Voortrekkermonument: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Kategorieë gealfabetiseer |
Inligting bygewerk |
||
Lyn 2:
[[Beeld:Voortrekkermonumentprogram.jpg|duimnael|regs|200px|Die amptelike program vir die inwyding van die Voortrekkermonument.]]
Die '''Voortrekkermonument''' is 'n belangrike baken op [[Monumentkoppie]] net buite [[Pretoria]] naby die [[N14 (Suid-Afrika)|N14]] nasionale pad. Die [[monument]] is tussen [[1937]] en [[1949]] in die [[Art Déco-styl]] gebou. Dit is in 1949 voltooi en is opgerig om die [[Groot Trek]] van die negentiende eeu te gedenk en word beskou as 'n belangrike gedenkteken van die Voortrekkers se moed, vasberadenheid en volharding in die stigting van die twee voormalige [[Boererepubliek|Boererepublieke]].
== Ontwerp ==
Hierdie monument bestaan uit 'n 41 meter hoë blok omring deur 'n laer van 64 graniet ossewaens. By die ingang is daar 'n beeldhouwerk van 'n Voortrekkermoeder en haar kinders. Die hoofblok het twee vertrekke. Die eerste is 'n 30 meter hoë gewelfde Heldesaal, waarvan die mure bedek is met 'n [[Fries (boukunde)|fries]] van 27 [[marmerpanele]] wat deur [[Gerard Moerdijk]] ontwerp is en deur die [[Lupini]]-firma gegiet is. Dit bestaan uit 'n mengsel van marmer en sement. Dit beeld die belangrikste gebeure van die [[Groot Trek]] uit en is tans die langste bestaande marmerfries in die wêreld. Dit weeg 180 [[metrieke ton]]. Die tweede een is die onderste saal, wat 'n granietsenotaaf bevat wat so geplaas is dat daar om twaalfuur op [[16 Desember]] oftewel [[Geloftedag]] 'n sonstraal op die senotaaf val. Hierdie senotaaf bevat die inskrywing: "Ons vir jou, Suid-Afrika". Die Simboliese Ossewatrek, wat 'n paar maande tevore uit Kaapstad vertrek het, het ook deel gevorm van die feesvieringe. Bouwerk aan die monument het egter gesloer en met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog is dit heeltemal gestaak. Dit is pas na die oorlog hervat, en die monument is op 16 Desember 1949 deur die destydse Eerste Minister, dr. D.F. Malan, ingewy.
Op die vier hoeke van die vierkantige monument is standbeelde van onderskeidelik [[Piet Retief]], [[Andries Pretorius]], [[Hendrik Potgieter]] en die Onbekende Voortrekker. By die ingang staan 'n beeld van 'n Voortrekkervrou wat haar twee kinders beskerm, geskep deur [[Anton van Wouw]].
Line 15 ⟶ 16:
Die boubedrywighede het op [[13 Julie]] [[1937]] tydens 'n plegtigheid op Monumentkoppie begin. Die hoeksteen van die monument is op [[16 Desember]] 1938 deur drie afstammelinge van oorspronklike Voortrekkerleiers gelê: mev. J.C. Muller (kleindogter van [[Andries Pretorius]]), mev. K.F. Ackerman (agter-kleindogter van [[Andries Hendrik Potgieter]]) en mev. J.C. Preller (agterkleindogter van [[Piet Retief]]). 'n Aantal voorwerpe is in die hoeksteen toegemessel, naamlik, afskrifte van: [[Jan van Riebeeck]] se dagboek, die Piet Retief-[[Dingaan]]-traktaat, [[Die Gelofte]] en [[Die Stem van Suid-Afrika|Die Stem]] (die eertydse nasionale volkslied van Suid-Afrika), asook 'n [[Statebybel]].<ref>{{cite web|url=http://www.voortrekkermon.org.za/mobile/info.php?title=Hoeksteen&lang=afr |title=Voortrekkermonument Hoeksteen |publisher=www.voortrekkermon.org.za |date= |accessdate=20 Junie 2014}}</ref>
Die Voortrekkermonument is op [[16 Desember]] [[1949]] ingewy. Die totale boukoste van die monument het sowat £360 ,000 of
Bokant die ingang van die monument is 'n beeld van ʼn buffelkop wat deur Hennie Potgieter gemaak is. Dit dien as simboliese verdediger van die ingang tot die "heiligdom" van die Blanke beskawing. Die hoofingang verleen toegang tot die boonste saal met 'n historiese fries teen die binnemuur. Die fries is 92 m lank en net 'n bietjie hoër as 2 m en stel die gebeure van die [[Groot Trek]] chronologies voor.
Die fries is deur die Suid-Afrikaanse beeldhouers F.J. Kruger, [[Laurika Postma]], Hennie Potgieter en dr. P. Kirchoff gemodelleer en daarna in [[Florence]] deur prof. Romano Romanelli onder toesig van Postma en Potgieter uit marmer gekap. Daar is altesaam 27 panele wat verskillende gebeure uitbeeld, byvoorbeeld die Voortrekkers se vertrek uit die Kaapkolonie, [[Louis Trichardt (persoon)|Louis Trichardt]] se aankoms in [[Lourenco Marques]], die [[Slag van Vegkop]], die moord op [[Piet Retief]], die aflegging van die [[Gelofte]], die [[Slag van Bloedrivier]] en die ondertekening van die [[Sandrivierkonvensie]]. Die boonste saal is met 'n wenteltrap verbind met die onderste saal, waar die senotaaf en die brandende fakkel gehuisves word.
== Die Senotaaf ==
Die Senotaaf is die sentrale fokuspunt van die Voortrekkermonument. Die woord senotaaf beteken "leë graf". Dit is die simboliese rusplek van Piet Retief en al die ander Voortrekkers wat tydens die [[Groot Trek]] gesterf het.
Een keer per jaar, om 12 uur op [[16 Desember]], skyn die son deur 'n opening in die koepeldak van die monument op die woorde, "Ons Vir Jou, Suid-Afrika", in die middel van die Senotaaf. Die argitek, [[Gerard Moerdyk|Gerard Moerdijk]], het dit so ontwerp om die sonstraal as God se seën oor die lewe en werk van die [[Voortrekkers]] te simboliseer.
Die Senotaaf is van rooi graniet uit die [[Parys, Vrystaat|Parys]]-streek in die [[Vrystaat]] gemaak.<ref>{{cite web|url=http://www.vtm.org.za/afrikaans-voorblad/senotaafsaal/ |title=Voortrekkermonument Senotaafsaal |publisher=www.vtm.org |date= |accessdate=20 Junie 2014}}</ref>
In sy lengtedeursnee bestaan die monument uit 'n onderste en ʼn boonste saal en 'n onderste en ʼn boonste koepel bokant die sale. In die boonste koepel is 'n opening wat sonlig deurlaat, en die onderste koepel, wat sowat 15 m bokant die vloer van die boonste saal begin, is in der waarheid 'n halwe koepel met 'n groot opening daarin wat om ring is deur 'n balkon waarvandaan op die boonste saal neergekyk kan word. In die vloer van die boonste saal is ook 'n opening, en reg onder die opening staan die senotaaf in die onderste saal.
Van die balkon van die onderste koepel kan dus op die senotaaf neergekyk word. Die doel van die openinge is om sonlig deur te laat sodat 'n sonstraal elke jaar om presies 12-uur die middag van 16 Desember op die senotaaf skyn. Van die boonste saal lei 'n trap na die booggang rondom die monument wat 'n vergesig op die omgewing bied. Van die booggang lei trappies na die onderste koepel, en daarvandaan na die top van die monument, bo-op die boonste koepel.
<br />
<gallery>
Line 32 ⟶ 43:
== Verwysings ==
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409702, volume 29, bl. 18, 19
{{Verwysings}}
| |||