Menslike-ontwikkelingsindeks: Verskil tussen weergawes

{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="width:100%; background:none;"

|-

|valign="top"|

{{Legend|#00bfac|0.550–0.699 (medium)}}

|valign="top"|

|}|430px]]

Die '''Menslike-ontwikkelingsindeks''' ('''MOI''', [[Engels]]: ''Human Development Index (HDI)'') is 'n vergelykende maatstaf van lewensverwagting, geletterdheid, opvoeding, en lewenstandaard vir al die lande van die wêreld. Dit bied 'n standaard wyse om welstand te meet, veral kinderwelstand. Dit word gebruik om te bepaal en aan te dui of 'n land ontwikkelde, ontwikkelende, of onderontwikkelde land is en om die impak wat ekonomiese beleide op lewensgehalte het, te meet.<ref>[http://www.business.duq.edu/faculty/davies/research/hdi.pdf Davies, A. and G. Quinlivan (2006), A Panel Data Analysis of the Impact of Trade on Human Development, Journal of Socioeconomics]</ref> Die indeks is in [[1990]] deur die [[Indië|Indiese]] [[Nobelprys]]wenner Amartya Sen, [[Pakistan]]se [[ekonoom]] Mahbub ul Haq, met ondersteuning van Gustav Ranis van Yale Universiteit en Lord Meghnad Desai van die ''London School of Economics'' ontwikkel en word sedertdien deur die ontwikkelingsprogram van die [[Verenigde Nasies]] in die organisasie se jaarlikse menslike-ontwikkelingsverslag gebruik. Hoewel dit deur Sen as 'n "growwe meting", beskryf is as gevolg van die beperkings daarvan, vestig dit nogtans aandag op aspekte van ontwikkelings wat nie deur [[per capita]]-inkomste gedek word nie.

* 'n Lang en gesonde lewe soos gemeet deur lewensverwagting met geboorte.

* Kennis, soos gemeet deur die volwassegeletterheidstydskoers (met twee-derdes gewig) en die gekombineerde primêre, sekondêre, en tersiêre bruto inskrywingsverhouding (met een-derde gewig).

 

[[Lys van lande volgens Menslike-ontwikkelingsindeks|VN-lidlande]] word elke jaar volgens die metings gelys en rangskik. Lande wat hoog op die lys verskyn gebruik dit om geskoolde immigrante te lok of emigrasie te ontmoedig<ref>[http://www.pco-bcp.gc.ca/default.asp?Language=E&page=archivechretien&sub=speeches&doc=speeches19950911340_e.htm Toespraak deur Jean Chrétien, voormalige Eerste Minister van Kanada]</ref>

{{sleutel|black|[[OECD]]}}

{{sleutel|#FF0000|[[Sentraal-Europa|Sentraal]]- en [[Oos-Europa]], en die [[Gemenebes van Onafhanklike State|CIS]]}}

{{sleutel|#D09B00|[[Asië|Oos-Asië]]}}

| valign=top |

{{sleutel|#003FD9|[[Asië|Suid-Asië]]}}

{{sleutel|#C600FF|[[Afrika]] suid van die Sahara}}

Die Menslike-ontwikkelingsindeks verteenwoordig dan die gemiddeld van die volgende drie algemene indekse:<ref>[http://hdr.undp.org/docs/statistics/indices/technote_1.pdf Technical note explaining the definition of the HDI], Besoek op 14 Julie 2007</ref>

 

* Opvoedingsindeks = <math>\frac{2} {3} \times VGI + \frac{1} {3} \times GEI</math>

** Volwassegeletterheidsindeks (VGI) = <math>\frac{VGV - 0} {100 - 0}</math>

 

<small>LW: Lewensverwagting teen geboorte<br />

VGI: Volwassegeletterheidsindeks (ouderdomme 15 en ouer)<br />

GBIV: Gekombineerde bruto inskrywingsverhouding vir primêre, sekondêre en tersiêre opvoeding<br />

 

== 2006-verslag ==

'n Indekswaarde van minder as 0,5 word as verteenwoordigend van ''lae ontwikkeling'' gesien. 29 van die 31 lande in die kategorie is in [[Afrika]], die ander twee in die kategorie is [[Haïti]] en [[Jemen]]. Die lande in Afrika suid van die Sahara wat die hoogste telling behaal het, [[Ekwatoriaal-Guinee]] en [[Suid-Afrika]], het onderskeidelik die 120ste en 121ste plekke behaal met 'n waarde van 0.653).

 

 

== Verwysings ==