Mis (musiek): Verskil tussen weergawes

Van die 226 gelyste Gregoriaanse melodieë verskyn 30 in die ''Liber Usualis''. In wat as die vroegste weergawes beskou word, word dieselfde melodie agt keer herhaal, gevolg deur ’n variasie daarop vir die laaste (negende) herhaling (formeel dus ''aaa aaa aaa''). Hierdie herhalings word aangedui deur die Romeinse nommers "iij" (vir drie keer) en "ij" (vir twee keer). Die Kyrie vir die [[Requiem Mass|Requiem-misrequiemmis]] in die ''Liber Usualis'' volg hierdie struktuur. Latere Kyries volg meer ingewikkelde patrone, soos AAA BBB AAA, AAA BBB CCC, en so meer. Let daarop dat die laaste lyn bykans altyd op die een of ander wyse aangepas word; in sommige gevalle is dit omdat dit makliker tot die [[Gloria]] lei. In vorms sowel met as sonder die presiese herhalings het die meeste Kyries in die ''Liber Usualis'' ’n afsluitingsfrase wat in bykans al die reëls van die teks gebruik word. Dit balanseer die teks as 't ware omdat elke lyn met dieselfde woord eindig, naamlik "eleison''"''.

Vanweë die kort aard van die teks word Kyriesdie Kyrie dikwels baie melismaties getoonset. Dit het latere komponiste aangemoedig om trope daaruit te maak deur óf woorde by die melisma te voeg óf die melisma uit te brei. Om die waarheid te sê, is dit weens die laatheid van die meeste Kyries nie altyd duidelik of ’n bepaalde Kyrie-melodie of die skynbaar getroopte teks eerste was nie; Dit kan net so maklik wees dat ’n sillabiese liedjie vir 'n Kyrie-vers in ’n melisma omskep word. In sommige gevalle interpoleer verse Latynse teks tussen elke "Kyrie" (of "Christe") en "eleison".

Die [[Sanktus|''Sanctus'']] is ’n doksologie (lofsang) wat die [[Drie-eenheid]] prys. ’n Wisselvorm kom in Lutherse toonsettings van die ''Sanctus'' voor. Hoewel die meeste liedtoonsettings die tweedepersoonsvoornaam behou, word die tweedepersoonsvoornaamswoord in ander toonsettings na dié van die derde persoon verander. Dit is veral opmerklik in [[Johann Sebastian Bach|J.S. Bach]] se [[ Massa in B minderjarige |mis in B-mineur]], waar die teks "gloria ejus''"'' ("sy glorie") verander is na "gloria tua" (u glorie). [[Felix Mendelssohn]] se toonsetting van ''Heilig!'' (Duitse Sanctus ) van sy Duitse liturgie gebruik ook die derde persoon.

Die toonsetting van die Ordinarium van die mis was die belangrikste grootskaalse [[Renaissance]]-musiekvorm. Die vroegste volledige toonsettings dateer uit die 14de eeu, met die bekendste voorbeeld die ''[[ Messe die Nostre Dame |Messe de Nostre Dame]]'' van [[Guillaume de Machaut]]. Individuele bewegings van die mis en veral gepaarde bewegings (soos Gloria-Credo-pare, of Sanctus-Agnus Dei-pare) was algemeen in die 14de en vroeë 15de eeu. Die norm teen die middel van die 15de eeu was egter volledige misse deur ’n enkele komponis, en dié vorm van die mis was die hooffokus van kerkmusiekkomponiste, met al die moontlikhede van ’n grootskaalse struktuur inherent tot ’n'n meervoudigebewegingsformaat. Dit sou nie oorskadu word tot die koms van die motet en verwante vorme wat in die eerste dekades van die 16de eeu gewild geword het nie.

Verskeie bekende en invloedryke misse is deur Josquin des Prez gekomponeer. Hy was die invloedrykste komponis uit die middel-Renaissance. Aan die einde van die 16de eeu het prominente verteenwoordigers van ''a cappella-'' korale [[kontrapunt]] die Engelsman [[William Byrd]] ingesluit, asook die Kastiliaan Tomás Luis de Victoria en die Romeinse [[Giovanni Pierluigi da Palestrina]], wie se ''Mis vir Pous Marcellus'' soms beskou word as die stuk musiek wat polifonie van die sensuur van die Konsilie van Trent gered het. In Palestrina se leeftyd het die meeste komponiste buite Rome ander vorme as primêre kreatiewe uitlaatklep vir kerkmusiek gebruik, hoofsaaklik die [[ motet |motet]] en die [[ Madrigale spirituale |geestelike madrigale]]; komponiste van die [[ Venesiese Skool (musiek) |Venesiese Skool]] het die moontlikhede van dié nuwe vorme verkies. Ander komponiste, soos [[Orlando di Lasso|Orlande de Lassus]], wat in München ver buite bereik van die konserwatiewe invloed van die [[ Raad van Trent |Konsilie van Trent]] gewerk het, het daarmee volgehou om [[ Parodiemassa |parodiemisse]] op sekulêre liedjies te baseer. Monteverdi het misse in die antico-styl gekomponeer: Die ''[[ Moenie in ongelooflike tyd wees nie |Missa in illo tempore]]'' is in 1610 gepubliseer; ’n ''[[ Messa a 4 da cappella |Messa a 4 da cappella]]'' in 1641 as deel van ''[[ Selva moraal e spirituale |Selva morale e spirituale]]'' saam met enkele bewegings van die mis in die concertato-styl. ’n'n Ander ''Messa a 4 da cappella'' is ná sy dood in 1650 gepubliseer.