Luxemburgs: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Alias (besprekings | bydraes)
k spelling
No edit summary
Lyn 1:
: ''Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien [[Luxemburgers]].''
{{Inligtingskas Taal
|naam=Luxemburgs
Lyn 22:
'''Luxemburgs''' of ''Lëtzebuergesch'' ([ˈlətsəbuəjəʃ]) is die nasionale [[taal]] van die [[Luxemburg|Groothertogdom Luxemburg]] en word deur sowat 390 000 mense gepraat. Die meeste van hulle praat dit as [[moedertaal]], maar daar is ook 'n groot getal buitelanders in Luxemburg wat dit as [[tweede taal]] aangeleer het. Sowat tagtig persent van die inwoners van die groothertogdom praat Lëtzebuergesch as hulle huistaal.
 
Die taal word in die Duitse [[dialektologie]] as 'n [[Wes-Germaanse tale|Wes-Germaanse]], [[Middelduits]]eMiddelduitse kultuurdialek geklassifiseer, wat deel uitmaak van die [[Moeselfrankies]]e groep van [[dialek]]te. In die [[Taalwetenskappe|taalwetenskap]] word dit ook by die sogenaamde ''Ausbausprache'' ("uitboutale") gereken.
 
== Erkenning ==
Lyn 54:
Daar is streng gesproke geen suiwer taalkundige (grammatikale) kriteria wat in die geval van nou verwante taalvariante 'n duidelike onderskeiding tussen dialekte en tale sou steun nie; terme soos "kultuurtaal" word dus dikwels eerder in 'n politieke betekenis gebruik om byvoorbeeld na 'n dialek te verwys wat onafhanklike taalstatus sou bereik het. Byvoorbeeld is daar ook Duitse dialekte wat miskien sterker van Hoogduits verskil as [[Nederlands]]; maar dit kan nie betwyfel word dat Nederlands 'n selfstandige kultuurtaal is nie.
 
Die EUROMOSAIC-ondersoek, wat in opdrag van die Europese Kommissie deurgevoer is en die taalsituasie in die lidlande van die [[Europese Unie]] nader bekyk het, het vasgestel dat Lëtzebuergesch as 'n Duitse dialek geklassifiseer kan word, maar nogtans in die Groothertogdom Luxemburg as 'n selfstandige taal beskou word.<ref group="The EUROMOSAIC Study - Letzeburgesh in Luxembourg. Besoek op 22 Mei 2007">[http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/lu1_en.html#13 The EUROMOSAIC Study - Letzeburgesh in Luxembourg.] Besoek op 22 Mei 2007</ref>
 
Lëtzebuergesch word tans as 'n Europese minderheidstaal geklassifiseer en dus ook nie by die 24 amptelike tale van die Europese Unie gereken nie. Die Luxemburgse regering het in 2017 'n 40 punte-aksieplan voorgelê om die gebruik van Luxemburgs in skole, biblioteke, regeringskantore en ambassades te bevorder. Die aksieplan behels die standaardisering van Luxemburgs deur middel van 'n taalakademie, landswye spellingsveldtogte en die voltooiing van 'n aanlyn-woordeboek. Daarnaas word beplan om 'n petisie in Brussel in te dien om Luxemburg as een van die Europese Unie se amptelike tale te erken - alhoewel die stap eerder simbolies van aard sal wees.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2017/dec/28/luxembourgish-grand-duchys-native-language-enjoys-renaissance ''The Guardian, 28 Desember 2017: 'A special place for Luxembourgish': Grand Duchy's native language enjoys renaissance'']</ref>
Lyn 60:
== Enkele woorde ==
{| border="0" cellpadding="3" cellspacing="3" style="margin-left:1em"
! |'''LËTZEBUERGESCH'''
! |'''AFRIKAANS'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''Moiën'''
| !'''Goeiemiddag, Dagsê'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''Äddi'''
| !'''Totsiens'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''wann ech gelift'''
| !'''asseblief'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''merci'''
| !'''dankie'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''Lëtzebuerg'''
| !'''Luxemburg'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''jo'''
| !'''ja'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''neen'''
| !'''nee'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| !'''bicherbuttek'''
| !'''boekwinkel'''
|}
 
Lyn 122:
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| '''prison'''
| !'''Prisong'''
|'''tronk, gevangenis'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"
Lyn 134:
|---- |- bgcolor="gainsboro"
| '''merci beaucoup'''
| !'''villmools merci'''
|'''baie dankie'''
|---- |- bgcolor="gainsboro"