Turboskroef: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Die meervoud van "motor" wat "enjin" beteken is "motore" en nie "motors" nie. |
|||
Lyn 10:
Die uitlaatgasstukrag in 'n turboskroef word in die aandrywing van 'n as omgeskakel: dus kinetiese energie, wat verkry word uit die uitsetting van gasse in die turbine. Die gasse wat in die ontbrandingskamer uitsit en na die turbine vloei se energie moet twee dinge doen: die gaskompressor en die skroef aandryf. As gevolg hiervan is die oorblywende energie wat die gasse nog oorhet wanneer dit by die uitlaatspruitstukke uitbeweeg, laag.<ref name=glennTur>{{webaanhaling|url=http://www.grc.nasa.gov/WWW/K-12/airplane/aturbp.html |titel=Turboprop Engine| uitgewer=Glenn Research Center ([[Nasa]])}}</ref><ref name=glennThr>"[http://www.grc.nasa.gov/WWW/K-12/airplane/aturbp.html Turboprop Thrust]" ''Glenn Research Center ([[Nasa]])''</ref><ref name=lyle>{{cite web|url=http://lyle.smu.edu/propulsion/Pages/variations.htm|title=Variations of Jet Engines|work=smu.edu|accessdate=31 Augustus 2016}}</ref> Gevolglik dra die uitlaatgasse ongeveer 10% by tot die totale stukrag.<ref name="srm">{{cite web|url=http://www.srmuniv.ac.in/downloads/turbofan-2012.pdf |title=The turbofan engine|date=18 April 2015| publisher= SRM Institute of Science and Technology, Department of aerospace engineering.}}</ref> Die skroef se bydrae tot die totale stukrag is groter teen laer snelhede as teen hoër snelhede.<ref>{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=IuGILwrEMBYC&lpg=PA1&dq=0080538649&hl=fr&pg=PA16#v=onepage&q&f=false|title= Performance and Stability of Aircraft |author= J. Russell |publisher= Butterworth-Heinemann |date= 2 Augustus 1996 |isbn= 0-08-053864-9 |page= 16}}</ref>
Turboskroewe se omloopverhoudings kan van 50 tot 100 wees<ref name=kroo>{{cite web|url=http://adg.stanford.edu/aa241/propulsion/propulsionintro.html |title=Aircraft Design: Synthesis and Analysis, Propulsion Systems: Basic Concepts |author=Kroo, Ilan en Alonso, Juan|date=18 April 2015 }}</ref><ref name=Spak>{{cite web|url=http://web.mit.edu/aeroastro/people/spakovszky.html ||title=Kontak vir Zoltán S. Spakovszky|author=Spakovszky, Zoltán S.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20150419013530/https://books.google.dk/books?id=Rq7uBQAAQBAJ |date=19 April 2015| page=550| publisher=Tata McGraw-Hill Education.| title="If the cowl is removed from the fan the result is a turboprop engine. Turbofan and turboprop engines differ mainly in their bypass ratio: 5 or 6 for turbofans and as high as 100 for turboprop."}}</ref> maar die aandrywinglugvloei is minder gedefinieerd vir skroewe as vir
Die skroef word aan die turbine gekoppel met 'n reduksierat wat die hoë omwenteling / lae wringkrag na lae omwenteling / hoë wringkrag omskakel. Die skroef handhaaf normaalweg 'n konstante spoed met 'n veranderlike steekhoek, soos by tipes wat gebruik word deur vliegtuie aangedryf deur suierenjins.
In teenstelling met die klein waaiers soos gebruik in
Vliegtuigskroewe se doeltreffendheid neem af namate die vliegtuig se spoed vermeerder, derhalwe word
Die meeste turbostraal- en
=== Turbo-as ===
[[Lêer:Turboshaft operation-af.svg|lang=af|duimnael|Skematiese diagram van die werking van 'n eenvoudige turbo-as-motor. Die kompressor is groen en die onafhanklike asturbine is pers.]]
Normaalweg is die kragturbine 'n integrale deel van die gasverbrandingseksie, maar daar is ook 'n ontwerp vir 'n kragturbine wat onafhanklik van die gaskompressor draai en die turbo-as genoem word. Dit laat die skroef toe om vry en onafhanklik van die kompressor se spoed te draai.<ref name=pt6nation_2>{{cite web|url=http://www.pt6nation.com/en/articles/article/history-an-engine-ahead-of-its-time/|title=An Engine Ahead of Its Time|author= Staff writer(s); no by-line.|website=PT6 Nation|publisher=Pratt & Whitney Canada}}</ref> Die oorblywende potensiële stukrag van die turbo-as-motor word geneutraliseer deur die uitlaat van die turbine te verleng en 180 grade te swaai, wat opponerende kragte tot gevolg het. Behalwe die onafhanklike as is daar geen ander verskille tussen die turboskroef en turbo-as-
== Geskiedenis ==
Lyn 29:
Die wêreld se eerste turboskroef is deur die Hongaarse meganiese ingenieur [[György Jendrassik]] ontwerp.<ref>Gunston World, bl. 111</ref> Hy het in 1928 'n ontwerp oor 'n turboskroefmotor gepubliseer en op 12 Maart 1929 is sy ontwerp gepatenteer. In 1938 het hy 'n kleiner (100 perdekrag; 74,6 kW) eksperimentele weergawe van die gasturbine gebou.<ref>{{cite web|url=http://www.sztnh.gov.hu/feltalalok/jendrass.html |title=Magyar feltalálók és találmányok – JENDRASSIK GYÖRGY (1898–1954) |publisher=SZTNH |date= |accessdate=31 Mei 2012}}</ref> Die groter Jendrassik Cs-1, met 'n verwagte uitset van 1 000 bruto perdekrag, is tussen 1937 en 1941 by die Ganzwerke in [[Boedapest]] vervaardig en getoets. Dit was 'n asvloei-ontwerp met vyftien kompressor- en sewe turbinefases, 'n ringvormige verbrandingskamer met vele moderne kenmerke. Die motor het in 1940 die eerste keer geloop, maar ontbrandingsprobleme het die uitset tot 400 bruto perdekrag beperk. In 1941 is die ontwikkelingswerk gestaak weens die [[Tweede Wêreldoorlog]] en die fabriek is gebruik vir konvensionele motorvervaardiging. Die wêreld se eerste turboskroef wat in massa geproduseer is, is in 1942 deur [[Max Adolf Mueller]] ontwerp.<ref name="airent1">Green, W. and Swanborough, G.; "Plane Facts", ''Air Enthusiast'' '''Vol. 1''' No. 1 (1971), bl. 53.</ref>
Die publiek het in Februarie 1994 die eerste keer van die turboskroefmotor kennis geneem nadat 'n artikel in die Britse lugvaarttydskrif ''Flight'' verskyn het. Die artikel het 'n gedetailleerde wegsnyskets bevat van hoe die turboskroef moontlik kan lyk. Die skets het baie ooreengekom met die nog toekomstige ''[[Rolls-Royce]] Trent''-motor.<ref>[https://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1951/1951%20-%200908.html "Our Contribution – How Flight Introduced and Made Familiar With Gas Turbines and Jet Propulsion"] ''Flight'', 11 Mei 1951, bl. 569.</ref> Die eerste Britse turboskroefmotor was die ''Rolls-Royce RB.50 Trent'', 'n motor wat ontwikkel is van die ''Rolls-Royce Derwent II'' en toegerus is met 'n reduksierat en vyfbladskroef. Die [[Gloster Meteor]] ''EE227'' was toegerus met twee van die Trent-
Met die ondervinding wat Rolls-Royce hier opgedoen het, het hulle die ''Rolls-Royce Clyde''-motor ontwikkel. Dit is die eerste turboskroefmotor wat ten volle gesertifiseer is vir militêre en burgerlike gebruik<ref>{{cite web|url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1950/1950%20-%202035.html|title=rolls-royce trent – armstrong siddeley – 1950–2035 – Flight Archive|work=flightglobal.com|accessdate=31 Augustus 2016}}</ref> asook die ''Rolls-Royce Dart''-motor. Laasgenoemde is een van die betroubaarste
[[Lêer:Kuznetsov NK-12M turboprop on Tu-95.jpg|duimnael|Die Kuznetsov NK-12 is steeds die kragtigste turboskroefmotor]]
Die [[Sowjetunie]] het na die Tweede Wêreldoorlog voortgebou op die ontwikkeling van die Duitse maatskappy ''Junkers Motorenwerke'' terwyl BMW, Heinkel en Daimler-Benz ook
Die eerste Amerikaanse turboskroefmotor is die [[General Electric]] ''XT31''-motor, wat in die eksperimentele [[Consolidated Vultee XP-81]] gebruik is.<ref>Green bl. 57</ref> Die XP-81 het in Desember 1945 sy eerste vlug onderneem en is die eerste vliegtuig wat aangedryf is met beide turboskroef- en
Die eerste turbo-as-aangedrewe [[helikopter]] is die Kaman K-225, 'n ontwikkeling van Charles Kaman se K-125 helikopter met twee gesinchroniseerde skroewe. Die K-225 het 'n Boeing T50 turbo-as-motor gebruik en sy eerste vlug op 11 Desember 1951 onderneem.<ref>{{cite web |url=http://airandspace.si.edu/collections/artifact.cfm?id=A19571016000 |title=Smithsonian National Air and Space Museum – Collections – Kaman K-225 ''(Long Description)'' |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date= |work= |publisher=National Air and Space Museum |accessdate=4 April 2013}}</ref>
Lyn 43:
== Operasionele gebruik ==
[[Lêer:Lockheed C-130 Hercules.jpg|duimnael|Die [[Lockheed C-130 Hercules]] militêre transportvliegtuig. Meer as 2 500 eenhede van hierdie ou staatmaker is gebou.]]
In teenstelling met
In vergelyking met suierenjins is die voordele van die
[[Lêer:Svensk flygambulans97.jpg|duimnael|Die [[Beechcraft King Air]] en [[Beechcraft Super King Air|Super King Air]] is die turboskroefbesigheidsvliegtuie waarvan die meeste vervaardig is, met gesamentlik 7 300 eenhede soos op 30 Mei 2018<ref>{{cite press release |url= https://txtav.com/en/newsroom/2018/05/beechcraft-king-air-350i-rolls-out-improved-situational-awareness-navigation |date= 30 Mei 2018 |title= Beechcraft King Air 350i rolls out improved situational awareness, navigation |publisher= Textron Aviation}}</ref>]]
In 2017 was hierdie meesvervaardigde turboskroefvliegtuie nog in gebruik: [[ATR 42]]/[[ATR 72|72]] (950 vliegtuie), [[Bombardier Q400]] (506) en [[De Havilland Canada Dash 8|Dash 8-100/200/300]] (374), [[Beechcraft 1900]] (328), [[de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter]] (270) en die [[Saab 340]] (225).<ref name=2017census>{{cite web |url=https://www.flightglobal.com/news/articles/analysis-787-stars-in-annual-airliner-census-439552/ |title= 787 stars in annual airliner census |work= FlightGlobal |date= 14 Augustus 2017}}</ref> Ander minder bekende en ouer vliegtuie is: [[BAe Jetstream 31]], [[Embraer EMB 120 Brasilia]], [[Fairchild Swearingen Metroliner]], [[Dornier 328]], [[Saab 2000]], [[Xian MA60]], [[Xian MA600|MA600]] en [[Xian MA700|MA700]], [[Fokker F27 Friendship]] en [[Fokker 50]].
Lyn 58:
Twee insidente het gelei tot ligte beserings as gevolg van die motorfalings asook botsings op die grond (landbouvliegtuie) en vyf ongelukke waar die vliegtuie in die lug was: vier in landbou- en een deur 'n ambulansvliegtuig.<ref name=AIN25jun2018>{{cite news |url= https://www.ainonline.com/aviation-news/business-aviation/2018-06-25/atsb-study-finds-turboprop-engines-safe-reliable |title= ATSB Study Finds Turboprop Engines Safe, Reliable |author= Gordon Gilbert |date= 25 Junie 2018}}</ref>
==
{{cite book |title= Jane's All the World's Aircraft. |date= 2005–2006}}
{| class="wikitable sortable"
|