Hormoon: Verskil tussen weergawes

Die skildklier (tiroïed), wat voor in die nek rondom die lugpyp geleë is, produseer 2twee hormone: kalsitonien, 'n proteïenhormoon wat die kalsiumvlak in die bloed verlaag, en tiroksien, 'n aminosuurderivaat wat by alle werweldiere in dieselfde vorm voorkom. Tiroksien word uitgeskeiafgeskei na stimulasie deur die hipofisehormoon TSH. Jodium is nodig vir die sintese van tiroksien en dit maak die skildklier die belangrikste verbruiker van jodium in die liggaam.

Tiroksien speel 'n belangrike rol by die sellulêre metabolisme van die meeste organe in die liggaam en verseker dat die nodige metaboliese tempo gehandhaaf word, selfs by volledige fisieke en geestelike rus. Hierdie metabolisme in rus, die sogenaamde basale metabolisme, kan gemeet word en verskaf 'n goeie aanduiding of die skildklier behoorlik werk. By diere het die hormone benewens 'n metaboliese funksie ook ʼn'n invloed op die metamorfose van paddavissies tot amfibieë, opof die verskynsel dat voëls, [[soogdier]]e en reptiele hul vere, pels of vel verloor, en op die ontwikkeling van horings by bokke.

Die klein paratiroïedkliere, gewoonlik 4 in getal, lê agter, maar soms binne-in die skildklier. Hulle is verantwoordelik vir die sintese van paratormoon, ʼn hormoon wat beheer uitoefen oor die kalsium- en die fosforkonsentrasie in die bloed. Dit mobiliseer hierdie stowwe uit die beenstelsel en reguleer die uitskeiding van fosforverbindings deur die niere.

Die werking van paratormoon is van groot belang vir die been-, die senuwee- en die spierstelsel in die liggaam. Omdat die hormoon baie belangrik is by kalsiummetabolisme, word die grootste [[paratiroïedkliere]] aangetref by diere met 'n hoë [[kalsiummetabolisme]], soos voëls, wat kalsium nodig het vir die vorming van eierdoppe.

Die byniere is klein organe bo-op die niere. Hulle bestaan uit 'n buitenste laag, wat die bynierskors of korteks genoem word, en 'n binneste of medullêre laag. Adrenalien of noradrenalien word deur die selle van die binneste laag gevorm. Hierdie stowwe is belangrik vanweë hul betrokkenheid by die outonome senuweestelsel. Hulle speel ook 'n rol by koolhidraat- en vetmetabolisme. Hulle word nie as ware hormone beskou nie. Die hormone van die bynierskors, die [[kortikosteroïede]], is van groot belang. Daar is 3 tipes. Die eerste tipe, die [[glukokortikoïede]], is betrokke by [[koolhidraat]]- en [[kalsiummetabolisme]], die uitskeiding van [[maagsappe]] en talle ander prosesse in die liggaam.

Die vroulike geslaghormone, estrogeen en progesteroon, word hoofsaaklik in die eierstokke gevorm. Die uitskeiding is onder beheer van die gonadotrope hormone van die hipofise. Hierdie hormone speel 'n rol in die ontwikkeling van vroulike geslagskenmerke en in talle liggaamsprosesse soos menstruasie en swangerskap. Testosteroon is die manlike geslagshormoon wat vanaf puberteit die manlike geslagsontwikkeling bepaal. Dit bepaal ook die libido of geslagsdrang. Die nhormoonhormoon word gevorm in sekere selle van die testis ([[Leydig se selle]]) en die sintese word gereguleer deur die interstisiële selstimulerende hormoon (lSCH) van die hipofise.

Insulien is reeds aan die begin van die eeu vir die eerste keer geïsoleer en word vandag algemeen gebruik in die behandeling van diabetes. Dit is 'n betreklik klein [[proteïenmolekule]] en is van weeweë sy geneeskundige belang een van die eerste proteïene wat met behulp van genetiese manipulasie in bakteriese selle gesintetiseer is. Benewens insulien word glukagon ook deur die pankreas geproduseer. Die werking daarvan is in groot mate teenoorgesteld aan die van insulien.

Hormone is 'n wyd uiteenlopende reeks organiese verbindings, Die hipofisehormone soos die groeihormoon, ACTH, tiroïedstimulerende hormoon (TSH), follikelstimulerende hormoon (FSH) en ISCH is almal proteïene of peptiede, soos ook die pankreashormone [[insulien]] en glukagon, en ook 'n hele aantal ander hormone soos [[kalsitonien]], [[paratormoon]], ensovoorts. Ander hormone soos die skildklierhormoon tiroksien en die bynierhormone adrenalien en noradrenalien is aminosuurderivate. Die [[geslagshormone]] behoort almal tot diedié reeks [[steroïedverbindings]]. Dit is verbindings met 'n gehidrogeneerde siklopensiklopeen-tenofenantreenringtenofenantreen-sisteemringstelsel. Daar kan verwag word dat hormoonverbindings almal op verskillende maniere sal werk.

Tog kan 2twee verskillende meganismes op sellulêre vlak onderskei word. In die een tipe meganisme dring die hormoon self nooit die sel binne nie, maar bind dit aan 'n reseptor op die selmembraan. Verskeie hormone, soos byvoorbeeld ACTH, bind op die manier aan die seloppervlak en aktiveer daardeur die sintese van sikliese 3'5'-adenosienmonofosfaat (AMP) in die sel. Hierdie sikliese AMP speel 'n belangrike rol in die werking van baie hormone en sy uitwerking berus daarop dat dit sekere chemiese modifikasies aan proteïene in die sel kan aanbring. Hierdeur word die nodige veranderinge in die sel geïnduseer. Die tweede meganisme verskil van die eerste in soverre die hormoon self die sel binnedring en aan 'n reseptor in die [[sitoplasma]] bind. Tiroksien, die groeihormoon en die steroïedhormone reageer op die manier. Die presiese chemiese interaksies wat plaasvind, is in bale gevalle onbekend of word nog nagevors.

Die gevolg van die interaksie is egter gewoonlik dat die sel sekere [[ensiem]]e of ander proteïene begin produseer wat 'n rol speel in die reaksies wat deur die hormoon gereguleer word. Die hormoonwerking berus dus op die aktivering van bepaalde gene wat in ʼn'n "rustende" toestand in die teikensel aanwesig is.