Elaeis: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k →‎Omstredenheid: enkele formulering gering gewysig.
kNo edit summary
Lyn 1:
'''''Elaeis''''' (vertaal uit Grieks, beteken ‘olie’) is 'n genus van [[Palmagtige|palms]] wat twee spesies bevat, wat '''oliepalms''' genoem word. Dit word in die kommersiële [[Landbou|landbou ]] gebruik vir die produksie van palmolie. Die Afrikaanse oliepalm ''Elaeis guineensis'' (die spesienaam ''guineensis'' was na die land van herkoms verwys) is die belangrikste bron van palmolie. Dit is inheems aan weste en suidweste van [[Afrika]], wat tussen [[Angola]] en [[Gambië|Gambië]] voorkom. Die Amerikaanse oliepalm ''[[Elaeis oleifera]]'' (vertaal uit Latyn oleifer, beteken ‘olie-produserende’) is inheems aan tropiese [[Sentraal-Amerika|Sentraal-]] en [[Suid-Amerika]], <ref>Collins Guide to Tropical Plants, {{ISBN|0-00-219112-1}}</ref> en word plaaslik gebruik vir olieproduksie.
 
'''''Elaeis''''' (vertaal uit Grieks, beteken ‘olie’) is 'n genus van [[Palmagtige|palms]] wat twee spesies bevat, wat '''oliepalms''' genoem word. Dit word in die kommersiële [[Landbou|landbou ]] gebruik vir die produksie van palmolie. Die Afrikaanse oliepalm ''Elaeis guineensis'' (die spesienaam ''guineensis'' was na die land van herkoms verwys) is die belangrikste bron van palmolie. Dit is inheems aan weste en suidweste van [[Afrika]], wat tussen [[Angola]] en [[Gambië|Gambië]] voorkom. Die Amerikaanse oliepalm ''[[Elaeis oleifera]]'' (vertaal uit Latyn oleifer, beteken ‘olie-produserende’) is inheems aan tropiese [[Sentraal-Amerika|Sentraal-]] en [[Suid-Amerika]], <ref>Collins Guide to Tropical Plants, {{ISBN|0-00-219112-1}}</ref> en word plaaslik gebruik vir olieproduksie.
 
== Beskrywing ==
Line 30 ⟶ 29:
Aangesien palmolie meer versadigde vette bevat as olies wat van canola, mielies, lynsaad, sojabone, saffloer en sonneblomme gemaak is, kan dit weerstand bied teen uiterste hitte van die hitte en weerstaan oksidasie. <ref>{{Cite journal|title=Frying performance of a sunflower/palm oil blend in comparison with pure palm oil}}</ref> Dit bevat geen transvet nie, en die gebruik daarvan in voedsel het toegeneem namate wette oor etikettering oor voedsel gemerk is om transvetinhoud te spesifiseer. Olie van ''Elaeis guineensis'' word ook as biobrandstof gebruik.
 
Die menslike gebruik van oliepalms kan dateer uit ongeveer 5000 jaar in die kusweste van Afrika. Palmolie is ook in die laat 19de eeu ontdek deur argeoloë in 'n graf by Abydos wat dateer uit 3000 vC. Daar word gedink dat Arabiese handelaars die oliepalm na Egipte gebring het.
 
''Elaeis guineensis'' word nou ekstensief in tropiese lande buite Afrika verbou, veral [[Maleisië]] en [[Indonesië]] wat saam die meeste palmolie in die wêreld produseer.
 
== Omstredenheid ==
Palmolie word tipies as die mees kontroversiële kookolie beskou - om gesondheids- en omgewingsredes. <ref>https://www.independent.co.uk/life-style/palm-oil-health-impact-environment-animals-deforestation-heart-a8505521.html</ref> Palmolie-aanplantings word toenemend ondersoek na sosiale en omgewingsskade, veral omdat reënwoude met 'n hoë [[biodiversiteit]] vernietig word, [[Kweekhuisgas|die]] produksie van [[kweekhuisgas]] verhoog word, en omdat mense deur gewetenlose palmolie-ondernemings verplaas word en tradisionele lewensbestaan negatief beïnvloed word. Veral in Indonesië is daar ook toenemende druk vir palmolieprodusente om te bewys dat hulle nie skaars diere in die kweekproses benadeel nie.
 
In 2018 is 'n [[Kersfees]] TV-advertensie deur die supermarkketting Iceland Foods Ltd, vervaardig deur [[Greenpeace]], verbied deur die Britse advertensiewaghond Clearcast . <ref>https://www.independent.co.uk/voices/iceland-christmas-advert-banned-tv-greenpeace-palm-oil-political-emma-thompson-a8626416.html</ref> Iceland Foods was daartoe verbind om palmolie teen die einde van 2018 van sy eie handelsmerkprodukte te verbied. <ref>https://www.bbc.co.uk/news/business-43696948</ref>
 
== Sien ook ==
 
* ''Attalea maripa'', nog 'n olieproduserende palm
* ''Tydskrif vir Oil Palm Research''
* Energie en die omgewing
* Lys van Arecaceae genera
* Sosiale en omgewingsimpak van palmolie
 
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
 
[[Kategorie:Veldkos]]