika oopgelê. In die streek Kakemega in Kenia is [[goud]] ontdek en selfs verwag dat spoedig "'n jong [[Johannesburg]]ie" sou ontstaan waardeur nog baie Afrikaners uit die suide sou kom, aldus ''[[Die Kerkblad]]'', orgaan van die Gereformeerde Kerk, van 20 Desember 1933. Die kerk het 'n bloeitydperk binnegegaan en hierin het die predikant ’n groot aandeel gehad.
Lyn 70:
Die enorme land ten weste van Kenia was in die 1930's nog bekend as die Belgiese Kongo (later [[Zaïre]] en teenswoordig die [[Demokratiese Republiek van die Kongo]]. Destyds was in dié kolonie 70 verspreidwonende lidmate (kinders ingesluit) van die Gereformeerde Kerk. Ds. [[Derk Rumpff]] het hulle in 1930 besoek en eers weer ná vier jaar sou ds. Aucamp, onder uiters moeilike omstandighede, gaan huisbesoek doen en dienste hou. Daarvan skryf hy onder meer: "In elke brief wat ek ná my aankoms in Kenia uit die Kongo ontvang, het dit geblyk (d.i. die honger en dors na die [[Bybel|Woord]]) en nieteenstaande baie moeilikhede en teenhede, soos gebrek aan fondse, slegte tyd (baie reëns) ens., het diaken Sagrys Enslin en ekself op 27 Februarie 1934 daarheen vertrek."
 
Die vervoermiddel was 'n "Box Body Ford", wat swaar gelaai was. Daar moes genoeg kos vir etlike dae asook kampeervoorrade en beddegoed saamgeneem word. Daarby het die dominee gesorg vir 'n groot voorraad Bybels vir die mense in die Kongo. En so sou die eerste Afrikaanse Bybels asook Gereformeerde kerklike literatuur vir die eerste keer in daardie land met sy oerwoude ingedra word. Die roete was min of meer dieselfde as wat ds. Rumpff in 1930 gevolg het. Soms moes hulle feitlik 'n hele dag tussen moerasse en ruigtes deur worstel. Snags het hulle onder muskietnette geslaap. Op die tweede dag het hulle die [[Nyl]]rivier bereik, wat ongeveer 5 km breed is. Daar is die Fordjie "op twee blokke met planke aanmekaar" vasgemaak en deur inboorlinge oorgeroei. Dit was 'n gevaarlike onderneming. Rondom hierdie primitiewe vlot met pioniers van die Gereformeerde Kerk het dit van seekoeie gewemel en soms twee uur geduur voor hulle met groot moeite die oorkant kon bereik. En toe moes hulle teen die berge uitsukkel, dikwels in eerste rat. So byna kon hulle dit nie haal nie en dan het Sagrys Enslin gestoot dat die sweet hom aftap. Op 'n keer het die diaken geskree: "Pasop, Dominee, die kar kan terughardloop . . ." Toe hulle bo uitkom, is 'n sug van verligting geslaak. Ver onder hulle kronkel die reuse-Nyl. Dan vorder hulle daardie aand tot by Loropie, net slegs enkele kilometers van die [[Soedan|Soedannese]] grens af. Die volgende môre was hulle reeds in die donkerte op pad. En dan 'n pap wiel maar hulle ry maar verder met die geloof dat die ander sal hou. Naderhand (met dagbreek) was die pad byna onbegaanbaar. Ds. Aucamp het self geskryf: "Oral in die pad sien ons tekens van olifante. Ons hou asem op en spoed maar so vinnig ons maar kan. Ons kom by 'n brug; sal ons waag? Broer Sagrys klim af; ja wat – ek ry oor! Nie te ver nie en ons kom onverwags by 'n brug wat die vorige nag deur olifante deurgetrap is. Ek slaan remme aan, maar met 'n stamp is ons oor. Van nou af kry ons baie bamboesbrûe wat gevaarlik lyk, maar ons waag maar en kom tienuur veilig by Arna".
 
Ds. Aucamp en ook die ander predikante wat in Kenia gewerk het, kon boeke oor gevaarlike reise geskryf het. Dis. Aucamp se geselskap kon drie weke lank al die broers en susters met hule kinders in daardie uitgestrekte wêreld besoek. Feitlik elke dag is dienste gehou en met die diaken wat as 'n hulpouderling deur die kerkraad benoem is, is ook sakramente uitgedeel. Met vreugde is die Afrikaanse Bybel diep in die oerwoude van Afrika in hul huise ontvang.
Lyn 81:
[[Beeld:Ds Abraham en mev Anna Aucamp (lregs) en mnr en mev Hendrik Kruger, almal van Burgersdorp, voor die saal te Broederstroom, Kenia, waar Afrikaanse volksfeeste gehou is.jpg|duimnael|links|300px|Ds. en mev Aucamp in 1958 op besoek aan Kenia afgeneem voor die saal vir Afrikaanse volksfeeste te Broederstroom. By hulle is Hendrik en Nannie Kruger, ook van [[Burgersdorp]].]]
 
Die laaste week van September 1934 was een van die grootste hoogtepunte in die gemeente se bestaan. Hul predikant, ds. Aucamp, was toe reeds 'n jaar lank in Kenia werksaam. Reeds op die Donderdag van [[28 September]] het die kerkplein van tente en waens en vragmotors en karre begin vol word. 'n Geesdriftige gees van vreugde het dwarsdeur die gemeente posgevat en hierdie keer het hulle feitlik in volle getalle na Eldoret opgetrek. Sommige het selfs honderde kilometers ver gekom. Dit was die fees van die gemeente se 25-jarige bestaan. Dit was ook by hierdie geleentheid dat die kerkgebou vir die eerste keer heeltemal stampvol was. Vir die eerste keer het die lidmate ook op die eie nuwe sederhoutbanke gesit. Saterdagmôre om tienuur was die dankdiens vir die seëninge die afgelope 25 jaar. Die dominee het gerpeek uit Ps. 124: "As die HERE nie vir ons was nie . . ." Hy het die gemeente gewys op God se oneindige liefde en verbondstrou in die kwarteeu wat verbygegaan het . . . in dae van eensaamheid en herderloosheid met voortdurende worsteling in 'n vreemde land.
 
Dan was daar die vertellings van die eerste lidmate wat nog die gemeente op 13 Augustus 1909 help stig het. Daar was die legendariese oom Abraham Joubert wat reeds in 1905 uit Bethal in Oos-Transvaal na Midde-Afrika getrek het. In eie reg was hy 'n Voortrekker wie se omswerwinge soos 'n avontuurverhaal geklink het. Daar was oom Freek van Niekerk wat saam met die ander Gereformeerde families soos die Roetse, die Enslins, die Steenkamps, die Van Dyks gekom het. En hier sit ook diaken Stoffel Roets en sy vrou Nonnie Steenkamp wat as jong mense al die ontberings deurgemaak het. Dertig jaar ná hierdie fees in 1934, sou hierdie selfde twee mense die laaste twee lidmate van die gemeente wees wat hul kerkgebou aan vreemdes sou oorhandig. Dit sou in 1964 gebeur. Die fees van 1934 was egter groots en wonderlik. Dit was ook 'n Nagmaalsfees.
Lyn 102:
Op die Albertmeer het die motor op 'n sleepboot agter die skip met die naam Robert Corydon gegaan. Ná baie ontberings het die predikant en die diaken in die nag by die Du Toit-familie uitgekom. Eers is Roelf du Toit en sy gesin opgeklop en daarna weer die familie van Hans du Toit. Ds. d'Assonville skryf: "Dit word 'n middernagtelike fees: Die predikant is weer hier! In die dae wat volg, is dit weer 'n voortdurende proses van huisbesoek doen, baie ry en dienste hou. Ook katkisasies word gehou en sakramente bedien. Met hierdie besoek sou dit ook die laaste keer wees (dat) ds. Aucamp nog die ou Dorslandtrekker, die vermaarde oom Hans du Toit met sy vrou, tant Levina, sou sien."
 
Hierna het hy nog honderde kilometers in die Kongo Zaire afgelê. By Bunia, ongeveer 200 km van die Du Toits af, is die families Viljoen, Coetzee en Grobler besoek. Daar het ds. Aucamp op 'n plek uitgekom wat die verbeelding aangryp: 'n begraafplaas van Afrikaners, 11 grafte van Boeremense so diep in die oerwoude van Afrika. Ds. Aucamp skryf sy gewaarwordinge neer. "'n Mens dink aan hulle lotgevalle en omswerwinge, hulle lewensworstelinge en ontberings totdat hulle die oë gesluit het, duisende myle weg van hulle mede-Afrikaners se vaderland . . ." In Zaire het die broeders wat huisbesoek gedoen het, verder spore van meer Afrikaners gekry, soos die familie van Dirk Engelbrecht nog 300 km verder en die families Van der Merwe en Pretorius wat selfs tot in die Franse Kongo getrek het.
 
Die terugtog was ewe moeisaam. Om halfvier op die oggend van 8 November 1935, het die Fordjie op die bekende plaas van die Potgieters, Bessiefontein, ingetrek. En daardie dag was die enigste dag dat die dominee oorgehad het om sy preke vir die Sondag voor te berei.
Lyn 108:
=== Sy lewensmaat ===
[[Beeld:Ds AL Aucamp en sy gesin.jpg|duimnael|links|240px|Ds. Aucamp en sy gesin in die tyd dat hy predikant van [[Gereformeerde kerk Burgersdorp|Burgersdorp]] was. Die jongste seun, Roelie (middel), was predikant van [[Gereformeerde kerk Heilbron|Heilbron]] 1971–1973 en [[Gereformeerde kerk Middelburg, Kaap|Middelburg, KP]], 1973–2011.]] Geëmeriteer 2012. Links is Liebrecht en regs Pieter.]]
In 1936 sou die nasionale sinode van die Gereformeerde Kerk op [[Bethulie]] sit . Vir die eerste keer het Eldoret 'n afgevaardigde gestuur – hul eie predikant. Niemand het dit nie geweet nie, maar ds. Aucamp het die helfte van die onkoste uit sy eie sak betaal. Maar hy het dit met vreugde gedoen. En hy het ryk teruggekom – met sy bruid, Anna Francina d'Assonville, ’n onderwyseres van [[Benoni]]. En toe het Eldoret sommer ’n pastorie gekry. Almal, veral die susters, het met groot ywer gewerk. In dié tyd is die hele gemeente (daar was indertyd sowat 110 belydende en 80 dooplidmate) met die dominee se verjaardag in 1936 by die pastorie onthaal is. Die dertigerjare was depressietyd, maar dit was tog wonderlike jare. Dit was nog voor die [[Tweede Wêreldoorlog]], wat so baie dinge laat verander het.
 
=== Afskeid van Kenia ===