Stoomenjin: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Verbeter
No edit summary
Lyn 4:
'n '''Stoomenjin''' is 'n [[hitte-enjin]] wat meganiese werk doen deur [[stoom]] as 'n werkende vloeier te gebruik.
 
Die idee om kookwater te gebruik met die doel om meganiese beweging te produseer het 'n lang geskiedenis, wat omtrent 2 000 jaar terug dateer. Die vroeë toestelle was nie praktiese kragprodusente nie, maar in die laaste 300 jaar het meer gevorderde ontwerpe wat bruikbare krag kon produseer 'n hoofbron van meganiese krag geword. Dit het gelei tot die [[Industriële Revolusie]], wat begin het met toepassings vir mynwaterverwydering deur vakuumenjins te gebruik.

Ontwikkelings wat daarop gevolg het, het die energie van stoom wat onder druk geplaas is gebruik deur dit om te skakel na roterende beweging. Dit het die aandrywing van vervaardigingsmasjinerie verbreed, en die bedryf daarvan in staat gestel om enige plek waar [[water]] en [[hout]]- of [[steenkool]][[brandstof|brandstowwe]] verkry kon word. Voorheen was dit beperk tot die ligging van [[waterwiel]]e of [[windmeul]]e. Hierdie kragbron sou later toegepas word in hoofaandryfmasjiene, beweegbare toestelle soos stoomtrekkers en spoorweg [[lokomotief|lokomotiewe]]. Moderne stoomturbines genereer omtrent 80% van die [[elektriese krag]] in die wêreld deur 'n verskeidenheid hittebronne te gebruik.
 
Stoomenjins is tipies buitebrandenjins, alhoewel ander eksterne hittebronne soos [[sonkrag]], [[kernkrag]] of [[geotermiese krag]] ook gebruik kan word. Die hittesiklus is bekend as die Rankine-siklus.
Line 32 ⟶ 34:
In 'n stoomturbine word die potensiële energie (druk) van die stoom omgesit in die kinetiese energie ([[Draaias|rotasie]]) van ʼn turbinewiel. Die stoom word ingelaat deur staalpype wat so gevorm is dat die stoomdruk afneem terwyl die vloeisnelheid toeneem. Die stoom word dan via toevoerkanale op die vinne van die turbinewiel gerig, waardeur die [[turbinewiel]] roteer. By die gelykdrukturbine verander die snelheid van die lug nie tussen die vinne nie en die druk bly heeltemal konstant.
 
By die oordrukturbine sit die stoom uit en word die snelheid verhoog. In moderne stoomturbines word die stoom dikwels na agtereenvolgende turbinewiele gelei (meertrapturbine) om die turbine se vermoë te verhoog. Die verskillende wiele kan of in een turbinehuls, of in verskillende hulse geplaas word. Die stoomturbine is vroeg in die [[19de eeu|19e eeu]] ontwikkel en was ʼn uitvloeisel van die [[waterturbine]].
 
Die eerste industriële stoomturbine is in 1831 deur die Amerikaner [[William Avery]] gebou en is veral in houtsaagmeulens en houtbewerkingsmasjinerie gebruik. Die prototipe van die moderne stoomturbine is in die tagtigerjare van die vorige eeu ontwikkel deur die Brit [[Charles A. Parsons]] (1854- 1931) en die Sweed [[Carl Gustav de Laval]] (1845-1913). Vroeg in die [[20ste eeu|20e eeu]] het die stoomturbine die suierstoomenjin begin verdring. Vandag is die [[stoomturbine]] een van die belangrikste kragbronne, onder meer vir elektrisiteitsontwikkeling. Die toeretal is gewoonlik in die omgewing van 3000 r/min en die doeltreffendheid is ongeveer 30 %.