Colosseum: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
||
Lyn 31:
Die '''Colosseum''' of '''Kolosseum''' is 'n amfiteater in [[Rome]] en een van die beroemdste [[Romeinse Ryk|Antieke Romeinse]] geboue wat uit die [[1ste eeu|eerste eeu]] van die huidige jaartelling dateer. Dit is veral bekend as ’n plek waar [[swaard]]vegters en wilde [[dier]]e teen mekaar moes veg om skares te vermaak.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref>
== Ontwerp ==
Die Colosseum is 'n ovale vierverdiepinggebou. Dit was oorspronklik 57 meter hoog, 188 meter lank en 156 meter breed. Keiser [[Vespasianus]] ná keiser [[Nero]] het dit gebou. In die eerste verdieping het die senatore, priesters en hoë beamptes gesit. In die tweede ry het die normale volk gesit, in die derde ry die vrygelate slawe en in die vierde ry het die vroue en kinders gesit.
Die Colosseum is ʼn tipiese voorbeeld van die Romeinse argitektuur waarin meer aandag bestee is aan tegniese probleme as aan die daarstelling van ʼn mooi gebou. Die Romeine was baie prakties en hulle het minder omgegee vir estetiese volmaaktheid as vir praktiese doelmatigheid. Tog is daar in die reuse-massa van die Colosseum ʼn trots en sterkte wat ons herinner aan die bekende [[Middeleeue|Middeleeuse]] gesegde: “Solank die Colosseum staan, sal Rome staan.” ▼
Op die oggend van [[1 Mei]] [[80 v.C.|80 n.C]]. was daar 'n gees van groot opgewondenheid in die strate van Rome. Orals het mense opgewonde in groepies gestaan en gesels en met die hande beduie. Dit was die dag van die inwyding van die nuwe Flaviese amfiteater deur keiser [[Titus (Keiser)|Titus]]. Op die plek waar die gehate keiser [[Nero]] se “Goue Huis” (Domus Aurea, 'n reusagtige en luukse-paleis vir homself en sy howelinge) gestaan het, is 'n reuse-amfiteater gebou vir die vermaak van die inwoners van Rome. ▼
== Geskiedenis van die Colosseum ==▼
Om die geleentheid te vier, het keiser [[Titus (Keiser)|Titus]], een van die gewildste keisers, 'n openbare vakansie van honderd dae afgekondig, waarin daar opwindende vertonings in die nuwe amfiteater sou wees. Reeds vroeg daardie oggend het groot skares na die enorme gebou gestroom. Tussen hulle was die donkerkleurige [[Nubiërs]] en die blonde [[Gallies|Galliërs]], wat van hul verowerde lande gekom het om hul fortuin in die hoofstad van die groot [[Romeinse Ryk]] te kom soek. ▼
Die bouwerk aan die amfiteater is in 74 n.C. deur keiser [[Vespasianus]] begin, en dit is in 80 n.C. deur keiser Titus voltooi. Albei hierdie keisers was lede van die Flaviese familie en daarom is dit die Flaviese amfiteater genoem. ▼
=== Openingsdag ===
Elke man het ʼn kaartjie gehad waarop aangedui was watter een van die tagtig ingange hy moes gebruik, asook die nommer van sy ry en sitplek. Reeds vroeg die oggend was al 45 000 sitplekke gevul en met 'n geskal van trompette het die spele begin. Die digter [[Martialis]] het in sy geskrifte 'n beskrywing nagelaat van party van die vertonings wat in daardie honderd dae gereël is.▼
▲Op die oggend van [[1 Mei]] [[80 v.C.|80 n.C]]. was daar 'n gees van groot opgewondenheid in die strate van Rome. Orals het mense opgewonde in groepies gestaan en gesels en met die hande beduie. Dit was die dag van die inwyding van die nuwe Flaviese amfiteater deur keiser [[Titus (Keiser)|Titus]]. Op die plek waar die gehate keiser [[Nero]] se “Goue Huis” (Domus Aurea, 'n reusagtige en luukse-paleis vir homself en sy howelinge) gestaan het, is 'n reuse-amfiteater gebou vir die vermaak van die inwoners van Rome.
Baie van hulle was eienaardig en wreed vir ons smaak. Op die eerste dag het meer as honderd pare ''gladiatore'' of swaardvegters van die oggend tot die aand in die arena geveg. Die gladiator wat verloor, is gewoonlik deur die oorwinnaar doodgemaak, behalwe as die verloorder na die mening van die skare besonder dapper geveg het.▼
▲Om die geleentheid te vier, het keiser [[Titus (Keiser)|Titus]], een van die gewildste keisers, 'n openbare vakansie van honderd dae afgekondig, waarin daar opwindende vertonings in die nuwe amfiteater sou wees. Reeds vroeg daardie oggend het groot skares na die enorme gebou gestroom. Tussen hulle was die donkerkleurige [[Nubiërs]] en die blonde [[Gallies|Galliërs]], wat van hul verowerde lande gekom het om hul fortuin in die hoofstad van die groot [[Romeinse Ryk]] te kom soek.
Die daaropvolgende dae het vertonings van ''venationes'' (jagpartye) ingesluit. In die arena is bome en takke aangebring en dan het jagters op verskeie wildsoorte jag gemaak. Hoe kwaaier en hoe ongewoner die diere, hoe meer het die skare dit geniet; en tiere, volstruise en selfs renosters is teen 'n geweldige koste na Rome gebring net om in die arena van die Colosseum doodgemaak te word. ▼
▲Elke man het ʼn kaartjie gehad waarop aangedui was watter een van die tagtig ingange hy moes gebruik, asook die nommer van sy ry en sitplek. Reeds vroeg die oggend was al 45 000 sitplekke gevul en met 'n geskal van trompette het die spele begin. Die digter [[Martialis]] het in sy geskrifte 'n beskrywing nagelaat van party van die vertonings wat in daardie honderd dae gereël is.
By een so ʼn geleentheid is meer as 5 000 diere doodgemaak. Die ''naumachiae'' was ook baie gewild. Dit was skyn-seeslae wat in klein bote gevoer is. Vir hierdie vertonings is die arena met water gevul. Die Colosseum, waar al hierdie vertonings gehou is, was ovaal en 188 m by 152 m groot. Die buitenste mure was 48,5 m hoog en daar was vier verdiepings. ▼
▲Baie van hulle was eienaardig en wreed vir ons smaak. Op die eerste dag het meer as honderd pare ''gladiatore'' of swaardvegters van die oggend tot die aand in die arena geveg. Die
▲Die Colosseum is ʼn tipiese voorbeeld van die Romeinse argitektuur waarin meer aandag bestee is aan tegniese probleme as aan die daarstelling van ʼn mooi gebou. Die Romeine was baie prakties en hulle het minder omgegee vir estetiese volmaaktheid as vir praktiese doelmatigheid. Tog is daar in die reuse-massa van die Colosseum ʼn trots en sterkte wat ons herinner aan die bekende [[Middeleeue|Middeleeuse]] gesegde: “Solank die Colosseum staan, sal Rome staan.”
▲
▲== Geskiedenis van die Colosseum ==
▲Die bouwerk aan die amfiteater is in 74 n.C. deur keiser [[Vespasianus]] begin, en dit is in 80 n.C. deur keiser Titus voltooi. Albei hierdie keisers was lede van die Flaviese familie en daarom is dit die Flaviese amfiteater genoem.
▲
Eers in die [[Middeleeue]] het die gebou as die Colosseum bekend geword. Eienaardig genoeg, is hierdie naam nie ʼn verwysing na die grootte van die gebou nie, maar na die groot standbeeld (''colossus'') van keiser [[Nero]] wat oorspronklik op daardie plek gestaan het. Hoewel dit verwyder is om vir die amfiteater plek te maak, het die naam gebly.
Vir meer as twee eeue was die arena van die Colosseum ʼn plek van ongelooflike wreedheid; mense en diere is in hul duisende doodgemaak net om die Romeine se begeerte na opwinding te bevredig. Dit is ook die plek waar baie Christene gesterf het. Toe die [[Christendom]] in 313 n.C. die amptelike godsdiens van die Romeinse Ryk geword het, was daar minder gevegte in die arena, maar dit was eers in [[404 v.C.|404 n.C]]. dat keiser [[Honorius]] ʼn einde daaraan gemaak het.
=== Verval ===
Met verloop van tyd het die Colosseum heeltemal in onbruik verval, en in die Middeleeue is dit as ʼn fort gebruik. Hoewel weerlig, vuur en aardbewings groot skade aan die gebou aangerig het, was dit veral die mens wat vir sy verwoesting verantwoordelik was. Eeue lank was dit die steengroef van [[Rome]], en baie geboue, onder meer die St. Pieterskerk, is gebou van materiaal wat uit die Colosseum verwyder is. Tog het daar nog genoeg van die Colosseum behoue gebly om ons ʼn idee te gee van hoe dit tweeduisend jaar gelede moes gelyk het die magtige suile en boë herinner ons aan die groot prestasie van die boumeesters wat die hele kompleks in minder as sewe jaar gebou het.
| |||