Seks: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Paar goed |
Paar goed |
||
Lyn 133:
Seksuele behoeftes wat nie bevredig word nie, word verbind met ’n hoër kans op [[egskeiding]] en die beëindiging van verhoudings, veral wat mans betref.<ref name="Munck">{{cite book| author = Victor C. De Munck|title =Romantic Love and Sexual Behavior: Perspectives from the Social Sciences|publisher = Greenwood Publishing Group | year = 1998 | pages = 148–149 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0275957261| url =https://books.google.com/books?id=I78VnFoINgQC&pg=PA148}}</ref><ref name="Howe">{{cite book| author = Tasha R. Howe|title =Marriages and Families in the 21st Century: A Bioecological Approach|publisher = John Wiley & Sons | year = 2011 | page = 411 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-1405195010| url =https://books.google.com/books?id=UHaLL0pYwhMC&pg=PA411}}</ref><ref name="Fine">{{cite book|author1=Mark A Fine |author2=John H. Harvey |title =Handbook of Divorce and Relationship Dissolution|publisher = Psychology Press | year = 2013 | page = 160 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-1317824213| url =https://books.google.com/books?id=wGZlAgAAQBAJ&pg=PA160}}</ref> Sommige studies wys egter ’n gebrek aan gereelde seks is nie self ’n groot rede vir egskeiding nie, maar dit is dikwels een van verskeie redes wat daartoe kan lei.<ref name="Reinisch2">{{cite book| author = June M. Reinisch| author2 = Ruth Beasley | title = The Kinsey Institute New Report On Sex| publisher = Macmillan | year = 1991 | page = 74| accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0312063863| url =https://books.google.com/books?id=KsW6wPiXEd0C&pg=PA74}}</ref><ref name="Schwartz2">{{cite book| author = Pepper Schwartz| author2 = Virginia Rutter|title =The Gender of Sexuality|publisher = Rowman & Littlefield | year = 1998 | page = 129 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0803990425| url =https://books.google.com/books?id=7bWlvcpYGUcC&pg=PA129}}</ref> Volgens ’n studie in 2010 het die NSSHB bevind mans wie se laaste seksuele omgang met ’n lewensmaat was, het groter prikkeling, meer plesier en minder probleme soos erektiele disfunksie ervaar as mans wie se laaste seksdaad met iemand buite ’n verhouding was.<ref name="Yarber">{{cite book| author = William Yarber| author2 = Barbara Sayad| author3 = Bryan Strong|title =Human Sexuality: Diversity in Contemporary America|edition =Eighth|publisher = McGraw-Hill Higher Education | year = 2012 | page = 445 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0077435257| url =https://books.google.com/?id=EWz7twAACAAJ&dq=Human+Sexuality:+Diversity+in+Contemporary+America}}</ref>
Vroue kla dikwels oor
Navorsing wys ook paartjies wat nie getroud is nie, maar saamwoon, het meer seks as getroude paartjies en is meer geneig om seks buite die verhouding te hê; dit kan wees as gevolg van die "wittebrood-effek" (die nuwigheid om seks met ’n maat te hê), aangesien seks gewoonlik al hoe minder beoefen word hoe langer ’n paartjie getroud is. Getroude paartjies het seks gemiddeld een of twee keer per week, of sowat ses tot sewe keer per maand.<ref name="Strong2">{{cite book| author = Bryan Strong| author2 = Theodore Cohen|title =The Marriage and Family Experience: Intimate Relationships in a Changing Society|publisher = Cengage Learning | year = 2013 | page = 212 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn =978-1285531892| url =https://books.google.com/books?id=6ZIWAAAAQBAJ&pg=PT237}}</ref> Ouer mense het gewoonlik ook minder seks as jong mense.<ref name="Strong2"/>
Lyn 144:
Sommige studies in die 1970's tot '90's dui op ’n verband tussen selfagting en seks onder tieners,<ref name="Lerner 2">{{cite book| first1 = Richard M. | last1 = Lerner | first2 = Daniel F. | last2 = Perkins | name-list-format = vanc |title = Social Interactions in Adolescence and Promoting Positive Social Contributions of Youth| publisher = Taylor & Francis | year = 1999 | page = 124| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-0815332954| url =https://books.google.com/books?id=BunEIQylaJAC&pg=PA124}}</ref> terwyl ander studies uit die 1980's en '90's min of geen verband gevind het nie.<ref name="Kowalski">{{cite book |vauthors=Kowalski RM, Leary MR |title =The Interface of Social and Clinical Psychology: Key Readings| publisher = Psychology Press | year = 2004 | page = 121| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-1841690872| url =https://books.google.com/books?id=qkEdaQ4heGgC&pg=PA121}}</ref> Navorsing uit die 1990's en later dui meestal op laasgenoemde.<ref name="Kowalski"/><ref name="Guindon">{{cite book| author =Mary H. Guindon|title =Self-Esteem Across the Lifespan: Issues and Interventions| publisher = Taylor & Francis | year = 2009 | page = 147| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-1841690872| url =https://books.google.com/books?id=EcoPo06GYCMC&pg=PA147}}</ref><ref name="Lisa Arai">{{cite book| author =Lisa Arai|title =Teenage Pregnancy: The Making and Unmaking of a Problem| publisher = Policy Press | year = 2009 | page = 147| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-1847420749| url =https://books.google.com/books?id=qzOguz7GqNoC&pg=PA32}}</ref>
Volgens die psigiater Lynn Ponton het alle tieners ’n sekslewe, of hulle seks met ander, met hulleself of skynbaar geen seks het nie. Deur tieners se seksualiteit as ’n potensieel positiewe ervaring te beskou, eerder as iets inherent gevaarliks, kan jong mense gehelp word om gesonder patrone te ontwikkel en positiewer keuses oor seksuele aktiwiteit te maak.<ref name="sex lives3" /> Volgens sommige navorsers kan langtermyn-
==Etiese, godsdienstige en wetlike sienings==
Lyn 159:
Sommige lande beskou enige seks met ’n persoon met onvoldoende verstandelike vermoëns om toestemming te gee, ongeag ouderdom, as verkragting.<ref>{{cite journal |last=Reed|first=E. J.|title=Criminal Law and the Capacity of Mentally Retarded Persons to Consent to Sexual Activity |journal=Virginia Law Review |year=1997|volume=83|issue=4 |pages=799–827|jstor=1073749|doi=10.2307/1073749}}</ref>
Robert Francoeur et al. sê "voor die 1970's het die definisies van verkragting dikwels net penis-vaginale seksuele omgang ingesluit".<ref name="Francoeur">{{cite book | title = The Continuum Complete International Encyclopedia of Sexuality | publisher = Continuum International Publishing Group | year = 2004 | page = 173 | accessdate = 30 April 2013|isbn = 978-0826414885| url =https://books.google.com/books?id=PQMTzc6y8ZAC&pg=PA173 | first1 = Robert T. | last1 = Francoeur | first2 = Raymond J. | last2 = Noonan | first3 = Beldina | last3 = Opiyo-Omolo | name-list-format = vanc }}</ref><ref name="Kalbfleisch">{{cite book|vauthors= Kalbfleisch PJ, Cody MJ| title = Gender Power and Communication in Human Relationships | publisher = Routledge | year = 2012 | page = 153 | accessdate = 30 April 2013|isbn = 978-1136480508| url = https://books.google.com/books?id=LyMo1RUJwj0C&pg=PA153}}</ref> Dit is dikwels as seksuele aanranding gedefinieer.<ref name="Plummer">{{cite book| author = Ken Plummer | title = Modern Homosexualities: Fragments of Lesbian and Gay Experiences | publisher = Routledge | year = 2002 | pages = 187–191 | accessdate = 24 Augustus 2013|isbn =978-1134922420 | url=https://books.google.com/books?id=OSO3q4XEfz4C&pg=PA189}}</ref> Mettertyd het die betekenis van verkragting in sommige dele van die wêreld breër geword om baie ander soorte dade teen iemand se sin in te sluit, soos anale
Daar is gewoonlik ook wette teen [[bloedskande]], of seks met ’n nabye familielid, selfs al gee albei partye toestemming.<ref>{{citation|doi=10.1093/hrlr/ngu023|title=Roffee, J. A. (2014). No Consensus on Incest? Criminalisation and Compatibility with the European Convention on Human Rights}}.</ref> Nog algemeen verbode seksdade is [[bestialiteit]] en [[nekrofilie]].<ref name="DSM">{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-IV | publisher = American Psychiatric Association |location=Washington, D.C. |year=2000 |pages= |isbn=978-0-89042-025-6 |oclc= |doi=}}</ref><ref name="Milner2008">{{cite book |veditors = Laws DR, O'Donohue WT |last-author-amp = yes | last = Milner | first = JS |author2=Dopke CA | title = Sexual Deviance: Theory, Assessment, and Treatment | publisher = The Guilford Press | location = New York | year = 2008 | pages = [https://books.google.com/books?id=yIXG9FuqbaIC&pg=PA385 384–418] |isbn=978-1-59385-605-2 |oclc= |doi=| chapter = Paraphilia Not Otherwise Specified: Psychopathology and theory}}</ref><ref name="Seto2000">{{cite book |editor = Hersen M |editor2 = Van Hasselt VB | title = Aggression and violence: an introductory text |publisher= Allyn & Bacon |location=Boston |year=2000 |pages= 198–213 |isbn=978-0-205-26721-7 |oclc= |doi=| last = Seto| first = MC|author2=Barbaree HE | chapter = Paraphilias}}</ref>
Lyn 169:
[[Owerspel]] (seks met ’n persoon wat nie jou huweliksmaat is nie) is in sommige regsgebiede steeds ’n misdaad.<ref name="Brundage">{{cite book| author =James A. Brundage|title =Law, Sex, and Christian Society in Medieval Europe|publisher = University of Chicago Press | year = 2009 | pages = 609–611 | accessdate = 31 Augustus 2015 |isbn = 978-0226077895| url =https://books.google.com/books?id=SiGe-Zf0nTIC&pg=PA609}}</ref><ref name="Carlan">{{cite book| author =Philip Carlan| author2 =Lisa S. Nored| author3 =Ragan A. Downey|title =An Introduction to Criminal Law|publisher = Jones & Bartlett Publishers | year = 2011 | page = 139 | accessdate = 31 Augustus 2015 |isbn = 978-1449647216| url =https://books.google.com/books?id=8-tPwZyNWzkC&pg=PA139}}</ref> Seksuele omgang tussen ongetroude mense en die saamwoon van ’n ongetroude paartjie is ook in sommige regsgebiede onwettig.<ref name="BBC News">{{cite news|title = Can Iran 'control' its cohabiting couples?|date = December 10, 2014|accessdate=31 Augustus 2015|work = BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-30391593}}</ref><ref name="amnesty.org">{{cite web|title =Amnesty International Report 2014/15|date = 2014|accessdate=31 Augustus 2015|publisher = amnesty.org |url=https://www.amnesty.org/en/countries/middle-east-and-north-africa/morocco/report-morocco/}}</ref>
In sommige ander lande word die huwelik nie sosiaal of wetlik vereis vir seksuele omgang of voortplanting nie. (In sommige lande soos [[Ysland]], [[Noorweë]], [[Swede]], [[Denemarke]], [[Bulgarye]], [[Estland]], [[Slowenië]], [[Frankryk]] en [[België]] vind die meeste geboortes buite die huwelik plaas.)<ref name="europa.eu">{{cite web|title =Share of live births outside marriage|date = 2 Maart 2015|accessdate=31 Augustus 2015|publisher = europa.eu |url=http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&plugin=1&language=en&pcode=tps00018}}</ref> Wat egskeidingswette betref, kan ’n weiering om seks met ’n
In sommige lande is seks tussen mense van dieselfde geslag strafbaar met tronkstraf of teregstelling; dit is byvoorbeeld die geval in sommige [[Islam]]itiese lande, soos [[Iran]].<ref>Janet Afary. Sexual Politics in Modern Iran. (2009) Cambridge University Press. {{ISBN|0-521-89846-3}}</ref><ref name="amnesty.org2">{{cite web|title=PUBLIC AI Index: MDE 13/010/2008. UA 17/08 Fear of imminent execution/ flogging|publisher=Amnesty International|accessdate=22 Desember 2013|url=http://www2.amnesty.se/uaonnet.nsf/dfab8d7f58eec102c1257011006466e1/fd0b99f84da0da71c12573d7003a87a5?OpenDocument&Click=|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305004923/http://www2.amnesty.se/uaonnet.nsf/dfab8d7f58eec102c1257011006466e1/fd0b99f84da0da71c12573d7003a87a5?OpenDocument&Click=|archivedate=5 Maart 2016|df=mdy-all}}</ref> Teenstand teen [[selfdegeslaghuwelik]]e is grootliks geskoei op die geloof dat seksuele omgang en oriëntasie heteroseksueel van aard moet wees.<ref name="Cahn and Carbone">{{Cite book|author1=Naomi R. Cahn |author2=June Carbone |title = Red families v. blue families: legal polarization and the creation of culture | publisher = Oxford University Press US| year = 2010 |page =129| isbn = 978-0-19-537217-5|accessdate=29 Julie 2011|url=https://books.google.com/?id=F6eeGny49J4C&pg=PA129}}</ref><ref name="Cantor">{{Cite book| author =Donald J. Cantor|title =Same-sex marriage: the legal and psychological evolution in America| publisher = Wesleyan University Press| year = 2006 |pages =1–191| isbn = 978-0-8195-6812-0|accessdate=29 Julie 2011|url=https://books.google.com/?id=lydHmmrHB8QC}}</ref><ref name="psychological">{{cite web|title=Resolution on Sexual Orientation and Marriage |author=American Psychological Association |year=2004| accessdate=1 September 2015 |url=http://www.apa.org/pi/families/resources/task-force/military-deployment.pdf}}</ref> Die erkenning van sulke huwelike is in baie lande ’n [[menseregte]]-, [[politiek]]e, sosiale, morele en godsdienstige kwessie. Die konflik gaan gewoonlik daaroor of paartjies van dieselfde geslag toegelaat behoort te word om ’n huwelik aan te gaan, ’n ander status moet gebruik soos ’n [[burgerlike verbintenis]] (met óf dieselfde regte as ’n huwelik óf beperkte regte) of nie so ’n reg moet hê nie.<ref name="Cantor"/><ref name="psychological"/>
In November 2006 het die [[Parlement van Suid-Afrika]] die Wetsontwerp op Burgerlike Verbintenisse 230-41 goedgekeur waardeur die regtelike instrument van 'n "vrywillige verbintenis van twee persone" geskep is wat "deur óf 'n huwelik óf 'n burgerlike verbintenis voltrek en geregistreer word". Die wet spesifiseer nie of die verbintenis of huwelik tussen heteroseksuele of homoseksuele persone aangegaan mag word nie.<ref>{{en}}''[https://pridelegal.com/laws-za-htm/ PrideLegal.com: Huwelik en burgerlike verbintenis]''</ref>
===Godsdiensaspekte===
Daar is uiteenlopende verskille tussen godsdienstige sienings oor seks binne en buite die huwelik.
*Die meeste denominasies in die [[Christendom]], insluitende die [[Rooms-Katolieke Kerk]], het streng sienings oor watter seksuele
** As ’n huwelikseremonie in die Rooms-Katolieke Kerk plaasvind, maar dit word nie volvoer nie, om watter rede ook al, word die huwelik beskou as ''ratum sed non consummatum''. So ’n huwelik kan deur die [[pous]] nietig verklaar word.<ref name="d'Avray">{{cite book| author =D. L. d'Avray|title =Rationalities in History: A Weberian Essay in Comparison|publisher = Cambridge University Press | year = 2010 | pages = 177–178 | accessdate = 1 September 2015 |isbn = 978-1139490504| url =https://books.google.com/books?id=AwcYPAqSp2gC&pg=PA177}}</ref>
** In die [[Kerk van Jesus Christus van die Heiliges van die Laaste Dae]] word seks binne die huwelik as heilig beskou. Seks is volgens hulle deur God ingestel vir die skepping van kinders en die uitdrukking van liefde tussen ’n man en vrou. Lede word ontmoedig om seks voor die huwelik te hê en om ontrou aan ’n huweliksmaat te wees.<ref name="Swatos">{{cite book| author =William H. Swatos| author2 =Peter Kivisto|title=Encyclopedia of Religion and Society|publisher =Rowman Altamira| year = 1998 | page = 464 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0761989561| url =https://books.google.com/books?id=6TMFoMFe-D8C&pg=PA464}}</ref>
Lyn 187:
* [[Boeddhisme|Boeddhistiese]] etiek, in sy algemeenste formulering, reken ’n mens behoort nie sensuele plesier na te streef nie, want dit hou jou gebonde aan die siklus van geboorte en die dood, [[samsara]], en keer dat jy [[nirwana]] bereik. Aangesien Boeddhistiese [[monnik]]e heeltemal oorgehaal is om hierdie doel te bereik, bly hulle selibaat. Ander monastiese opleidingsreëls verbied masturbasie, wellustige aanraking en gesprekke met mense van die teenoorgestelde geslag, en ander vorme van seksuele aktiwiteit. Boeddhistiese niegeestelikes onderneem die [[Vyf Voorskrifte]], waarvan die derde een is om seksuele wangedrag te vermy, en dus nie ander leed aan te doen met jou seksuele gedrag nie. Owerspel is die duidelikste oortreding van die voorskrif. Ander is om seks met ’n verloofde vrou te hê of iemand wat nog deur ’n familielid beskerm word, asook verkragting en bloedskande.<ref>Harvey, Peter. ''An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues''. Cambridge, 2000: 71-72.</ref> Boeddhistiese geskrifte bevat geen ander reëls of aanbevelings vir niegeestelikes wat betref masturbasie, homoseksualiteit en voorbehoedmiddels nie. Latere Boeddhistiese skrywers soos Nagarjuna gee verskeie verklarings en aanbevelings.<ref>Harvey, Peter. ''An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues''. Cambridge, 2000: 71-74.</ref>
* In die [[Baha’i]]geloof word seks net tussen ’n man en vrou toegelaat.<ref>Kenneth E. Bowers. God Speaks Again: An Introduction to the Baha'i Faith. (2004) Baha'i Publishing. {{ISBN|1-931847-12-6}}</ref>
* Aanhangers van [[Wicca]] leer "om die Godin se aanbidding in die hart te laat wees wat hom verheug,
In sommige gevalle word seks tussen twee mense beskou as teen godsdienswette en leerstellings. In baie godsdiensgemeenskappe, soos die Rooms-Katolieke Kerk en [[Mahayana]]-Boeddhisme, word van godsdiensleiers verwag om hulle van seks te onthou sodat hulle hulle volle aandag, energie en lojaliteit aan hulle godsdienspligte kan wy.<ref>William Skudlarek. Demythologizing Celibacy: Practical Wisdom from Christian and Buddhist Monasticism. (2008) Liturgical Press. {{ISBN|0-8146-2947-4}}</ref>
|