Hans Dons de Lange: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Ek het dit meer histories korrek gemaak. Polities-korrek kan niks strook nie. |
k Wysigings deur 2C0F:F4A8:B:4952:905D:C35:11A4:6E6A teruggerol na laaste weergawe deur AFM Etiket: Terugrol |
||
Lyn 5:
| beeldbeskrywing =
| onderskrif =
| geboortenaam =
| geboortedatum = [[8 Desember]] [[1799]]
| geboorteplek = [[Grahamstad]]-distrik
Lyn 15:
| beroep = Verkenner, kommandant
| ander =
| bekend = Moord op 'n Zoeloe<ref>[http://www.geni.com/people/Johan-Hendrik-de-Lange/6000000006196589311 Biografiese inligting op geni.com], besoek op 18 Desember 2014</ref>
| salaris =
| termyn =
Lyn 69:
De Lange word kort daarna van sy bevel onthef weens 'n klag dat hy onwettig beeste van die Zoeloes geneem het. Die Trekkers se vertroue in hom as leier blyk egter uit die vertoë van drie veldkornette (en ander) dat De Lange in bevel geplaas word van die beeskommando. Hoewel die Volksraad die versoek toegestaan het, het De Lange gekies om nie aan hierdie kommando mee te doen nie.
== Rebellie teen
in 1847 speel De Lange 'n leidende rol in die Kliprivier-boere se rebellie teen die Britse bewind in Natal. Hierin word hy veral onthou vir sy onderhandelings met Mpande en die sogenaamde koopkontrak wat hy en Andries Spies met Mpande gesluit het op 7 Januarie 1847, waardeur die Klipriviergebied vir 1000 Rijksdaalders aan die Boere "verkoop" is.
== Verhoor, vonnis en teregstelling ==
Lyn 76:
Op 1 Desember 1860, nie ver nie van De Lange se plaas Valsfontein (naby die huidige [[Newcastle]]), sterf 'n Zoeloe-man weens 'n skietwond. De Lange word aangekla vir die moord, hoewel geen motief tydens die verhoor vasgestel kon word nie. Die Kroon se hoofgetuie ontken ook tydens die verhoor sy eie weergawe wat hy tydens die ondersoek voor die verhoor verskaf het. Ten spyte van die swak gehalte van die getuienis teen hom vind die jurie De Lange nogtans skuldig aan moord. Die verdediging voer ter versagting aan dat dit nie moord met voorbedagte rade was nie en dat De Lange dus vrygelaat behoort te word, maar die doodsvonnis word hom opgelê.
Die uitslag van die verhoor was toe, en is steeds, kontroversieel in die lig van die omstandighede en getuienis in die hof. Daar is vandag nog diegene wat glo dat De Lange óf te swaar gestraf is, óf heeltemal onskuldig was. Daar is ook allerhande apokriewe en totaal onware stories wat vandag nog die rondte doen: Een hiervan is dat die owerhede 'n swart konstabel gestuur het om De Lange in hegtenis te neem en dat De Lange dit as 'n belediging beskou het, waarná hy op die konstabel geskiet en hom dodelik verwond het.
Hans Dons De Lange sterf op 26 Maart 1861 op Ladysmith aan die galg en sy oorskot is begrawe op Watersmeet in die Ladysmith-distrik waar daar 'n gedenksteen vir hom opgerig staan
== Hoe de Lange onthou word ==
De Lange is in lewe en daarná deur sy tydgenote uit die Groot Trek en in Natal beskou as 'n ywerige verkenner, vurige jagter, dapper soldaat, en 'n [[Militêre strategie |militêre strateeg]] van formaat: dit blyk uit hul memoirs asook die wyse waarop hy erkenning van leiers soos Retief en Pretorius ontvang het. Hulle het hom gesien as een van die beste Voortrekkerleiers wat die grootste vertroue kon inboesem in tyd van nood, iemand wat geensins teruggestaan het om self die wapen te gryp ter verdediging van 'n laer nie. Dis is dus nie verbasend dat sommiges 'n meer romantiese hoek probeer invoeg by sy tragiese einde nie.
== Verdere naleeswerk ==
| |||