Grietjie (kanon): Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Lyn 34:
As gevolg van hierdie voorval is Eloff uit sy pos as veldkornet ontslaan.
 
Met die [[burgeroorlog]] van 1862 tot 1863, toe die Kruger- en SchoemanpartyeSchoemangroepe slaags geraak het, het die KrugerpartyKrugergroep van Grietjie gebruik gemaak. Piet Botha, ʼn'n [[smid]], het die kanon op twee wilgerhoutblokke bevestiggemonteer, elk ongeveer ʼn'n meter lank. Om te verhoed dat die houtblokke bars, is dit met rieme vasgewoel. Grietjie ishet blykbaar metnie ʼnreg gebrekgewerk geborenie, omdat die kanon met elke skoot wat gevuur is, agteroorgeslaan het. Daarom is daar in Januarie 1863 ʼn'n stuk ystermetaal uit die mondgedeelteloopmond gebreekverwyder.
 
S.J.P. Kruger, kommandant van die sogenaamde “staatsleger”, het met sy manne buite [[Potchefstroom]] saamgetrek, aangesien Schoeman Potchefstroom met sy “volksleger” oorgeneem het. W.A. Lombaard het vanuit Potchefstroom ʼn dringende brief aan kommandant-generaal T.J. Snijman geskryf waarin hy meld dat Schoeman beslag op alle vuurwapens gelê het. Kruger het Potchefstroom beleër en die dorp met ʼn'n kanon (Grietjie) bestook, wat blykbaar geen ooglopende uitwerking gehad het nie. Uiteindelik het die posisie vir Schoeman so onuithoudbaar geword, dat hy en ʼn'n klompie volgelinge na die Vrystaat uitgewyk het.
 
[[Marthinus Wessel Pretorius|M.W. Pretorius]] was hewig ontsteld dat Grietjie tydens die burgeroorlog gebruik is. Die kanon is kennelik nie teruggestuur nie, want Kruger skryf dat hy op 1 Desember 1863 met ongeveer 80 man en ʼn kanon na Olifantsnek vertrek het. Die twee kommando’s van Kruger en kommandant J.W. Viljoen, leier van die opstandiges, het op 5 Januarie 1864 by die Krokodilrivier gebots. Kruger het die oorwinning behaal en so het die politieke struwelinge tot ʼn'n einde gekom.
 
Die ZAR se kanonne is in die skuur van kanonkommandant Francois Alwyn Smit op die plaas Schurveberg in Pretoria geberg. Dit blyk dat Grietjie een van hulle was. Marthinus Viljoen het Smit as kanonkommandant opgevolg en Smit versoek om een van die kanonne, Grietjie, te herstel. Smit het hout vir die herstelwerk van die asse benodig en ʼn groot boom op sy plaas afgekap. Die boom het sy een hand op ʼn klip vasgeval en twee van sy vingers is in die ongeluk afgeskeur. By die aanblik van die grusame toneel het Smit se helper flou geword, met die gevolg dat hy maar self sy hand moes verbind. Die ongeluk het op 28 Maart 1864 gebeur.