Brexit: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Rol weergawe 2048780 deur 87.38.108.2 (bespreek) terug.
Etiket: Ongedaanmaking
JMK (besprekings | bydraes)
teksdetails
Lyn 1:
[[Lêer:Brexit auf Wegweiser (47265383782).jpg|duimnael|Met die Verenigde Koninkryk se onttrekking het die [[Europese Unie]] een van die welvarendste lidstate en miljarde se bydraes tot die EU-begroting kwytgeraak]]
[[Lêer:UK location in the EU 2016.svg|duimnael|Ligging van die [[Verenigde Koninkryk]] binne die Europese Unie.]]
[[Lêer:Prime Minister’s letter to Donald Tusk triggering Article 50.pdf|duimnael|Brief van Theresa May wat Artikel 50 van die Lissabon-verdrag in werking stel.]]
[[Lêer:UK New Blue Passport.jpg|duimnael|Alhoewel die Verenigde Koninkryk amptelik nog lid van die Europese Unie was, is nuwe Britse paspoorte vanaf 29 Maart 2019 sonder die opskrif "European Union" uitgereik. Ironies genoeg was Engeland die enigste nasie binne die VK waar ook nommerplate met die EU-embleem uitgereik is wat nou ook verwyder gaan word. Die foto wys die nuwe blou VK-paspoorte wat vanaf 2019 uitgereik word]]
[[Lêer:Unite for Europe - 09 (33644850515).jpg|duimnael|Britte is diep verdeeld oor Brexit: Pro-Europese betoger in Londen in 2017]]
[[Lêer:Brexit June-2016 0003 (27932932556).jpg|duimnael|Pro-Europese betoging in Londen]]
[[Lêer:Boatleave - 12 (27620664311).jpg|duimnael|Pro-Brexit-betoging in Londen. Die EU se visserybeleid asook internasionale ooreenkomste, wat toegang tot Britse visgrondeviswaters vir onder meer die Spaanse en Franse visseryvlote verseker, lok sterk kritiek uit]]
'''Brexit''' is 'n sogenaamde kofferwoord wat uit die samevoeging van '''''British''''' en '''''exit''''' gevorm is om na die [[Verenigde Koninkryk]] se onttrekking uit die [[Europese Unie]] en die politieke proses, wat daaraan verbonde is, te verwys. Na aanleiding van 'n konsultatiewe referendum, wat op 23 Junie 2016 gehou is en waarin 51,9 persent van die uitgebragte stemme ten gunste van 'n onttrekking was, het die Britse eerste minister [[Theresa May]] op 29 Maart 2017 met 'n formele brief, wat aan die president van die Europese Raad, [[Donald Tusk]], gerig is, Artikel 50 van die Verdrag oor die Europese Unie (dikwels [[Verdrag van Lissabon|Lissabon-verdrag]] genoem) in werking gestel.<ref>[https://www.theguardian.com/politics/2017/mar/29/theresa-may-triggers-article-50-with-warning-of-consequences-for-uk ''The Guardian, 29 Maart 2017: Brexit will have consequences for UK, says Theresa May as article 50 triggered. Besoek op 29 Maart 2017'']</ref> Dié artikel reël die onderhandelingsproses tussen die Europese Unie en 'n lidstaat wat hom uit dié organisasie wil onttrek en maak voorsiening vir 'n onderhandelingstydperk van twee jaar.
 
Volgens die ''Oxford Dictionary'', wat ''Brexit'' as trefwoord in die derde uitgawe van sy gesaghebbende aanlyn-woordeboek lys, is die term vir die eerste keer op 15 Mei 2012 deur Peter Wilding in blog-bydrae vir ''EurActiv'' gebruik.<ref>[https://www.euractiv.com/section/uk-europe/news/oxford-english-dictionary-the-man-who-coined-brexit/ ''euractiv.com: Oxford English Dictionary: The man who coined ‘Brexit’ first appeared on EurActiv blog. Besoek op 10 Januarie 2017'']</ref> Vyf maande later het dit in 'n artikel van die invloedryke [[Verenigde State|Amerikaanse]] [[koerant|dagblad]] ''Christian Science Monitor'' voorgekom.
 
Die Verenigde Koninkryk het oorspronklik in 1973 by die Europese Ekonomiese Gemeenskap (EEG), die voorloper van die Europese Unie, aangesluit. Sy lidmaatskap in dié organisasie is in 1975 in 'n referendum met 67 persent van die uitgebragte stemme bevestig. Historiese meningspeilings, wat tussen 1973 en 2015 gepubliseer is, het getoon dat 'n meerderheid van Britse kiesers in dié tydperk nog ten gunste van 'n voortgesette lidmaatskap van die EEG, die Europese Gemeenskap of die Europese Unie was.
 
In die 1970's en 1980's het enkele lede van die Britse Arbeidersparty en van vakbonde hulle ten gunste van 'n onttrekking uit die EEG uitgespreek. Vanaf die 1990's was dit hoofsaaklik sommige konserwatiewe politici asook lede van die nuutgestigte ''[[Verenigde Koninkryk Onafhanklikheidsparty|UK Independence Party (UKIP)]]'' wat krities teenoor die VK se EU-lidmaatskap gestaan het.
 
== Lidstaat met "opt-outs" (uitsonderings) ==
Die Verenigde Koninkryk se toetreding tot die EEG in 1973 is uitsluitlik deur ekonomiese oorwegings bepaal. So was die land nooit bereid om sy nasionale soewereiniteit ten gunste van toenemende politieke integrasie aan enige sentrale EU-liggame op te offer nie. In ooreenstemming met hierdie beleid was die land ná onderhandelinge met die EU geregtig op uitsonderings ten opsigte van drie belangrike beleidsterreine:<ref>[http://www.bpb.de/internationales/europa/brexit/228806/grossbritanniens-rolle-in-der-welt ''www.bpb.de: Großbritanniens Rolle innerhalb und außerhalb der EU. Besoek op 21 Januarie 2019'']</ref>:
 
* Die Verenigde Koninkryk was permanent nienooit betrokke by die derde fase van die EU se ekonomiese en monetêre unie nie. Weens die negatiewe ervarings gedurende die Eurokrisis het alle groot politieke partye die toetreding tot die Eurosone summier verwerp. David Cameron het as eerste minister 'n ooreenkoms met die EU bereik waarvolgens daar in die Eurosone nie teen Britse ondernemings gediskrimineer moes word nie.
 
* Die tweede groot uitsondering was die sogenaamde Schengensone (waarbinne nasionale grense tussen EU-lidstate feitlik geen rol meer speel nie) en die EU se binnelandse en justisiebeleid. Danksy Londen se weiering om Britse binnegrense te open, is die land in mindere mate deur die vlugtelinge-krisis geraak. Die EU se ooreenkoms met Turkye om vlugtelinge regstreeks in EU-lidstate toe te laat (en eweredig tussen hulle te verdeel) is in die Verenigde Koninkryk nie in werking gebring nie. Ten opsigte van die EU se binnelandse en justisiebeleid het die Verenigde Koninkryk die reg gehad om self te bepaal watter wette oorgeneem sou word. So het die land maatreëls aanvaar om misdaad en terrorisme op EU-vlak te bestry, maar geen gemenskaplikegemeenskaplike EU-standaarde (soos op die gebied van asielreg) nie. Die EU se ChartaHandves van basiese regte was eweneens nie verpligtend vir die Verenigde Koninkryk nie.
 
* Die laaste groot uitsondering is kort voor die referendum oor die Britse EU-lidmaatskap in 2016 aan Londen toegestaan. Die Verenigde Koninkryk het eksplisiet enige deelname aan verdere politieke integrasie van EU-lidstate in die afsienbare toekoms uitgesluit.
Lyn 25:
== Buitelandse handel: Afnemende belangrikheid van EU vir die Britse ekonomie ==
 
Die Europese Unie se gemeenskaplike mark maak tans nog nie voorsiening vir die onbeperkte vrye handel metwat dienste betref nie. watDit moet die Britse ekonomie, waar die verskaffing van dienste met tagtig persent van die totaleinterne waardehandelswaarde uitmaak en sowat driekwart van uitvoere verteenwoordig, 'n uiters belangrike rol speel en sowat driekwart vasn die totale uitvoere verteenwoordig,land noodwendig in 'n nadelige posisie moet plaas. Die VK se konsep van vrye markte en handel met goedere én dienste, wat sterk verskil van Duitsland en Frankryk se tradisionele handelsbeleid, sou van die land, net soos die gemeenskaplike taal en kultuur, volgens sommige Brexit-voorstaanders 'n moontlike kandidaat vir toetreding tot die Noord-Amerikaanse Vryehandelsone (NAFTA) gemaak het - 'n voorstel wat al jare voor die Brexit-referendum deur sommige analiste gemaak is en deel van die post-referendum-debat geword het.<ref>[http://foreignpolicy.com/2011/12/13/let-britain-join-nafta/ ''foreignpolicy.com: Let Britain join NAFTA. Besoek op 24 Januarie 2018'']</ref><ref>[https://www.bloomberg.com/view/articles/2017-01-27/after-brexit-u-k-nafta-partnership-looks-kind-of-sensible ''www.bloomberg.com, 27 Januarie 2017: Think About the U.K. in Nafta. Really. Besoek op 24 Januarie 2018'']</ref> Handel met die VSA verteenwoordig sowat 'n kwart van alle Britse uitvoere en 'n vyfde van die VK se invoere.
 
NAFTA is intussen deur 'n nuwe handelsooreenkoms (USMCA) tussen die VSA, Kanada en Mexiko vervang. Die Verenigde State is daarnaas, soos ontleders verskeie kere opgemerk het, nóg vir verdedigings- nóg vir ekonomiese doeleindes enigsins aangewese op samewerking met die Verenigde Koninkryk nie. Met sy uittredinguittrede uit die Europese Unie sal die Verenigde Koninkryk nie meer in staat wees om gemeenskaplike standpunte te verdedig nie. Grootskaalse beleggings van Amerikaanse ondernemings in die Verenigde Koninkryk, wat gemaak is om van hierdaar af markte in die hele Europese Unie te bedien, sal aseweneens gevolg vanweens Brexit eweneens herwaardeer moet word.
 
Terwyl oorsese handelsvennote soos Indië, Nieu-Seeland en Kanada reeds ingestem het om so gou moontlik handelsooreenomste met die VK te onderteken, bly die insluiting van dienste in sodanige ooreenkomste van fundamentele belang vir die Britse ekonomie. Ontevredenheid met die EU het onder meer uit die feit voortgespruit dat bestaande strukture handel met goedere bevoordeel, waaruit lande soos Duitsland en Frankryk groter voordeel kan trek as die VK met sy sterk diensgebaseerde ekonomie. Sedert sy toetredingtoetrede tot die Europese Gemeenskap in 1973 het die land 'n handelstekort met ander lidstate ondervind wat steeds verder gegroei het omdat verwerkte goedere makliker na ander lidlande uitgevoer kan word as dienste.
 
{| class="wikitable"
Lyn 94:
== Modaliteite vir die VK se onttrekking uit die EU ==
=== Artikel 50 van die Lissabon-verdrag===
Artikel 50 van die Europese Unie se sogenaamde Lissabon-verdrag reël die modaliteite vir die onttrekking van 'n lidstaat. Teen die einde van Maart 2017 het die eerste minister Theresa May die Europese Raad formeel daarvan in kennis gestel dat haar land van voorneme is om uit die Unie te onttrek. Artikel 50 bepaal dat onderhandelinge oor 'n sodanige onttrekking binne 'n tydperk van twee jaar moet plaasvindgeskied. Die Verenigde Koninkryk sou dus op 29 Maart 2019 amptelik uit die EU onttrek het. Die tydperk van twee jaar mag egter, indien nodig, verleng word. Nadat die Britse Laerhuis nie bereid was om die ooreenkoms oor die VK se onttrekking, wat tussen die eerste minister Theresa May namens die Britse regering en die EU gesluit is, goed te keur nie, is 12 April as nuwe datum vasgestel.
 
=== Oorgangsfase ===
Lyn 100:
 
=== Ooreenkoms tussen die VK en die EU ===
In November 2018 het die Verenigde Koninkryk en die Europese Unie 'n ooreenkoms gesluit waarin die modaliteite van die Britse onttrekking uit die Europese Unie bepaal word. Belangrike reëlings sluit in:
* Londen se finansiële verpligtinge teenoor die EU wat nog nagekom moet word;
* die regte van EU-burgers wat tans in die Verenigde Koninkryk bly; en
Lyn 107:
 
=== Politieke voorneme ===
Bogenoemde ooreenkoms bly beperk tot die modaliteite van die Britse onttrekking uit die EU. Die land se toekomstige ekonomiese en politieke betrekkinge met die EU sal eers later die onderwerp van bilaterale onderhandelinge weesword. Die ooreenkoms bevat as laaste bepaling 'n politieke verklaring waarin albei partye hul voorneme te kenne gee om onderhandelinge oor 'n vryehandelsooreenkoms te begin waardeur grenskontroles en invoertariewe oorbodig sal word. Verder sal alternatiewe maatreëls getref word om 'n sogenaamde "harde grens" op die eiland Ierland te vermy. Vir EU- en Britse burgers sal geen visumplig vir kort verblywe ingestel word nie.
 
=== ''No Deal'' ===
Indien Londen en Brussel geen ooreenkoms oor die modaliteite van die Britse onttrekking bereik wat deur Britse afgevaardigdes goedgekeur word nie, sal die land vanaf die dag van sy onntrekkingontrekking uit die EU handel dryf volgens die reëls van die Wêreldhandelsorganisasie (WHO) dryf waarin 164 lande verteenwoordig is. Lidstate, wat geen wedersydse vryehandelsooreenkoms aangegaan het nie, mag virself hul invoere self tarieweinvoertariewe bepaal. Volgens WHO-reëls mag egter geen enkele handelsvennoot egter bevoordeel word nie. Al is baie invoertariewe en ander handelsbeperkings binne die WHO-raamwerk reeds afgeskaf, is daar nog steeds noemenswaardige beperkings wat vrye handel belemmer. So sal op die eiland Ierland en in Britse seehawens grens- en doeanekontroles ingestel moet word.
 
Die ''No Deal''-opsie is egter deur die Britse Laerhuis verwerp. Die nuwe eerste minister [[Boris Johnson]] het na 'n ''No Deal''-uitkoms as 'n "vae moontlikheid" verwys.