Jameson-inval: Verskil tussen weergawes

Die telegram het Rhodes laat bereik om betyds 'n antwoord te stuur, die telegraaflyn na Pitsani was Sondagmiddae gesluit. Twee boodskappers uit Johannesburg het Pitsani die Sondagmiddag laat bereik met die opdrag om Jameson te keer. Hulle was kapteins Holden en Heany. Laasgenoemde was 'n ou vriend van Jameson en het hom gesterk in sy besluit om voort te gaan met die inval, eerder as om hom daarvan te probeer weerhou. Om 21h30 op Sondag, 29 Desember 1895, het Jameson die Transvaalse grens oorgesteek. Die volgende oggend het 130 man van die Bechuanaland Police by Malmani (die teenswoordige [[Ottoshoop]]) by hom aangesluit. Afgesien van agt [[Maxim Nordenfeldt-kanon]]ne het die invalsmag ook drie ligte veldkanonne gehad.

 

 

Gewere is uitgedeel en verskansings opgerig. Die [[Vierkleur]] is onderstebo gehys as teken dat die Uitlanders hul onafhanklikheid ten opsigte van Brittanje wou handhaaf, en ʼn "voorlopige regering" is gevorm. Tot almal se verbasing het Kruger die Republikeinse polisie aan Johannesburg onttrek. Op 31 Desember het die eerste skermutseling tussen die Boere en die invallers by Doornpoort plaasgevind. Kleiner kommando's het Jameson se terugvalroete afgesny, terwyl die hoofkommando hom in die omgewing van Krugersdorp ingewag het. Op 31 Desember en weer op 1 Januarie het die Britse Hoë Kommissaris hom van die inval gedistansieer en bevele na Jameson gestuur om terug te draai. Die houding van die Hoë Kommissaris het 'n einde gebring aan die wyfeling in Johannesburg: die Reform Committee het onderhandelings met Kruger aangeknoop. Op 2 Januarie 1896, nadat die invallers 86 uur aan die opmars was met feitlik geen ruskans en geen kos nie, is hulle by Doornkop, 19 km suid van Krugersdorp en 32 km van Johannesburg, deur Cronje se magte in 'n hinderlaag gelei. In die daaropvolgende skermutseling is 17 van hulle dood en 55 gewond. Om 09h15 het hulle die voorskoot van ʼn Swart vrou as wit vlag gebruik om oor te gee. Ten spyte van baie van die Boere se eis dat die leiers van die inval tereggestel moet word, het Kruger besluit om Jameson en sy offisiere uit te lewer aan sir Hercules Robinson, wat hom na Pretoria gehaas het om as bemiddelaar op te tree. Jameson is eers ses maande later in [[Londen]] verhoor. Teen daardie tyd het die imperialistiese pers in Brittanje die bevolking in so 'n mate opgesweep dat hulle Jameson as 'n held beskou het. Die houding van die Britse volk is weerspieël in 'n gedig, Jameson's Ride, wat deur die Hofdigter geskryf is en waarin Jameson se optrede aangeprys word. Die regter wat die verhoor waargeneem het, moes ʼn onwillige jurie dwing om Jameson skuldig te bevind. Jameson is tot 15 maande tronkstraf gevonnis, maar is na 4 maande weens swak gesondheid vrygelaat. Hy het na Suid-Afrika teruggekeer en het in 1904 premier van die Kaapkolonie geword - 'n amp wat hy tot in 1908 beklee het. In Pretoria is die 64 lede van die Reform Committee almal skuldig bevind en tot 2 jaar tronkstraf en 2000 pond boete gevonnis. Die leiers - George Farrar, Lionel Phillips, Frank Rhodes en John Hays - is ter dood veroordeel. Kruger het die vonnisse tot lewenslange tronkstraf versag. Later het hy aan versoekskrifte gehoor gegee en ingestem om hulle vry te laat teen betaling van 'n boete van 25 000 pond elk en die onderneming om hulle vir 15 jaar nie met politiek te bemoei nie. Rhodes het die boetes betaal. Brittanje het hom amptelik van die inval gedistansieer, Jameson en die invallers as misdadigers bestempel en onderneem om 'n komitee van ondersoek aan te stel om te bepaal in welke mate lede van die Britse regering daarby betrokke was. Rhodes is na Londen ontbied om voor die komitee te getuig. Die komitee het sy werk verrig in dieselfde gees van jingoïsme waarin Jameson se verhoor plaasgevind het: so baie feite is verbloem dat die Opposisie spottend na die komitee verwys het as die "Committee of No Inquiry". So byvoorbeeld is sir John Willoughby, die militêre leier van die Inval toegelaat om te weier om sekere vrae te beantwoord. Rhodes het skuld erken maar ook geweier om vrae te beantwoord wat die aandadigheid van ander persone aan die lig sou bring. Die komitee het Chamberlain en sy amptenare van enige aandadigheid vrygespreek en bevind dat Rhodes alleen vir die inval verantwoordelik was. Sy British South Africa Company is egter toegelaat om voort te bestaan, hoewel hy die voorsitterskap moes neerlê.