Willem Kloos: Verskil tussen weergawes

| naam = Willem Kloos

| beeld = Willem Kloos.jpg

| geboortenaam = Willem Johannes Theodorus Kloos

| pseudoniem =

Kloos werd geboren als zoon van de kleermaker Johannes Kloos en diens vrouw Anna Cornelia Amelse. Zijn moeder overleed in [[1860]]. Johannes Kloos hertrouwde in 1861. Vanaf [[1879]] studeerde Willem Kloos klassieke letteren aan de [[Universiteit van Amsterdam|Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam]] en behaalde zijn [[kandidaats]]titel in [[1884]]. Tijdens zijn studententijd leerde hij [[Jacques Perk]] kennen, wiens gedichten hij na Perks dood aanpaste en uitgaf. De inleiding die Kloos schreef bij deze uitgave ([[1882]]) is later gaan gelden als [[manifest]] van de Beweging van Tachtig.

In [[1880]] debuteerde hij in het tijdschrift ''Nederland'' met het gedicht ''Rhodopis''. Kloos' gedichten uit de jaren 80 van de [[19e eeuw]] zijn beïnvloed door de [[Poëzie van de Engelse romantiek|Engelse romantische dichter]] [[Percy Bysshe Shelley|Shelley]].

===De Nieuwe Gids===

In [[1885]] richtte hij samen met [[Frederik van Eeden (schrijver)|Frederik van Eeden]], [[Albert Verwey]], [[Frank van der Goes]] en [[Willem Paap]] het [[literair tijdschrift]] ''[[De Nieuwe Gids (Nederland)|De Nieuwe Gids]]'' op. In dit tijdschrift publiceerde Kloos een reeks literaire kronieken, die samen een beeld geven van zijn [[poëtica]]. Hij legt hierbij de nadruk op het op persoonlijke wijze weergeven van emoties door de dichter. Een veel geciteerde uitspraak van Kloos is dat kunst ''de aller-individueelste expressie van de aller-individueelste emotie'' moet zijn. Vorm en inhoud zijn onscheidbaar; het gaat om ''l'art pour l'art'' (kunst om de kunst). Voor het beschrijven van wat er omgaat in zijn ziel heeft de dichter twee middelen: klankexpressie en [[beeldspraak]]. Kloos vond dat elk uniek gevoel een eigen beeldspraak met zich meebracht. Met zijn visie zette Kloos zich af tegen de generatie van [[dominee-dichter]]s als [[Jan Jakob Lodewijk ten Kate|J.J.L. ten Kate]], [[Nicolaas Beets]] en [[Bernard ter Haar (dominee)|Bernard ter Haar]], die in zijn ogen vooral huiselijke poëzie schreven, vol [[Cliché (stijlfiguur)|cliché]]s en met een benepen [[moraal]].

Ook publiceerde Kloos veel van zijn [[sonnet]]ten in ''De Nieuwe Gids''. Deze sonnetten worden algemeen beschouwd als Kloos' beste literaire werk en als karakteristiek voor de opvattingen van de Tachtigers. De gedichten beschrijven de gevoelens van de dichter en de wisselingen in zijn stemmingen. De meest geciteerde dichtregel van Kloos is waarschijnlijk ''"Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten"''.

 

Eveneens in 1885 schreef Kloos onder de naam Sebastiaan Slaap een voorrede bij de bundel ''[[Grassprietjes]] of Liederen op het gebied van Deugd, Godsvrucht en Vaderland'' door Cornelis Paradijs, waarachter een groepje Tachtigers (o.a. Frederik van Eeden) schuil ging. Deze bundel was een [[pastiche]] van de domineespoëzie.

===Einde van 'Tachtig'===

In de jaren 90 van de 19e eeuw begonnen verschillende dichters zich te verzetten tegen het [[individualisme]] en het "kunst om de kunst"-principe van Kloos en wilden een meer op de maatschappijgerichte, sociale dichtkunst. Ook binnen de oorspronkelijke beweging van Tachtig kwam het tot conflicten. Van Eeden en Van der Goes dachten dat het [[socialisme]] verbetering kon brengen, terwijl Kloos en Van Deyssel dachten dat het socialisme zou leiden tot nivellering van de kunst. Kloos hield vast aan zijn oorspronkelijke idealen en trok zich terug om poëzie te schrijven. In zijn persoonlijk leven ging het nu ook slechter; hij begon te drinken, kreeg last van psychoses en schreef scheldsonnetten. Daarin kwamen ook [[Antisemitisme|antisemitische]] passages voor.<ref>[[Adriaan Venema]], [http://www.dbnl.org/tekst/vene001schr02_01/vene001schr02_01_0003.php#225 Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie. Deel 2 De harde kern (1989), p.94]</ref> Enige tijd stond hij sterk onder invloed van de veel jongere, maar ook zenuwzieke, dichter [[Pieter Tideman]]. In [[1894]] hield ''De Nieuwe Gids'' tijdelijk op te bestaan, maar later ging het blad toch weer door.