Voorlaaier (geweer): Verskil tussen weergawes

’n Hele paar aksies moes elke keer uitgevoer word voordat ’n Voortrekker ’n skoot met sy voorlaaier kon skiet. Eerstens moes hy, terwyl hy die geweer met die voorpunt van die loop na bo regop hou, kruit en daarna koeëls of lopers in die loop plaas. Daarna moes hy ’n bietjie kruit in die pan van die geweer gooi en die dekseltjie van die pan toemaak. Eers dan kon hy op die teiken mik en die sneller trek ten einde te vuur. Wanneer die sneller getrek word, volg ’n driefaseproses: Die haan, wat met die vuursteen toegerus is en tydens die laaiproses in die rusposisie moet wees, beweeg vorentoe en slaan hard op die deksel van die vuurpan; die slag veroorsaak vonkies wat die kruit in die vuurpan laat ontplof; die ontploffing steek via ’n openinkie tussen die pan en die geweer se loop, wat die sundgat genoem is, die kruit in die loop aan die brand wat dit ook laat ontplof en die koeël of lopers in die rigting van die teiken by die loop uitdryf.<ref>Carstens & Grobbelaar, Voortrekkerlewe, bl. 122.</ref>

 

Die hele proses wat gevolg moes word om ’n voorlaaier vuurgereed te kry nadat ’n skoot geskiet is, het beteken dat die vuurtempo stadig was as dit vergelyk word met hoe vinnig skuts later met agterlaaiers kon skiet. In gevegsituasies het Voortrekkers wat meer as een voorlaaier besit het, sy vrou, ’n opgeskote kind of ’n werknemer byderhand gehad om een geweer te laai terwyl hy met die ander een skiet. Beide die Voortrekkers Johannes Roets en J.H. Hatting het op hulle oudag vertel dat die vroue asook die werknemers tydens die Slag van Veglaer in Augustus 1838 die Voortrekkermans bygestaan het deur koeëls en kruit aan te gee asook hulle gewere te laai.<ref>Roets, Lewenskets, bl. 400; Spies, Hatting, bl. 174.</ref> Jan Maartens (gebore 1829) het hom insgelyks herinner hoe sy moeder tydens ’n geveg vir sy pa gehelp het om sy voorlaaiers te laai.<ref>Anoniem, Jan Thomas Martens 1829-1910, De Huisgenoot, September 1921, bl. 214.</ref>