Hernán Cortés: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Inligting bygewerk
Lyn 48:
In 1506 het hy na die [[Nuwe Wêreld]] vertrek, waar hy aan die verowering van [[Hispaniola]] deelgeneem het. In 1511 het hy aan die kant van [[Diego Velázquez de Cuéllar]] tydens die verowering van [[Kuba]] geveg. Nadat [[Juan de Grijalva]] en [[Francisco Hernández de Córdoba]] van 'n reis van [[Yucatán]] en die [[Golf van Meksiko|Meksikaanse golfkus]] teruggekeer het met verhale oor 'n ryk en magtige ryk, het hy toestemming van Velázquez gevra om hierdie land te verken en te verower. Velázquez het akkoord gegaan, maar het sy toestemming later teruggetrek. Cortés het besluit om tog sonder toestemming te vertrek.
 
Met sy aankoms het hy vir [[La Malinche]], 'n Asteekse meisie, ontmoet. Sy het sy vriendin, assistente en tolk geword en hom op sy veroweringstog deur die [[Asteekse Driebond|Asteekse Ryk]] vergesel. Hy het [[Veracruz Llave]] gestig sodat hy nie meer van Velázquez afhanklik hoef te gewees het nie. Daarna het hy na die binneland ingetrek. Hy het in [[Tlaxcala]] op weerstand gestruikel. Nadat hy die Tlaxcalteekse leër verslaan het, het die [[Tlaxcalteke]], wat aartsvyande van die Asteke was, hulle by hom aangesluit. Hy het na [[Cholula]], een van die grootste stede in die [[Asteekse Ryk]] en 'n belangrike religieuse sentrum, deurgetrek. Toe hy daar van 'n komplot hoor om hom te vermoor, het hy 'n slagparty onder die bevolking laat aanrig.
 
Kort na sy aankoms is hy deur sy manne tot kaptein-generaal verkies, want hulle wou sodoende van die beheer van Velasquez ontslae raak. Intussen het [[Moctezuma II|Montezuma II]], keiser van die Asteke, gehoor van die aankoms van die vreemdelinge en hy het van sy onderdane met geskenke na hulle gestuur.
Op 8 November het hy die hoofstad [[Tenochtitlan]] bereik en is deur die [[hueyi tlahtoani]] [[Moctezuma II]] verwelkom. Hierdie oomblik word deur sommige as die "egte ontdekking van die Nuwe Wêreld" gesien, omdat toe twee hoogstaande beskawings, wat nog nooit met mekaar kontak gehad het nie, mekaar vir die eerste keer ontmoet het. Kort na aankoms het Cortés Moctezuma gevange laat neem. Die volgende maande het relatief rustig verloop, totdat Cortés weer na die kus moes terugkeer, omdat Velázquez 'n leër onder leiding van [[Pánfilo de Narváez]] op hom afgestuur het. Cortés het die leër sonder veel probleme verslaan, en die meeste soldate van Velázquez het na hom oorgeloop. Teruggekeer, het die stad Tenochtitlan in chaos verkeer, nadat [[Pedro de Alvarado]] 'n slagting tydens 'n belangrike religieuse fees aangerig het. Cortés het Moctezuma opgeroep om sy volk tot bedaring te bring, waarby hy (Moctezuma II) omgekom het. Hy is óf deur sy eie volk óf deur [[Spanjaarde]] vermoor.
 
Cortez was baie geïmponeer deur hierdie getuienis van rykdom en op 16 Augustus 1519 het hy en sy manne na Tenochtitlan, die Asteke se hoofstad vertrek. Die Spanjaarde het stadig deur die woude en moerasse gevorder. Partykeer het die Indiane hulle verwelkom, en ander kere is hulle aangeval.
Die nag daarna het Cortés met sy leër die stad ontvlug. Hierby het vele van sy soldate en Tlaxcalteekse bondgenote omgekom; daarom staan hierdie nag as ''La Noche Triste'' (Die Treurige Nag) bekend. Daarna het Cortés sy hoofkwartier in [[Tekskoko]], die een-na-belangrikste stad van Meksiko en waarvan die leier [[Ixtlilxochitl II]] die kant van Cortés gekies het, ingerig. Hy het begin om Tenochtitlan, waar intussen die [[pokke]] uitgebreek het, te beleër. Na 'n beleëring van drie maande het die laaste Asteekse leier, [[Cuauhtémoc]], homself aan Cortés oorgegee en is ver buite Asteekse gebied opgehang.
 
Op 8 November het hulle by hul bestemming aangekom. Die vreemde en lieflike stad, met sy wit huise en groen tuine op ʼn eiland in die Meksiko-meer, het die Spanjaarde se verbeelding aangegryp. Bernardo Dias, ʼn ruwe Spaanse soldaat wat aan verskeie veldtogte teen die [[Indiane]] deelgeneem het, het in sy boek ''Ware Geskiedenis van die Verowering van Meksiko'' ʼn beskrywing gegee van die rykdom van die stad, die menslike offerandes wat daar plaasgevind het, en die prag en luister van [[Moctezuma II|Montezua]].
Na die [[Spaanse verowering van die Asteekse Ryk]] het Cortés nog 'n weinig suksesvolle ekspedisie na [[Honduras]] (1524–1526) gemaak. Hy het so lank weggebly dat daar vermoed is dat hy dood was. Tussen 1532 en 1536 het hy nog 'n ekspedisie na [[Neder-Kalifornië]] onderneem en hy het die titel Markies van die [[Oaxaca]]vallei gekry.
 
Toe Cortez die stad bereik, het ʼn lang optog mans met die hoofweg van die stad na hulle aangekom om hulle te ontmoet. Op ʼn drastoel, oortrek met edelstene en versier met silwer, het lang, liggekleurde man met lang swart hare gesit. Hy het ʼn kleed aangehad wat met pêrels en juwele versier was, en goue sandale aan sy voete.
Cortés het op 62-jarige ouderdom naby [[Sevilla]] in [[Spanje]] gesterf.
 
Hy was Montezuma II, heerser van die Asteke, en hy het die Spanjaarde vriendelik ontvang. Montezuma, met sy 100 000 krygsmanne, wreed en swaar gewapen, kon die klein groepei Spanjaarde van die aarde afgevee het. Waarom het hy nie? Die rede was dat hy geglo het dat Cortez die vleesgeworde Asteekse god [[Quetzalcoatl]] was, wat die aankoms van vreemdelinge van ʼn baie ver land voorspel het; Montezuma was bevrees dat hy heiligskennis sou pleeg as hy hulle doodmaak.
 
Cortez en sy soldate het na ʼn week onveilig begin voel en veiligheidshalwe na die paleis gegaan, waar hulle Montezuma gevange geneem en opgesluit het. Cortez was nou meester van Meksiko en hy het die land met die toestemming van Montezuma, wat nie juis ʼn keuse gehad het nie, geregeer.
 
ʼn Jaar lank het Cortez en sy manne in die hoofstad van die Asteke gebly, maar die inwoners en die leër het die Spanjaarde gehaat; die Asteke het teen hulle gerebelleer en Montezuma doodgemaak nadat hy verklaar het dat die Spanjaarde sy vriende is. Die Spanjaarde, wat verplig was om die stad te verlaat, is deur die Asteke agtervolg.
 
Hulle is egter op 8 Julie 1520 in die slag van Otumba verslaan. Hierna het Cortez sy soldate geheroganiseer en Guatimozin, die nuwe heerser van die Asteke, aangedurf. In ʼn bloedige [[slag is die Asteke]] op [[13 Augustus]] [[1521]] finaal verslaan, die stad straat vir straat verwoes en [[Guatimozin]] opgehang. Hiermee het die koninkryk van die Asteke tot ʼn einde gekom en kon Spanje die hele Meksiko in besit neem.
 
Twee jaar later het keiser [[Karel V]] Cortez as kaptein-generaal van [[Nieu-Spanje]] aangestel. Coretz het nou soos ʼn prins gelewe; terselfdertyd het hy die land nog verder verken. Maar sy vyande in Spanje het planne teen hom gesmee en alles in hul vermoë gedoen om hom tot ʼn val te bring. Toe Cortez na [[Spanje]] terugkeer, is hy baie koel deur Karel V ontvang, wat aan hierdie groot leier en kryger geen amp wat sy talente waardig was, wou gee nie.
 
Hy het toe op sy plaas naby [[Sevilla]] gaan woon. ʼn Paar jaar later het hy planne begin maak om na [[Meksiko]] terug te keer, maar hy het ernstig siek geword en is op [[2 Desember]] [[1547]] op die ouderdom van 63 jaar oorlede. Sy stoflike oorskot is na die land gebring wat hy verower het en sy as in die kapel van ʼn hospitaal in Meksiko-stad begrawe.
 
Cortez was ʼn groot, maar soms wrede en gewetenlose man, en tot vandag word sy nagedagtenis in [[Meksiko]] gehaat. Meksikaanse kinders leer vandag in die skool hoe hy Indiaan-meisies met warm ysters gebrand het en hoe Spaanse priesters die Indiaanse werkers geslaan het om hulle harder te laat werk wanneer hulle aan kerke gebou het. Daar is in Meksiko geen monumente ter gedagtenis aan Cortez of enige van die latere Spaanse goewerneurs nie.
 
Die Meksikane verkies om aan hul land te dink soos dit was voordat die Spanjaarde daar aangekom het. Hul helde is mense soos Juarez en [[Borifrio Dias]], wat ʼn hardnekkige stryd gevoer het om die Europese oorheersers uit die land te kry. Tog het Cortez en [[Spanje]] ʼn groot invloed op Meksiko gehad. Hulle het aan die land die “Spaanse taal en die [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]] godsdiens gegee. Vandag is die Meksikaanse beskawing ʼn mengsel van die ou Indiaanse en nuwe Spaanse kulture.
 
 
 
<br />
 
== Verwysings ==
 
* KENNIS, 1980, ISBN 0798108258, volume 3, bl. 426, 427
{{Verwysings}}