Theo Gerdener: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Wwikix (besprekings | bydraes)
Demokratiese Party (1973)
Lyn 14:
| geboorteplek = [[Kaapstad]], [[Unie van Suid-Afrika]]
| sterftedatum = {{SDEO|1916|3|19|2013|11|21}}
| sterfteplek = [[Pretoria]]
| party = [[Nasionale Party]]<br />[[Demokratiese Party (1973)]]
| orde2 = Leier van die Nasionale Party in Natal
Lyn 44:
 
== Politieke opgang ==
In 1970 stel die eerste minister, mnr. [[B.J. Vorster]], hom aan as minister van binnelandse sake. Hy het geglo Suid-Afrika maak sy isolasie in die wêreld weens sy politieke beleid veel groter as wat nodig is en dat vinniger vordering gemaak moes word sodat alle volksgroepe in Suid-Afrika volle menswaardigheid en burgerregte kon kry, hoewel die identiteitsgevoel van elke bevolkingsgroep sterk onderstreep moet word. Dus tree hy uit die [[Tweede kabinet van John Vorster|kabinet]] in die tweede helfte van 1972 ná 'n aantal botsings op kabinetsittings,<ref>[http://rulers.org/safrgov.html Lys van Suid-Afrikaanse kabinetsministers]</ref> nadat hy nie sy kollegas tot sy gedagterigting kon oorhaal nie. Aan die einde van daardie jaar verlaat hy ook die Nasionale Party. Sy dogter Marlien Wessels het ná sy dood gesê haar pa se "verligte en visioenêre politieke siening (was) nie welkom in die destydse (N)asionale regering nie en hy (is) verplig om te bedank"<ref>[http://www.netwerk24.com/nuus/2013-11-22-gerdener-rolmodel-van-hoe-mens-moet-leef?redirect_from=dieburger ''Gerdener 'rolmodel van hoe mens moet leef' ''], Netwerk24.com, gepubliseer in ''Beeld'' op Vrydag [[22 November]] [[2013]]. URL besoek op 11 November 2014</ref>
 
== Verlaat Nasionale Party ==
Lyn 50:
Hy stig Aksie Suid-Afrika en Suider-Afrika, wat nie veronderstel was om 'n politieke party te word nie, maar sou konsentreer op vergaderings waar dialoog bevorder sou word, projekte vir die opvoeding van swart volwassenes van stapel gestuur sou word, mediese bystand in terroriste-streke verleen sou word en navorsing in verband met lone en salarisse onderneem sou word. Hy het juis as minister kwaai in die spervuur gekom oor 'n toespraak waarin hy onder andere beter vergoeding vir gekleurdes bepleit het. Op 'n kabinetsitting het sy kollegas prontuit gesê sy optrede maak hom onwelkom in die kabinet.
 
Ses maande voor die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1974|algemene verkiesing van 1974]] stig hy egter op [[16 November]] [[19721973]] die [[Demokratiese Party (1973)|Demokratiese Party]] in 'n sysaaltjie van die [[Johannesburg]]se stadsaal. Minder as 200 belangstellendes het die stigtingsvergadering bygewoon.<ref>Pakendorf, Harald, in ''Perspektief op ons partypolitiek en politieke partye''. 1976. Potchefstroom: Instituut vir Suid-Afrikaanse Politiek, [[Potchefstroomse Universiteit vir C.H.O.]]</ref> Onder die persoonlikhede aan die hooftafel was J.T. Biebuyck, gewese Natalse direkteur van onderwys, Winchester Gould, gewese [[Rhodesië|Rhodesiese]] parlementslid en Albert Preston, gewese Britse parlementslid. Die party het die integrasie van die bruin en Indiese groepe met die blankes, maar afsonderlike ontwikkeling vir swartes, voorgestaan.
 
Gerdener is beskou as brugbouer tussen Afrikaans- en Engelssprekendes in Natal en wou ook as brugbouer optree met die D.P., maar dié keer tussen rassegroepe. Die D.P. wou afwyk van die Nasionale Party se beleid van vier rassegroepe en net twee strome behou, soos destyds in [[Rhodesië]], naamlik wit, bruin en Indiër saam as nie-swart enersyds en swart andersyds. Die party het die "werklikheid" van tuislande aanvaar, maar die regering moes weer na konsolidasie van die state se grense kyk en die tuislande se leiers hierin ken. Die party wou wegdoen met alle diskriminasie teen bruin mense en Indiërs en hulle saam met wit lede in dieselfde parlement laat sit.
Lyn 57:
 
== Na Nuwe Republiek Party ==
Gerdener het sir [[De Villiers Graaff]] se veldtog om 'n opposisieparty met 'n breër basis te stig, gesteun en uiteindelik met die V.P. in die [[Nuwe Republiek Party]] saamgesmelt op [[29 Junie]] [[1977]]. Gerdener bedank egter kort voor die verkiesing van [[30 November]] [[1977]], hoofsaaklik as gevolg van 'n meningsverskil oor die N.R.P. se kandidaat in [[Hillbrow (kiesafdeling)|Hillbrow]].
 
== Gesinslewe ==