Wewervoëls: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
Inligting bygewerk |
||
Lyn 20:
Wewervoëls is tussen 8 en 24 [[sentimeter]] lank. Die mannetjies het tydens broeityd 'n opvallende verekleed, gewoonlik in geel en swart, maar ook grys, wit en swart. Die wyfies bly onopvallend van kleur. Wewervoëls het 'n relatief kort, dik snawel met afgeronde vlerke. Hulle vreet [[graan]], sade, [[vrugte]] en [[insek]]te.
Verskeie spesies wewervoëls broei in kolonies. Hierdie kolonies kan duisende voëls groot wees, met neste wat naby mekaar in boomtoppe hang. Sommige is [[broeiparasiet]]e, wat hul eiers in die neste van ander voëls lê. Die meeste wewers vleg 'n toegeboude nes van plantmateriaal, soms met 'n lang, buisvormige ingang.
Die wewervoëls (familie ''Ploceidae'') is 'n groot familie sangvoëls waarvan die meeste kort, dik snawels het en hoofsaaklik grassade eet. Hulle kom slegs in die Ou Wêreld voor en meestal in Afrika en Asië. In [[Suid-Afrika]] is die familie ''Ploceidae'' die grootste voëlfamilie.
Vanweë hulle saadetende gewoontes rig die wewervoëls dikwels groot skade aan gesaaides aan, maar die kleintjies word gewoonlik met insekte gevoer, waardeur hierdie voëls 'n groot rol speel in die beheer van insekte. Byna al die wewervoëls bou toe neste. 'n Groot verskeidenheid nesvorme word egter aangetref, en hoofsaaklik op grond hiervan word die familie in 7 subfamilies onderverdeel.
Ook in die vorm, kleur en gewoontes van die voëls self is daar heelwat variasie. By heelwat wewervoëls is die mannetjies heldergekleur in die broeiseisoen en kan hulle duidelik van die wyfies onderskei word. In die winter het hulle egter dieselfde kleure as die wyfies en die onderskeid tussen mannetjies en wyfies sowel as tussen die verskillende spesies kan dan baie moeilik wees. Die meeste wewervoëls is poligaam, dit wil sê elke mannetjie het meer as een wyfie.
== Subfamilies ==
Die [[Buffelwewer|buffelwewers]] (subfamilie ''Bubalornithinae'') is relatief groot, donker voëls wat groot, slordige neste, meestal van doringtakke, bou. Die neste het twee of meer aparte kamers en die eiers lyk baie soos die van mossies. Slegs een spesie word in Suid-Afrika aangetref. Die [[dommossies]] (subfamilie ''Plocepasserinae'') maak betreklik slordige neste van gras; die nes het twee ingange, waarvan een gesluit word wanneer die eiers gelê word.
Die eiers is wit of pienk met mooi patrone daarop. Orie spesies van hierdie subfamilie word in Suider-Afrika aangetref, waarvan een, die [[versamelvoël]] (''Philetarius socius''), bekend is vir die groot gemeenskaplike neste wat hulle in die droër dele van [[Suider-Afrika]] bou. Die mossies (subfamilie ''Passerinae'') is baie bekende lede van die familie ''Ploceidae'', waarvan 5 spesies in Suider-Afrika aangetref word.
Een van hulle is die [[huismossie]] of dakmossie (''Passer'' ''domesticus''), wat oorspronklik van [[Europa]] na Suider-Afrika ingevoer is en sedertdien so versprei het dat hy tans byna oral in Suider-Afrika voorkom. Die mossies bou oor die algemeen groot, slordige neste in bome of in holtes in bome, klippe of huise. Die eiers is wit en gespikkeld.
[[Mossie|Mossies]] eet sowel sade as insekte en die gewone mossie (''Passer melanurus'') eet ook stingelgroeipunte. Die [[Baardmannetjie|baardmannetjies]] (subfamilie ''Sporopipinae''), waarvan slegs 1 spesie in Suid-Afrika aangetref word, is saadeters en bou slordige, ronde, mossieagtige neste met ʼn punt waarin die opening gemaak word. Hulle maak meestal in kolonies nes. Die egte wewers (subfamilie ''Ploceinae'') word in Suider-Afrika deur 24 spesies verteenwoordig.
Hulle is bekend vir die geweefde neste wat hulle bou en wat aan takke in bome of aan riete gemaak word. Die vorm van die neste verskil en baie het 'n gangetjie wat na binne lei. Sommige wewervoëls eet net of hoofsaaklik insekte, ander hoof saaklik sade en nog ander ʼn mengsel van sade en insekte. Spesies soos die [[Kaapse wewer]] (''Ploceus capensis'') eet ook blomme en ander sagte plantdele. Heelwat variasie in die kleur van die eiers word aangetref.
Van die bekendste lede van hierdie familie is die rooibekvinkie (''Quelea quelea''), wat veral in die noordelike dele van Suider-Afrika in geweldig groot swerms aangetref word en groot skade aan saad- gewasse kan aanrig, die gewone [[geelvink]] (''Ploceus velatus),'' die [[rooivink]] (''Euplectes orix'') en die gewone [[flap]] (''Euplectes progne''). Voëls van die subfamilie ''Estrildinae'' staan onder 'n verskeidenheid name soos robbins, saadbrekers, frette, vinke, sysies, rooibekkies en ander name bekend en word in Suid-Afrika deur 27 spesies verteenwoordig.
Sommige bou hul eie neste, maar ander gebruik die ou neste van ander voëls om in te broei. Al hierdie voëltjies is relatief klein (ongeveer 9 tot 14 cm) en le wit eiers. Die voedsel van hierdie voëltjies bestaan hoofsaaklik uit sade, veral grassade, maar baie van hulle eet ook insekte. Baie van hierdie voëls is gewild onder voëlversamelaars. Die [[paradysvinkagtiges]] (subfamilie ''Viduinae'') is naverwant aan die subfamilie ''Estrildinae'' en hulle gebruik die neste van die lede van laasgenoemde familie om hul eiers in te lê.
In teenstelling met die ander broeiparasiete, die [[koekoeke]] (familie ''Cuculidae''), word die kleintjies van die paradysvinkagtiges saam met die ander klein voëltjies grootgemaak. Hulle maak dus nie die ander voëltjies in die nes dood nie. Hierdie subfamilie word in Suider-Afrika deur 8 spesies verteenwoordig, waarvan veral die [[koningrooibekkie]] (''Vidua macroura'') en die [[paradysvink]] (Steganura paradisaea) met hul lang sterte bekend is.
== Taksonomie ==
Line 51 ⟶ 72:
== Eksterne skakels ==
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409702, volume 29, bl. 123, 124
* {{Commonskat-inlyn|Ploceidae}}
* {{Wikispecies-inlyn|Ploceidae}}
| |||