Novalis: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
→‎Opleiding: taalverbeteringe
Lyn 45:
[[Lêer:Novalisplaque.jpg|duimnael|'n Gedenktafel vir die skrywer is by sy huis in Freiberg aangebring]]
[[Lêer:Weissenfels Hardenberg Novalis.jpg|duimnael|Novalis se laaste rusplek in Weißenfels, deelstaat Sakse-Anhalt. Die borsbeeld is in 1901 deur Fritz Scheper geskep]]
Aanvanklik is huisleraars vir hom aangestel, waaronder Christian Daniel Erhard Schmid (1762-1812) wat later, aan die begin van sy akademiese opleiding in [[Jena]], ook een van sy dosente was. In 1790 het Novalis by die gimnasium in Eisleben onder leiding van rektor C. D. Jani skool gegaan. Hier het hy volgens die destydse kurrikulum onder meer onderrig in retoriek en antieke literatuur ontvang. In die ouderdom van twaalf het Novalis byna een jaar op die landgoed van sy oom Friedrich Wilhelm Freiherr von Hardenberg, 'n kommandeur van die [[Duitse Orde]], in Lucklum deurgebring nadat sy ma ná die geboorte van haar sesde kind ernstig siek geword het.
 
In 1790 het hy sy studies in die regte aan die Universiteit van Jena begin en dit later in [[Leipzig]] en [[Wittenberg]] voortgesit. As deel van sy akademiese opleiding het hy in 1791 [[Friedrich Schiller]] se lesing oor geskiedenis bygewoon. Tydens Schiller se siekte het hy persoonlike kontak met dié befaamde skrywer gehad. Ander bekende persoonlikhede van sy tyd, met wie hy as student kennis gemaak het, sluit [[Johann Wolfgang von Goethe]], Johann Gottfried Herder en Jean Paul in. Hy het vriendskapsbande met Ludwig Tieck, Friedrich Wilhelm Joseph Schilling en die gebroeders Friedrich en [[August Wilhelm Schlegel]] gesluit. In Junie 1794 het hy sy studies met die beste finale eksamen voltooi.
 
=== Loopbaan ===
In Oktober 1794 is Novalis, anders as wat oorspronklik beplan is, nie in die [[Pruise|Pruisiese]] staatsdiens aangestel nie, maar het 'n pos as aktuarius (sekretaris) by die distriksamptenaar Coelestin August Just in Tennstedt aanvaar. Volgens sy leuse ''Jeder Anfang ist ein Akt der Freiheit'' ("Elkeelke begin is 'n daad van vryheid") het Just nie net sy baas geword nie, maar ook sy vriend en latere biograaf. In sy tyd as aktuarius het Novalis in die nabygeleë kasteel Grüningen kennis gemaak met Sophie von Kühn. Op 15 Maart 1795, haar dertiende verjaardag, het die twee verloof geraak. In Januarie 1796 het Novalis 'n pos as juris in die hoofkantoor van die soutmyn in Weißenberg an der Saale aanvaar, die stad wat sy gesin in 1785 as woonplek gekies het.
 
In 1795 en 1796 het Novalis hom intensief met die wetenskapsleer van [[Johann Gottlieb Fichte]] besig gehou wat sterk invloed op sy wêreldbeskouing sou uitoefen. Novalis het Fichte se konsep verder ontwikkel en die "Ek", wat los staan van alle "Nie-Ek", as die uitgangspunt van sy liefdesgodsdiens gebruik. Die "Nie-Ek" het nou 'n "Jy" geword en dus 'n gelykwaardige subjek.
Lyn 60:
In 1798 het Novalis se eerste filosofies-literêre fragmente onder die titel ''Blüthenstaub'' ("Stuifmeel") in ''Athenaeum'' verskyn, 'n tydskrif wat deur die vroeg-Romantici Friedrich en August Wilhelm Schlegel uitgegee is. By hierdie geleentheid het hy ook vir die eerste keer sy pennaam ''Novalis'' gebruik. Volgens 'n nota, wat hy aan August Wilhelm Schlegel gerig het, was dit 'n baie ou bynaam van sy familie: ''De novali'' het na mense verwys wat nuwe landbougrond ontgin, afgelei van Großenrode of ''magna Novalis'', die landgoed van sy voorsate naby Nörten.
 
In Desember 1798 het hy vir die tweede keer verloof geraak metaan Julie von Charpentier (1778-1811), die dogter van die mynbou-hoofinspekteur en Freibergse professor Johann Friedrich Wilhelm von Charpentier (1738-1805).
 
In Pinkstertyd 1799 het Novalis sy pos in die bestuur van die soutmyn hervat en is nog in Desember van dieselfde jaar as assessor van die bestuursraad benoem. In die laat najaar van 1799 het hy in Jena ander skrywers van die sogenaamde Jenase Romantiek ontmoet.<ref> [http://www.preussenchronik.de/person_jsp/key=person_georg+philipp+freiherr+von_hardenberg.html ''rbb - Rundfunk Berlin-Brandenburg: Preußen-Chronik: Georg Philipp Freiherr von Hardenberg "Novalis"'']</ref>
Lyn 67:
 
=== Dood ===
Op 25 Maart 1801 is Friedrich von Hardenberg om eeneenuur uurdie smiddagsmiddag in Weißenfels, in die aanwesigheid van sy broer Karl en sy vriend Friedrich Schlegel, weens bloeding dood wat hy as gevolg van tuberkulose opgedoen het. Vermoedelik is hy deur Friedrich Schiller aangesteek terwyl hy hom versorg het. Waarskynlik het hy al in Augustus 1800 'n ongeneesbare longsiekte opgedoen sodat hy sy beroep nie meer sy beroep kon uitoefenbeoefen nie. Onlangse navorsing dui daarop dat hy moontlik aan sistiese fibrose, 'n genetiese siekte, oorlede is. Hierdie hipotese word gesteun deur die feit dat Novalis reeds van kindsbenekindsbeen af aan longontstekings en liggaamsverswakking gely het.
 
Die digter is op die ou begraafplaas in Weißenfels ter ruste gelê. Wat sy literêre werk betref, het hy net die publikasie van sy ''Blüthenstaub''-fragmente, die fragment-versameling ''Glaube und Liebe oder der König und die Königin'' (1798) en die ''Hymnen an die Nacht'' (1800) nog self beleef. Die onvoltooide romans ''Heinrich von Ofterdingen'' en ''Die Lehrlinge zu Sais'' is net soos 'n toespraak, wat later as ''Die Christenheit oder Europa'' bekend sou staan, eers postuum in opdrag van sy vriende Ludwig Tieck en Friedrich Schlegel gepubliseer.